Jak kolagen wpływa na kondycję skóry i zdrowie stawów?

Kolagen stanowi podstawowe białko tkanki łącznej, gwarantując skórze odpowiednią sprężystość, napięcie oraz elastyczność. Składa się z aminokwasów takich jak prolina, glicyna, hydroksyprolina oraz hydroksylizyna. Jest to białko, które charakteryzuje się dużą elastycznością i wytrzymałością. Pełni rolę jednego z głównych składników budulcowych naszej skóry. Dzięki kolagenowi tkanki i organy w ludzkim organizmie zachowują spójność. Dodatkowo białko to wpływa na nawilżenie skóry, jej odporność, elastyczność oraz zmniejsza ryzyko zachorowania na choroby degeneracyjne stawów.

Jego unikalne właściwości zostały wykorzystane w dziedzinie medycyny i farmacji. Produkty oparte na kolagenie, zwłaszcza w obszarze medycyny estetycznej i kosmetologii, można klasyfikować w trzech głównych kategoriach:
   • nutriceutyki – suplementy diety zawierające kolagen i jego hydrolizaty do spożycia doustnego,
   • wypełniacze tkankowe – najliczniejsza grupa produktów kolagenowych, stosowane jako iniekcje, zarejestrowane jako wyroby medyczne,
   • preparaty do stosowania zewnętrznego – w formie kremów, masek oraz żeli na bazie kolagenu. 

W młodości proces regeneracji kolagenu w ciele odbywa się regularnie. W procesie tworzenia włókien kolagenowych kluczową rolę odgrywają insulina, estrogeny oraz hormony tarczycy. Niemniej jednak z wiekiem zdolność organizmu do regeneracji włókien kolagenowych zaczyna słabnąć. Zauważalny spadek poziomu kolagenu w organizmie rozpoczyna się już od 25. roku życia, a po 50. roku życia obserwujemy drastyczne zmniejszenie. Po ukończeniu 60 lat produkcja tego białka zanika. Dodatkowo spożywanie alkoholu, palenie tytoniu oraz dieta uboga w białko mogą intensywnie wpłynąć na obniżenie poziomu kolagenu w naszym organizmie.

Kolagen stanowi fundament młodzieńczego wyglądu skóry. Z biegiem lat nasz organizm wytwarza coraz mniejsze ilości tego kluczowego białka, co wpływa negatywnie na kondycję skóry. Proces starzenia się skóry jest również potęgowany przez czynniki zewnętrzne, takie jak wolne rodniki, toksyny, spożywanie używek oraz nadmierna ekspozycja na promieniowanie UV. W konsekwencji obserwujemy zmiany w strukturze kolagenu, które skutkują utratą elastyczności skóry, jej odwodnieniem oraz pojawieniem się pierwszych zmarszczek. Warto wspomnieć, że na rynku kosmetycznym zauważalny jest wzrost popularności suplementów kolagenowych, reklamowanych jako eliksiry młodości dla skóry. Mimo że kiedyś były postrzegane głównie jako narzędzie marketingowe, współczesne badania naukowe potwierdzają ich skuteczność w hamowaniu procesów starzenia się skóry. Kolagen w formie do picia cieszy się rosnącą popularnością. Badania wskazują, że regularne przyjmowanie doustnych suplementów kolagenowych przyczynia się do zwiększenia elastyczności, nawilżenia skóry oraz znaczącej redukcji zmarszczek.

Badania sugerują, że suplementacja hydrolizowanym kolagenem łagodzi dolegliwości bólowe stawów po wysiłku oraz poprawia elastyczność chrząstki poprzez zwiększenie jej gęstości. W jednym z badań na grupie młodych sportowców, borykających się z bólami stawów kolanowych, podczas treningów zaobserwowano, że regularne przyjmowanie 5 g peptydów kolagenowych przez okres 12 tygodni prowadziło do znaczącej poprawy i redukcji bólu w porównaniu z osobami, które otrzymywały placebo. Dodatkowo kolagen nie jest dostępny jedynie w formie doustnej. Istnieją też ampułki przeznaczone do iniekcji okołostawowej lub stawowej, które aplikuje się bezpośrednio w kolano. Taki zabieg ma na celu regenerację chrząstki stawowej.

Niedobór kolagenu w organizmie niesie ze sobą szereg konsekwencji zdrowotnych. Począwszy od problemów ze wzrokiem, przez dolegliwości stawów, aż po nieprawidłowości w funkcjonowaniu narządów wewnętrznych. Jednak najbardziej widoczny efekt niedoboru kolagenu to pogorszenie kondycji skóry. Utrata jędrności, spadek elastyczności oraz pojawienie się zmarszczek są pierwszymi i najbardziej zauważalnymi symptomami. Osłabienie i zwiększona łamliwość włosów to kolejne negatywne skutki, które mogą prowadzić do ich nadmiernego wypadania i zwiększonego ryzyka przedwczesnego łysienia. Dodatkowo zaburzenia w syntezie kolagenu, który jest kluczowym składnikiem tkanki kostnej, mogą prowadzić do odwapnienia kości. Powoduje to zwiększenie ich kruchości oraz podwyższone ryzyko złamań.

Zaleca się przyjmowanie od 2,5 do 15 g kolagenu dziennie, ale dokładna ilość zależy od tego, jaki to suplement i w jakim celu jest stosowany. Osoby borykające się z alergiami oraz takimi schorzeniami jak łuszczyca, kolagenozy czy zapalenie naczyń krwionośnych, powinny być szczególnie ostrożne przy wyborze i stosowaniu preparatów kolagenowych.

Przeprowadzone analizy sugerują, że osoby przyjmujące więcej niż 4000 mg kolagenu dziennie częściej doświadczają objawów niepożądanych. Najczęściej zgłaszane dolegliwości to:
• zaparcia,
• nieprzyjemny posmak w jamie ustnej,
• zmniejszone łaknienie,
• hiperkalcemia,
• bóle mięśniowo-stawowe.

Nie można również pomijać potencjalnych reakcji alergicznych, zwłaszcza u osób wrażliwych na składniki, z których powstają te suplementy – takie jak ryby, skorupiaki czy jajka.

Bibliografia:

Kaziród, K., Hunek, A., Zapała, M., Wiśniewska-Skomra, J., Chmielarz, K., Tylutka, K., & Hapon, A. (2023). Suplementacja kolagenem-czy przynosi realne korzyści?.
Kim, D., Chung, H., Choi, J., Sakai, Y., & Lee, B. (2018). Oral Intake of Low-Molecular-Weight Collagen Peptide Improves Hydration, Elasticity, and Wrinkling in Human Skin: A Randomized, Double-Blind, Placebo-Controlled Study. Nutrients, 10(7), 826.
Czubak, K. A., & Żbikowska, H. M. (2014). Struktura, funkcja i znaczenie biomedyczne kolagenów. Annales Academiae Medicae Silesiensis, 4(68), 245-254.
Zuchowski, A., & Nowicka-Zuchowska, A. (2019). Kolagen–rola w organizmie i skutki niedoboru.
Żelaszczyk, D., Waszkielewicz, A., & Marona, H. (2012). Kolagen–struktura oraz zastosowanie w kosmetologii i medycynie estetycznej. Estetol. Med. Kosmetol, 2(1), 14-20.
Proksch, E., Segger, D., Degwert, J., Schunck, M., Zague, V., & Oesser, S. (2014). Oral Supplementation of Specific Collagen Peptides Has Beneficial Effects on Human Skin Physiology: A Double-Blind, Placebo-Controlled Study. Skin Pharmacol Physiol, 27(1), 47-55.
 

Materiały publikowane w aplikacji ApteGo mają charakter wyłącznie informacyjny i edukacyjny. W żadnym wypadku nie zastępują konsultacji z lekarzem, farmaceutą lub inną osobą wykonującą zawód medyczny. Przed podjęciem decyzji mogącej mieć wpływ na Twoje zdrowie, skonsultuj ją z profesjonalistą medycznym, który uwzględni Twoją indywidualną sytuację zdrowotną.