Jak prawidłowo mierzyć ciśnienie krwi?

Ciśnienie krwi to siła, z jaką krew przepływa przez naczynia krwionośne, wywierając nacisk na ich ściany. To dzięki niemu każda część naszego ciała jest zaopatrzona w tlen oraz niezbędne składniki odżywcze dla prawidłowego funkcjonowania.

Wyróżniamy dwa rodzaje ciśnienia krwi – skurczowe i rozkurczowe. Ciśnienie skurczowe to siła, z jaką krew jest wypompowana z serca. Jest to najwyższa wartość ciśnienia krwi, która w badaniu ciśnieniomierzem pojawia się jako pierwsza. Druga liczba to ciśnienie rozkurczowe. Jest to siła, z jaką krew powraca do serca żyłami. Zawsze przyjmuje niższą wartość, ponieważ pomiaru dokonuje się w fazie spoczynkowej serca, pomiędzy uderzeniami.

To właśnie te dwie wartości pokazują się nam na wynikach badania ciśnieniomierzem i stanowią podstawę do dalszej diagnostyki.

Według najnowszych wytycznych, przyjętych przez Polskie Towarzystwo Nadciśnienia Tętniczego (PTNT), opartych na europejskich standardach, wyróżniamy następujące kategorie ciśnienia u dorosłych:

Aby prawidłowo zmierzyć ciśnienie krwi:

• na mniej więcej pół godziny przed pomiarem nie pal papierosów, nie pij kawy, herbaty, napojów energetycznych lub alkoholu,
• zanim zrobisz pomiar, usiądź i odpocznij przez około 15 minut,
• zdejmij ubrania wierzchnie, tak aby Twoje ramię było odsłonięte. Możesz pozostać w koszulce z długim rękawem, o ile jest cienka i nie uciska ręki. Przed pomiarem powinno się zdjąć ciasne bransoletki lub zegarek, ponieważ ich ucisk może zaburzyć wynik.
• załóż mankiet na rękę niedominującą (jeśli jesteś praworęczny, to na lewą rękę – i odwrotnie). W przypadku korzystania z ciśnieniomierza naramiennego, zwróć uwagę na prawidłowe założenie mankietu – około 2 cm nad zgięciem łokcia i zaciśnij go tak, aby pozostała odrobina luzu (na około 2 palce),
• przeprowadź pomiar zgodnie z instrukcją dołączoną do ciśnieniomierza.

Podczas pomiaru powinno się wygodnie siedzieć z opartymi plecami i nieskrzyżowanymi nogami. Ręka musi być oparta o stolik i zgięta na wysokości serca. Nie prowadź rozmów, tylko spokojnie oddychaj. Tak uzyskasz najbardziej rzetelny wynik.

Polskie Towarzystwo Nadciśnienia Tętniczego zaleca robienie dwóch pomiarów ciśnienia krwi w ciągu dnia – rano i wieczorem. Co najważniejsze – pomiary powinny być przeprowadzane o tych samych porach, przykładowo codziennie o 8:00 i 20:00. Dzięki regularnym pomiarom możemy w porę wychwycić nieprawidłowości i wdrożyć odpowiednie leczenie.

Wyniki pomiarów ciśnienia należy zapisywać, tworząc dzienniczek pomiarów ciśnienia. Można go prowadzić w dowolnym zeszycie lub notatniku (nawet elektronicznie) lub w dostępnych gotowych dzienniczkach – warto o nie zapytać w Twojej aptece.

Na rynku znajdziemy wiele różnych modeli ciśnieniomierzy. Podstawowym problemem osoby, która chce się zaopatrzyć w to urządzenie, jest wybór – naramienny czy nadgarstkowy?

Ciśnieniomierz naramienny uznaje się za dokładniejszy od nadgarstkowego. Dlatego zazwyczaj po niego sięgają pacjenci. Jednak jego ograniczeniem jest mankiet – najszersze modele mają maksymalnie 50-52 cm obwodu, co może stanowić problem u pacjentów z większym ramieniem i zaburzyć pomiar ciśnienia.

Ciśnieniomierz nadgarstkowy będzie więc lepszym wyborem u osób otyłych oraz u osób, które mają inne trudności z założeniem mankietu na ramię. Jego kompaktowy rozmiar sprawdzi się również u osób, które dużo podróżują. Jednak przy takim urządzeniu należy pamiętać, że wynik może nie być wystarczająco dokładny i warto raz na jakiś czas zmierzyć ciśnienie u lekarza.

Jakie wartości ciśnienia tętniczego powinny nas zaniepokoić? Przede wszystkim, jeśli mierzymy sobie ciśnienie na własną rękę, to powtarzające się wyniki powyżej wartości 140/90 mm Hg sugerują występowanie nadciśnienia tętniczego, co należy skonsultować z lekarzem.

Ciśnienie krwi powyżej 180/120 mm Hg stanowi bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia. Objawia się m.in. bólem w klatce piersiowej, bólem głowy, dusznościami i trudnościami w oddychaniu. Należy wówczas niezwłocznie zadzwonić na pogotowie lub przyjąć zaleconą przez lekarza dawkę kaptoprylu (zazwyczaj 12,5-25 mg).

Jeśli Twoi bliscy chorują na nadciśnienie krwi, prowadzisz siedzący tryb życia, chorujesz na cukrzycę, palisz (lub kiedyś paliłeś) papierosy lub masz zbyt dużą masę ciała – warto zacząć działać profilaktycznie, aby uniknąć tej choroby.
 

Podstawowym elementem profilaktyki nadciśnienia tętniczego jest zmiana stylu życia. Zwiększenie aktywności fizycznej, redukcja nadmiernej masy ciała i prawidłowa dieta bogata w składniki odżywcze (w szczególności kwasy omega), które mogą znacznie zmniejszyć ryzyko wystąpienia nadciśnienia i innych schorzeń układu krążenia.
 

Bibliografia:

1. Janiec, Waldemar, et al. Kompendium farmakologii. PZWL, 2021.
2. Tykarski, Andrzej, et al. "Zasady postępowania w nadciśnieniu tętniczym—2019 rok." Nadciśnienie Tętniczew Praktyce 5.1 (2019): 1-86.
3. Pęksa, Jan W. "Prawidłowe wykonywanie pomiarów ciśnienia tętniczego w gabinecie lekarskim." Lekarz POZ 8.2: 130-136.

Materiały publikowane w aplikacji ApteGo mają charakter wyłącznie informacyjny i edukacyjny. W żadnym wypadku nie zastępują konsultacji z lekarzem, farmaceutą lub inną osobą wykonującą zawód medyczny. Przed podjęciem decyzji mogącej mieć wpływ na Twoje zdrowie, skonsultuj ją z profesjonalistą medycznym, który uwzględni Twoją indywidualną sytuację zdrowotną.

redaktor: mgr farm. Angelika Czarnecka