Co to jest rak płuc?
Rak płuca jest nowotworem złośliwym wywodzącym się z nabłonka dróg oddechowych. Do jego powstania dochodzi wskutek zaburzeń genów istotnych dla wzrostu komórki oraz jej podziałów. Nieprawidłowości te rozwijają się zwykle z powodu działania czynników rakotwórczych. Istnieje kilkadziesiąt różnych typów nowotworów złośliwych płuca. Najprostszy podział obejmuje niedrobnokomórkowego raka płuca i drobnokomórkowego raka płuca.
Jakie są przyczyny raka płuc?
Głównym czynnikiem ryzyka rozwoju raka płuca jest palenie tytoniu. Eksperci Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) szacują, że palenie odpowiada za 85% przypadków zachorowań. Prawdopodobieństwo wystąpienia raka płuc jest zwiększone także u biernych palaczy. Dotyczy to np. domowników osób aktywnie palących.
Do kolejnych czynników ryzyka raka płuca zaliczamy ekspozycję na promieniowanie jonizujące (np. związane z uprzednią radioterapią na obszar klatki piersiowej), narażenie na smog oraz na nikiel, chrom, radon czy azbest. Rolę w rozwoju raka płuc odgrywają też uwarunkowania genetyczne i wcześniejsze przewlekłe choroby płuc.
Czym objawia się rak płuc?
Na bardzo wczesnym etapie rak płuc często przebiega bezobjawowo. W tym czasie może zostać wykryty przy okazji badań radiologicznych wykonywanych z innych powodów.
Do objawów raka płuc zaliczamy uporczywy kaszel, duszność i krwioplucie. Niekiedy pojawiają się ból w klatce piersiowej, chrypka, ból barku czy dysfagia (zaburzenia połykania). Symptomem raka płuca bywają także nawracające infekcje tego obszaru.
Ponadto w raku płuc mogą występować bóle kostno-stawowe, zmęczenie, podwyższona temperatura, zakrzepowe zapalenie żył, zaburzenia czucia oraz tzw. zespoły paranowotworowe.
Jak przebiega diagnostyka raka płuc?
Do głównych celów badań diagnostycznych przy podejrzeniu raka płuca należy potwierdzenie wstępnego rozpoznania, zbadanie budowy guza oraz ustalenie stopnia zaawansowania choroby.
Aby tego dokonać, lekarze wykorzystują metody takie jak:
- biopsja (w tym m.in. przez ścianę klatki piersiowej lub z wykorzystaniem bronchoskopii);
- zdjęcie radiologiczne klatki piersiowej;
- tomografia komputerowa;
- pozytonowa tomografia emisyjna;
- testy molekularne.
Jak wygląda leczenie raka płuc?
Terapia raka płuc ma charakter indywidualny. Jej przebieg jest zależny od rodzaju choroby, stopnia jej zaawansowania oraz historii medycznej danego pacjenta.
Podstawową metodą leczenia raka płuc we wczesnym stadium (kiedy występuje tylko w płucach i nie wiąże się z przerzutami) jest chirurgiczne usunięcie guza. Zastosowanie przed operacją terapii neoadiuwantowej (chemioterapii i/lub radioterapii) może pomóc zmniejszyć rozmiar guza i uczynić go łatwiejszym do usunięcia. Po operacji, celem obniżenia ryzyka nawrotu choroby, bardzo często zalecana jest chemioterapia i/lub radioterapia.
Jeśli wykonanie operacji nie jest możliwe, jako podstawowe leczenie bywa stosowana radioterapia lub stereotaktyczna radioterapia ciała. Niekiedy wykorzystywane jest leczenie celowane (molekularne) i immunoterapia.
Do głównych celów terapii raka płuca w stadium przerzutowym należy wydłużenie przeżycia, złagodzenie objawów oraz poprawa jakości życia chorego. Szczegóły leczenia zależą od wielu czynników. Kluczową rolę odgrywają w nim tzw. terapie systemowe – chemioterapia oraz leki ukierunkowane molekularnie (przeznaczone dla osób z gruczolakorakiem z obecnością konkretnych mutacji w genach EGFR, ROS lub ALK) i immunoterapia. Chemioterapia jest często stosowana jako tzw. leczenie pierwszego rzutu.
Do leczenia określonych miejsc przerzutów lub łagodzenia objawów spowodowanych wzrostem guza mogą być stosowane metody miejscowe, takie jak radioterapia i chirurgia.
Jakie są rokowania w raku płuca?
Rokowania w raku płuca często są złe, co wiąże się głównie ze zbyt późną diagnozą. Według polskich statystyk 5 lat po rozpoznaniu choroby przeżywa około 13,5% pacjentów.
Na czym polega profilaktyka raka płuc?
Główną metodą zapobiegania rakowi płuc jest nigdy nie palić lub rzucić palenie. Wiadomo, że po rozstaniu z nałogiem ryzyko zachorowania stopniowo spada, by po latach osiągnąć poziom około dwukrotnie wyższy niż u osób, które nigdy nie paliły. Profilaktyka raka płuc polega też na unikaniu palenia biernego, zanieczyszczeń powietrza oraz czynników rakotwórczych w miejscu pracy.
Ponadto naukowcy prowadzą prace nad wartością badań przesiewowych, które pozwoliłyby na wczesne wykrywanie raka płuca i szybsze wdrażanie leczenia. Specjaliści wiążą nadzieje z niskodawkową tomografią komputerową klatki piersiowej.
Bibliografia:
- https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/lung-cancer (dostęp 20.07.2023)
- https://www.mp.pl/pacjent/onkologia/chorobynowotworowe/84436,rak-pluca (dostęp 20.07.2023)
- https://onkologia.org.pl/pl/nowotwory-pluca-i-oplucnej-czym-sa (dostęp 20.07.2023)
- https://onkologia.org.pl/pl/nowotwory-pluca-i-oplucnej-diagnostyka#page-main-image (dostęp 20.07.2023)
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK482357/ (dostęp 20.07.2023)
Materiały publikowane w aplikacji ApteGo mają charakter wyłącznie informacyjny i edukacyjny. W żadnym wypadku nie zastępują konsultacji z lekarzem, farmaceutą lub inną osobą wykonującą zawód medyczny. Przed podjęciem decyzji mogącej mieć wpływ na Twoje zdrowie, skonsultuj ją z profesjonalistą medycznym, który uwzględni Twoją indywidualną sytuację zdrowotną.
redaktor: mgr farm. Angelika Czarnecka