Jak skutecznie pozbyć się blizn?

Tworzenie się blizny to naturalny etap procesu gojenia się rany. W miejscu uszkodzenia tkanki najpierw tworzy się tzw. ziarnina, czyli silnie unaczyniona tkanka łączna, którą w następnym etapie pokrywa nowo utworzona warstwa nabłonka. Proces bliznowacenia trwa do pół roku po zranieniu i polega na remodelingu struktur kolagenowych wewnątrz rany. Na proces gojenia się rany wpływa wiele różnych czynników i czasem w tym procesie może dojść do nieprawidłowości. Ich skutkiem jest utworzenie się nieestetycznej blizny.

W wyniku nieprawidłowego gojenia się i nadprodukcji kolagenu mogą powstać blizny przerostowe (hipertroficzne), które najczęściej powstają po oparzeniach, i bliznowce (keloidy). Stanowią problem nie tylko natury estetycznej, ale także fizycznej, ponieważ mogą powodować skurcze, swędzenie i ból. W najpoważniejszych przypadkach, gdy rany są rozległe i ograniczają mobilność, mogą nawet doprowadzić do kalectwa.

Na proces gojenia się rany i tworzenia blizny mają wpływ:

• wiek – skóra osób starszych jest mniej napięta, co zwiększa ryzyko nieprawidłowego bliznowacenia,
• przynależność etniczna – europejczycy są mniej podatni na powstawanie blizn hipertroficznych i keloidów, w przeciwieństwie do populacji afrykańskiej, gdzie takie przypadki występują z większą częstotliwością,
• historia pacjenta – u osób z historią źle gojących się ran ponownie może dojść do nieprawidłowego bliznowacenia,
• nieprawidłowe dbanie o ranę – stosowanie preparatów na bazie alkoholu lub nadmierne przesuszanie rany może zaburzać proces gojenia.

Leczenie blizn rozpoczyna się od metod nieinwazyjnych. Wśród nich znajdują się: terapia uciskowa, stosowanie opatrunków lub żeli silikonowych, terapia manualna, leczenie laserowe oraz używanie maści zawierających witaminy A i E lub wyciąg z cebuli. Terapia blizn to długi i żmudny proces, którego pierwsze efekty mogą pojawić się po miesiącu, jednak wymagają długotrwałej kuracji, aby uzyskać trwały rezultat. Często zaleca się stosowanie kilku metod naraz.

• terapia uciskowa

Terapia uciskiem, czyli kompresjoterapia, to uznana metoda leczenia blizn. Zmniejsza grubość blizny i ogranicza jej rozrost. Jest szczególnie polecana w terapii blizn hipertroficznych po oparzeniach. Do kompresjoterapii wykorzystuje się elastyczne kompresy tkaninowe, które w odpowiedni sposób nakłada się na miejsce, w którym znajduje się blizna.

• silikony – żele i opatrunki

Kolejna terapia godna uwagi to stosowanie silikonów. Zastosowane na bliznę w postaci żelu lub plastra tworzą cienki film stanowiący barierę przed utratą wilgoci i działaniem czynników zewnętrznych. Wpływają zmiękczająco i wygładzająco na skórę. Ze względu na swoje właściwości chemiczne silikony są odporne na zmywanie wodą, co zwiększa ich trwałość.

• mobilizacja blizny – terapia manualna

Terapia manualna także znajduje zastosowanie w leczeniu blizn. Wykonuje się ją najczęściej w gabinetach fizjoterapeutycznych. Polega na zastosowaniu odpowiednich ruchów podczas masażu tkanek, aby zwiększyć ich ruchomość i pobudzić proliferację komórek. Dodatkowo taka mobilizacja może zmniejszać dolegliwości bólowe i ograniczyć rozrost blizny. Inną terapią, którą może wykonać fizjoterapeuta, jest kinesiotaping okolicy blizny. Zabieg ten ma na celu pobudzenie syntezy kolagenu i poprawę mobilności.

• maści na gojenie blizn

Zastosowanie w leczeniu blizn znajdują także maści zawierające wyciąg z cebuli lub preparaty na bazie witaminy A i E. Ekstrakt z cebuli wspiera regenerację tkanek, zmniejsza stan zapalny i ogranicza świąd. Jego zaletami są niska cena i wygoda stosowania, jednak efekty kuracji blizny będą lepsze z wykorzystaniem żeli silikonowych.

• laseroterapia

Laseroterapia również znajduje zastosowanie w leczeniu blizn, szczególnie tych powstałych w wyniku oparzeń. Wykorzystuje się wówczas lasery niskoenergetyczne, które wykazują korzystne działanie na proces gojenia i odnowy tkanek.

Leczenie rozległych blizn przerostowych i bliznowców często polega na usunięciu chirurgicznym. Sam zabieg musi być odpowiednio zaplanowany, aby wyciąć wszystkie bliznowate tkanki. Jest to niezwykle ważne, ponieważ blizny mogą pojawić się ponownie – w przypadku bliznowców częstotliwość nawrotu wynosi od 45% aż do 100%. Ze względu na to leczenie chirurgiczne uzupełnia się metodami nieinwazyjnymi, np. stosowaniem żeli silikonowych lub iniekcji ze sterydami.

Bibliografia:
Łęgosz, P., Sarzyńska, S., Małdyk, P., & Gołębiewski, P. Blizna–problem nie tylko estetyczny. Jak pomóc pacjentowi.
Jamrógiewicz, M., Żebrowska, M., Łukasiak, J., & Sznitowska, M. (2010). Silikonowe preparaty do leczenia powierzchniowego blizn. Farm Pol, 66(6), 437-442.
Medycyna Praktyczna., “Cepan - krem. Poradnik dla pacjenta” https://www.mp.pl/pacjent/leki/lek/29039,Cepan-krem [dostęp: 05.04.2024r]
Tomaszewski, W., Cabak, A., & Siwek, J. (2022). Wykorzystanie fizjoterapii w leczeniu blizn–przegląd literatury. Medycyna Sportowa, 38(4), 191-201.

Materiały publikowane w aplikacji ApteGo mają charakter wyłącznie informacyjny i edukacyjny. W żadnym wypadku nie zastępują konsultacji z lekarzem, farmaceutą lub inną osobą wykonującą zawód medyczny. Przed podjęciem decyzji mogącej mieć wpływ na Twoje zdrowie, skonsultuj ją z profesjonalistą medycznym, który uwzględni Twoją indywidualną sytuację zdrowotną.

redaktor: mgr farm. Angelika Czarnecka