Choroba kociego pazura – objawy, diagnostyka, leczenie i profilaktyka

Choroba kociego pazura (ang. cat scratch disease – CSD) to infekcja wywoływana przez bakterie z rodzaju Bartonella sp., które należą do rzędu Rickettsiales. Do zakażenia dochodzi w wyniku podrapania lub ugryzienia przez kota, jednak odnotowano również przypadki infekcji po kontakcie z polizaną przez kota uszkodzoną skórą. Choroba kociego pazura występuje na całym świecie, ale jest szczególnie powszechna w obszarach o ciepłym i wilgotnym klimacie. W krajach o klimacie umiarkowanym (np. Polska) najwięcej przypadków notuje się w okresie jesienno-zimowym. Warto wspomnieć, że choroba ta najczęściej dotyka dzieci do 15. roku życia.

W ciągu kilku dni od kontaktu z kotem, na skórze pojawia się zmiana w postaci drobnej grudki lub pęcherzyka, która zanika samoistnie, nie pozostawiając żadnych blizn. W dalszej fazie dochodzi do powiększenia jednego lub kilku węzłów chłonnych, najczęściej pachowych, szyjnych, lub podżuchwowych. Warto wspomnieć, że do wymienionych objawów mogą dołączyć ogólne symptomy, takie jak osłabienie, bóle głowy, zmęczenie, spadek wagi, brak apetytu oraz ból gardła. 

W większości przypadków choroba charakteryzuje się łagodnym przebiegiem i tendencją do samoistnego ustępowania. Jednak należy zaznaczyć, że u około 2-3% pacjentów może dojść do rozwoju encefalopatii, czyli uszkodzenia mózgu objawiającego się m.in. drgawkami i zaburzeniami świadomości. Co więcej, chorobie mogą towarzyszyć zaburzenia widzenia wynikające z zapalenia siatkówki, zapalenie wsierdzia, niedokrwistość, powiększenie wątroby, rumień guzowaty, a także zapalenie stawów i kości.

Diagnostyka choroby kociego pazura opiera się na wywiadzie, podczas którego lekarz zbiera szczegółowe informacje na temat historii kontaktu z kotami, zwłaszcza o ewentualnych zadrapaniach, ugryzieniach czy kontakcie z uszkodzoną skórą, którą mógł polizać kot. Ważne jest ustalenie okresu między kontaktem z kotem a pojawieniem się pierwszych objawów. W celu potwierdzenia tej choroby przeprowadza się badania serologiczne, najczęściej korzystając z odczynów immunofluorescencji lub testu ELISA. 

Większość przypadków choroby kociego pazura przebiega łagodnie i nie wymaga interwencji medycznej. Jednak w niektórych sytuacjach konieczny jest zabieg chirurgiczny, szczególnie gdy dochodzi do ropienia węzłów chłonnych. Antybiotykoterapia jest zalecana u pacjentów z uogólnioną formą choroby, nietypowymi symptomami oraz u osób z obniżoną odpornością. Najczęściej stosowanym antybiotykiem jest azytromycyna. Leczenie miejscowe obejmuje stosowanie wilgotnych, gorących okładów na węzły chłonne.

Zapobieganie chorobie kociego pazura skupia się na minimalizacji ryzyka zakażenia, głównie przez unikanie zadrapań i ugryzień przez koty. Kluczowe jest stosowanie środków przeciw pchłom u kotów, co zmniejsza ryzyko przenoszenia bakterii Bartonella. Z uwagi na to, że pchły są ich głównym wektorem. Istotne jest również unikanie kontaktu z bezdomnymi lub nieznajomymi kotami, które mogą być nosicielami tych bakterii. W przypadku podrapania lub ugryzienia niezbędne jest natychmiastowe umycie i dezynfekcja rany, a także baczne obserwowanie miejsca urazu pod kątem ewentualnych zmian, takich jak zaczerwienienie czy opuchlizna.

Bibliografia:
Mazurek, Ł., Winiarczyk, S., & Adaszek, Ł. (2018). Choroba kociego pazura jako zoonoza: patogeneza, objawy kliniczne, rozpoznawanie. Medycyna Weterynaryjna, 74(11), 693-696.
Wieczorek, M., Elwertowski, M., Podsiadły, E., Kostrzewski, P., & Tylewska-Wierzbanowska, S. (2011). Choroba kociego pazura–diagnostyka i leczenie. Reumatologia, 49(4), 294-297.
Szaleniec, J., Oleś, K., Składzień, J., & Stręk, P. (2009). Choroba kociego pazura–lekceważone schorzenie. Otolaryngologia Polska, 63(3), 271-273.
Mazur Melewska, K., Macedulski, T., Prusinowska, J., Mania, A., Figlerowicz, M., Służewski, W., & Kemnitz, P. (2012). Różnorodność przebiegu klinicznego choroby kociego pazura. Pediatria i Medycyna Rodzinna, 8(2), 176-179.
https://podyplomie.pl/pediatria/12166,chlopiec-z-bolesnym-obrzekiem-w-dole-pachowym?page=3 [dostęp: 25.01.2024]
https://www.mp.pl/pacjent/choroby-zakazne/choroby/zakazenia-bakteryjne/157689,choroba-kociego-pazura [dostęp: 25.01.2024]

Materiały publikowane w aplikacji ApteGo mają charakter wyłącznie informacyjny i edukacyjny. W żadnym wypadku nie zastępują konsultacji z lekarzem, farmaceutą lub inną osobą wykonującą zawód medyczny. Przed podjęciem decyzji mogącej mieć wpływ na Twoje zdrowie, skonsultuj ją z profesjonalistą medycznym, który uwzględni Twoją indywidualną sytuację zdrowotną.