Jak skutecznie rzucić palenie?

Używanie tytoniu wywołuje wiele konsekwencji zdrowotnych. Dym papierosowy ma działanie rakotwórcze. Palenie jest głównym czynnikiem ryzyka ponad 20 różnych typów lub podtypów raka. Używanie tytoniu przyczynia się także do rozwoju chorób sercowo-naczyniowych, w tym do zawału serca i udaru mózgu. 

Ponadto palenie prowadzi do schorzeń układu oddechowego (m.in. do przewlekłej obturacyjnej choroby płuc – POChP) i zaostrza przebieg wcześniej istniejących schorzeń (np. astmy). Używanie tytoniu ma również wpływ na obniżenie płodności i występowanie zaburzeń erekcji. Powoduje też powikłania zdrowotne u kobiet ciężarnych i płodu. 

Zagrożeniem zdrowotnym jest również bierne palenie. Ono także prowadzi do poważnych chorób układu krążenia i układu oddechowego, w tym do choroby niedokrwiennej serca i raka płuc. Używanie tytoniu przez rodziców hamuje rozwój dzieci i zwiększa ryzyko wystąpienia u nich nowotworów.

Zaprzestanie palenia przynosi wymierne korzyści zdrowotne, niezależnie od wieku byłego palacza. Rozstanie z papierosami zmniejsza ryzyko wystąpienia wybranych nowotworów, chorób sercowo-naczyniowych i niektórych zaburzeń płodności. Hamuje też postęp POChP i jest najbardziej efektywną metodą terapii tego schorzenia. Wiadomo również, że zaprzestanie palenia wiąże się z wydłużeniem życia. 

WHO traktuje uzależnienie od nikotyny jako chorobę. Charakteryzuje się ona silnym wewnętrznym pragnieniem używania nikotyny. U osób palących występują także trudności z kontrolowaniem palenia tytoniu. Ponadto mogą się u nich pojawiać fizjologiczne cechy uzależnienia, w tym tolerancja na działanie nikotyny i objawy abstynencyjne po rzuceniu lub ograniczeniu papierosów.

Obejmują one m.in.:
   • drażliwość;
   • przygnębienie;
   • złość;
   • lęk;
   • trudności z koncentracją;
   • zwiększony apetyt;
   • tzw. głód nikotynowy. 

Mimo opisanych wyżej trudności, wśród palaczy świadomych niebezpieczeństw związanych z tytoniem, większość chce rzucić palenie. Według WHO dzięki poradnictwu i zastosowaniu leków szansę na skuteczne rzucenie palenia można zwiększyć ponad dwukrotnie.

Do leków wspomagających rzucenie palenia należą:

• nikotynowa terapia zastępcza (NTZ): to metoda stosowna od 30 lat. Ma na celu złagodzenie objawów odstawienia nikotyny po rozstaniu z papierosami. Jest dostępna bez recepty w postaci gum z nikotyną, plastrów, aerozolu, tabletek pod język czy tabletek do ssania. Jednoczesne korzystanie z różnych form NTZ (np. z plastra i gumy) może zwiększyć skuteczność terapii;
• cytyzyna: ta substancja nazywana jest „fałszywym tytoniem”. Jej stosowanie wpływa głównie na złagodzenie objawów głodu nikotynowego. Lek zmniejsza również przyjemność z palenia. Doustne tabletki na rzucenie palenia z cytyzyną są dostępne w aptekach bez recepty;
• bupropion: należy do grupy leków antydepresyjnych. Zmniejsza objawy zespołu odstawienia nikotyny. Znosi również chęć zapalenia kolejnego papierosa. Lek jest wydawany na receptę;
• wareniklina: podobnie jak cytyzyna wiąże się z receptorami nikotynowymi w mózgu. Wpływa na zmniejszenie objawów głodu nikotynowego i abstynencji. Zmniejsza również uczucie przyjemności towarzyszące paleniu. Preparat z tą substancją jest dostępny na receptę.

Istnieją także niekonwencjonalne metody na rzucenie palenia, np. akupunktura, biorezonans czy hipnoza. Jednak ich działanie i skuteczność nie zostały dostatecznie przebadane. Specjaliści uważają również, że podgrzewane produkty tytoniowe (HNB) nie powinny być zalecane celem wspomagania zaprzestania palenia. 

W odniesieniu do e-papierosów opublikowano zarówno dane wskazujące na ich szkodliwy wpływ na układ oddechowy, jak i  sugerujące, że są one skuteczne jako metoda wspomagająca zaprzestania palenia. Nie wiadomo jednak, jakie są odległe skutki zdrowotne stosowania e-papierosów. Jak dotąd opisano wiele przypadków ostrego uszkodzenia płuc u osób używających tego urządzenia.

Źródła:
https://www.mp.pl/medycynarodzinna/artykuly/126932,farmakologiczne-metody-rzucenia-palenia (dostęp 03.01.2003)
https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.II.3.23. (dostęp 03.01.2003)
https://www.mp.pl/pulmonologia/artykuly-wytyczne/inne/299775,wytyczne-leczenia-uzaleznienia-od-nikotyny-podsumowanie-zalecen,1 (dostęp 03.01.2003)
https://jakrzucicpalenie.pl/ (dostęp 03.01.2003)
https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/tobacco (dostęp 03.01.2003)
https://www.who.int/health-topics/tobacco#tab=tab_1 (dostęp 03.01.2003)
 

Materiały publikowane w aplikacji ApteGo mają charakter wyłącznie informacyjny i edukacyjny. W żadnym wypadku nie zastępują konsultacji z lekarzem, farmaceutą lub inną osobą wykonującą zawód medyczny. Przed podjęciem decyzji mogącej mieć wpływ na Twoje zdrowie, skonsultuj ją z profesjonalistą medycznym, który uwzględni Twoją indywidualną sytuację zdrowotną.

redaktor: mgr farm. Angelika Czarnecka