Jak skutecznie walczyć z komarami?

Komary są najczęściej gryzącymi owadami. W naszym kraju zazwyczaj nie zagrażają zdrowiu. W Polsce nie występują gatunki przenoszące choroby (jak np. komar tygrysi). Ponadto reakcje alergiczne po ukąszeniach mają zwykle niewielkie nasilenie. Niekiedy, zwłaszcza u najmłodszych dzieci, obserwuje się jednak duże reakcje skórne (to tzw. zespół Skeeter). Ogólnoustrojowe reakcje alergiczne po ugryzieniach przez te owady są rzadkością. Warto wiedzieć, że kłują tylko samice komarów. Substancje uczulające i toksyczne są obecne w ich ślinie.

Ludzki pot zawiera organiczne związki zapachowe, które decydują o atrakcyjności naszej skóry dla komarów. Zmienność składu potu powoduje, że niektóre grupy osób są atakowane częściej. Większe prawdopodobieństwo ukąszeń przez komary wiąże się z wiekiem dzieci, ciążą, płcią męską, dużą masą ciała oraz ze spożyciem alkoholu. 

Natomiast na poważne reakcje alergiczne z powodu ukąszeń tych owadów narażone są głównie niemowlęta i małe dzieci oraz osoby podróżujące, chorujące na zaburzenia odporności i pracujące na powietrzu, np. rolnicy czy leśnicy.

W łagodzeniu objawów ukąszeń stosuje się środki z kamforą, dekspantenolem, mentolem, nafazoliną, alantoiną czy też antazoliną. W leczeniu ugryzień komarów zalecane są również miejscowe leki przeciwhistaminowe I generacji lub doustne leki przeciwhistaminowe II generacji. Przy dużych, silnie swędzących zmianach stosuje się również kremy sterydowe. W zapobieganiu nadmiernym odczynom po ukąszeniach rekomendowane są doustne leki przeciwhistaminowe II generacji. 

Profilaktyce ukąszeń komarów służy także unikanie terenów podmokłych, wysokich krzewów i traw. O świcie i o zmierzchu najlepiej przebywać w zamkniętym pomieszczeniu. W trakcie spacerów na zewnątrz trzeba pamiętać o  zakrywaniu odzieżą rąk, nóg i głowy. Barierą dla komarów są również moskitiery, lampy gazowe, gorące powietrze i rośliny o silnym zapachu, takie jak np. geranium czy mięta. 

Kolejne sposoby walki z komarami to eliminowanie z otoczenia domu naturalnych środowisk ich rozwoju, np. poprzez usunięcie zbiorników wodnych, stosowanie środków owadobójczych czy przycinanie krzewów i traw.

W celu unikania ukąszeń zalecane są też środki odstraszające komary, czyli tzw. repelenty. Preparaty te (np. w postaci aerozolu, kremu, sztyftu czy płynu) stosuje się na skórę lub do impregnacji ubrań. 

Środki odstraszające komary o udowodnionym działaniu zawierają substancje, takie jak:

• DEET (N, N-dietylo-meta-toluamid w stężeniu 10-30%);
• ikarydyna (pikarydyna);
• permetryna.

Wymienione wyżej repelenty są skuteczne i bezpieczne, jeśli używa się ich zgodnie z następującymi zaleceniami: 

• środki zawierające permetrynę są stosowne na odzież. Używa się ich u dzieci powyżej 2. miesiąca życia, a z nasączonych nimi moskitier można korzystać bez ograniczeń wiekowych; 
• produkty z DEET (o stężeniu 9,5%) można stosować u dzieci od 2. roku życia. W Dyrektywie z 2010 r. rekomenduje się nie używać repelentów na bazie DEET u najmłodszych do 2. życia, a przy stosowaniu u dzieci od 2. do 12. roku życia zalecana jest ostrożność. Europejscy producenci podają, że preparaty te mogą być wykorzystywane u dzieci od 2. roku życia; 
• preparaty z ikarydyną można stosować u dzieci od 2. roku życia.

Należy pamiętać, że repelenty na skórę dziecka powinien nakładać opiekun.

Kobiety w ciąży także powinny stosować repelenty zgodnie z zaleceniami producentów. Używanie przez ciężarną moskitiery nadłóżkowej impregnowanej permetryną uważane jest za bezpieczny i skuteczny środek ochrony przed owadami. Dopuszcza się też korzystanie z innych repelentów, ale tylko na eksponowane części ciała. Gdy produkt nie jest już potrzebny, należy go szybko zmyć.

Bibliografia:

1. https://podyplomie.pl/pediatria/18984,nadmierne-reakcje-miejscowe-po-ukaszeniu-przez-komary-jak-diagnozowac-i-leczyc (dostęp 28.04.2023)
2. https://www.mp.pl/pytania/pediatria/najnowsze-pytania/303895,jakie-substancje-odstraszaja-kleszcze-komary-i-w-jakich-stezeniach-mozna-je-stosowac-u-dzieci (dostęp 28.04.2023)
3. https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.II.18.53. (dostęp 28.04.2023)
4. http://www.alergia-astma-immunologia.pl/_en/2015_20_3/aai_volume-20_issue-3_article-1240.pdf (dostęp 28.04.2023)
5. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK539915/ (dostęp 28.04.2023)

Materiały publikowane w aplikacji ApteGo mają charakter wyłącznie informacyjny i edukacyjny. W żadnym wypadku nie zastępują konsultacji z lekarzem, farmaceutą lub inną osobą wykonującą zawód medyczny. Przed podjęciem decyzji mogącej mieć wpływ na Twoje zdrowie, skonsultuj ją z profesjonalistą medycznym, który uwzględni Twoją indywidualną sytuację zdrowotną.

redaktor: mgr farm. Angelika Czarnecka