Denga – objawy, leczenie i profilaktyka

Denga jest spowodowana przez wirusa RNA, który należy do rodziny Flaviviridae. W tej samej grupie znajdują się również wirusy takie jak wirus żółtej febry, wirus Zachodniego Nilu oraz wirus japońskiego zapalenia mózgu. Wirus dengi wyróżnia się znaczną różnorodnością genetyczną, dzieląc się na cztery serotypy, które odpowiadają za różnorodne przebiegi infekcji. Głównym wektorem tego wirusa jest komar Aedes aegypti. Dorosłe osobniki tych komarów preferują zamknięte i ciemne pomieszczenia. Aktywnie żerują zazwyczaj w godzinach przedpołudniowych i późnym popołudniem. 

Choroba denga występuje w wielu obszarach tropikalnych i subtropikalnych, takich jak południowa i południowo-wschodnia Azja, Ameryka Południowa i Środkowa, wyspy Pacyfiku oraz niektóre państwa afrykańskie. Ostatnio zauważono przypadki zakażeń tym wirusem w południowej Europie, m.in. w Chorwacji, Hiszpanii, Francji i we Włoszech. W 2019 roku w krajach Unii Europejskiej oraz Europejskiego Obszaru Gospodarczego zarejestrowano 4020 przypadków dengi, z czego 55 w Polsce, głównie u osób powracających z Tajlandii lub Indii.

Według badania opublikowanego w „Nature”, wirus dengi rocznie przyczynia się do śmierci 40 tysięcy ludzi na całym świecie, a liczba zachorowań na początku października 2023 roku wyniosła aż 4,2 miliona przypadków w 79 krajach.

Okres inkubacji dengi wynosi od 3 do 14 dni. U większości zakażonych osób choroba nie daje objawów (80%) lub przebiega łagodnie (10-15%).

U dorosłych symptomy są zazwyczaj wyraźniejsze niż u dzieci i mogą obejmować złe samopoczucie, powiększenie węzłów chłonnych oraz wątroby. Wyróżniamy trzy główne postacie kliniczne dengi:

• Ostry stan gorączkowy: objawia się charakterystyczną wysypką oraz katarem.
• Gorączka denga: objawy obejmują wysoką gorączkę, silne bóle głowy, mięśni i stawów, które mogą prowadzić do charakterystycznej „sztywności chodu”. Po 2-4 dniach, gdy gorączka ustępuje na krótko, następuje okres bezobjawowy trwający od kilkunastu do kilkudziesięciu godzin. Po tej przerwie pojawia się drugi wzrost temperatury, który może trwać do dwóch dni. Charakterystycznym symptomem tej fazy jest wysypka plamisto-grudkowa, która na początku pojawia się na dłoniach i stopach, by później rozprzestrzenić się na kończyny, klatkę piersiową, plecy, a nawet twarz. Wysypka ta zanika, zostawiając po sobie przebarwienia skórne.
• Gorączka krwotoczna denga: charakteryzuje się dwuetapowym przebiegiem. W pierwszym okresie choroby występują nasilone nudności i wymioty. Po 2 dniach pojawiają się bóle brzucha oraz objawy skazy krwotocznej, które objawiają się podskórnymi wybroczynami. W niektórych przypadkach może wystąpić śpiączka, a między 4. a 5. dniem choroby pojawiają się krwotoki wewnętrzne i  rozwija się wstrząs.

Obecnie nie istnieje leczenie przeciwwirusowe zwalczające bezpośrednio wirusa dengi. Opieka medyczna skupia się na łagodzeniu objawów. W przypadku łagodnego przebiegu dengi zalecane jest stosowanie leków przeciwgorączkowych i przeciwbólowych, takich jak paracetamol, oraz odpowiednie nawodnienie organizmu. Ważne jest, by unikać kwasu acetylosalicylowego i niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ), np. ibuprofenu, które mogą zwiększać ryzyko krwawień. Ciężkie przypadki dengi wymagają hospitalizacji.

W grudniu 2022 roku Komisja Europejska wydała zgodę na wprowadzenie do obrotu na terenie Unii Europejskiej czterowalentnej, żywej, atenuowanej szczepionki przeciw gorączce denga, która ma na celu zapobieganie tej chorobie u osób w wieku od czterech lat. To zatwierdzenie zostało udzielone na podstawie pozytywnej opinii Komitetu ds. Produktów Leczniczych Stosowanych u Ludzi (CHMP), która została wydana w październiku 2022 roku.

Warto podkreślić, że wcześniejsza szczepionka była zalecana wyłącznie osobom z udokumentowanym wcześniejszym zakażeniem wirusem dengi. Dlatego producent zalecał stosowanie tej szczepionki głównie mieszkańcom rejonów endemicznych, a nie osobom wybierającym się w podróż do tych obszarów.

Planując podróż do regionów, gdzie występuje gorączka denga, należy podjąć odpowiednie środki profilaktyczne, by zminimalizować ryzyko zakażenia. Kluczowe kroki obejmują:

• regularne stosowanie repelentów przeciwko komarom;
• noszenie ubrań z długimi rękawami i nogawkami, by ograniczyć ekspozycję skóry na ugryzienia,
• instalacja moskitier oraz siatek w oknach, co jest efektywnym sposobem na utrzymanie owadów poza pomieszczeniami;
• ograniczenie czasu spędzanego w wilgotnych, bagnistych środowiskach, które są preferowanymi miejscami występowania komarów;
• zastosowanie szczepionki ochronnej przeciwko wirusowi. 

Bibliografia:
Bociek, M. (2019). Gorączki krwotoczne powodowane przez wirusy z rodziny flaviviridae. Zeszyty Studenckiego Ruchu Naukowego Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach, 28(2), 27–28.
Korzeniewski, K. (2012). Wirusowe gorączki krwotoczne. Forum Medycyny Rodzinnej, 6(5), 205-221.
https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.II.18.1.16.1. [dostęp: 09.11.2023]
https://podyplomie.pl/medycyna/10649,denga [dostęp: 09.11.2023]
https://szczepienia.pzh.gov.pl/rejestracja-szczepionki-przeciwko-goraczce-denga-w-europie/ [dostęp: 09.11.2023]
https://www.mp.pl/szczepienia/aktualnosci/308716,ema-zarejestrowala-nowa-szczepionke-przeciwko-dendze [dostęp: 09.11.2023]

Materiały publikowane w aplikacji ApteGo mają charakter wyłącznie informacyjny i edukacyjny. W żadnym wypadku nie zastępują konsultacji z lekarzem, farmaceutą lub inną osobą wykonującą zawód medyczny. Przed podjęciem decyzji mogącej mieć wpływ na Twoje zdrowie, skonsultuj ją z profesjonalistą medycznym, który uwzględni Twoją indywidualną sytuację zdrowotną.