Jak bezpiecznie i skutecznie usunąć woskowinę z ucha?

Woskowina uszna to wydzielina, która chroni delikatne tkanki wewnątrz ucha. Składa się z komórek nabłonka, wydzieliny gruczołów łojowych (głównie tłuszcze) oraz ciał obcych, które znalazły się w przewodzie słuchowym.

Jej główną funkcją jest oczyszczanie ucha z ciał obcych i zanieczyszczeń, aby zapobiec uszkodzeniom błony bębenkowej. Woskowina naturalnie przemieszcza się w kierunku od błony do ujścia kanału słuchowego. Zapobiega to także zatykaniu się ucha. W woskowinie obecne są także przeciwbakteryjne enzymy, które chronią przed infekcjami.

Zbyt duża ilość gromadzącej się w uchu woskowiny stanowi częsty problem medyczny. Częściej dotyczy on osób powyżej 65. roku życia – nawet 65% z nich cierpi na trudności związane z jej nadmiarem. Gromadzenie się wosku w uszach jest związane z zaburzeniem równowagi pomiędzy jego produkcją, a usuwaniem.

Tendencja do zbierania się wosku w uszach może być genetyczna. Czasem jest to związane z budową kanału słuchowego (im szerszy przewód słuchowy, tym wolniej usuwana jest wydzielina uszna) lub z jej zwiększoną produkcją.

Łagodny nadmiar woskowiny w uszach zazwyczaj nie powoduje dodatkowych objawów. Jednak w sytuacji, gdy ucho jest przepełnione woskiem, mogą pojawić się takie symptomy jak:
   • niedosłuch,
   • ból,
   • świąd,
   • szumy w uszach,
   • zawroty głowy,
   • przewlekły kaszel,
   • zapalenie ucha zewnętrznego.

Zalegająca duża ilość woskowiny w uchu może prowadzić do utworzenia się czopu/korka woskowinowego. Jest to większa, zbita grudka wosku, która zatyka przewód słuchowy, powoduje utratę słuchu i ból.

    • patyczki higieniczne

Patyczki higieniczne stosowane do oczyszczania ucha nie usuwają wosku z uszu, tylko upychają go w głąb kanału słuchowego. Może to prowadzić do częściowej utraty słuchu, zatkania uszu, a nawet do uszkodzenia błony bębenkowej.

   • preparaty rozpuszczające woskowinę

Preparaty dostępne jako spray do uszu zawierają w swoim składzie oleje roślinne, olej mineralny lub składniki rozpuszczone w wodzie. Powodują one zmiękczenie i upłynnienie zalegającej woskowiny w uszach, dobrze się sprawdzą także przy usuwaniu czopów woskowinowych. Stosowanie tych preparatów jest bezpieczne, zabieg można wykonać w warunkach domowych nawet u dzieci powyżej 3. roku życia.

Aby przeprowadzić tę kurację, wystarczy do ucha wprowadzić kilka (3-5) kropli preparatu 1-2 razy dziennie. Nie trzeba przyjmować specjalnej pozycji, wystarczy wygodnie usiąść. Taką kurację prowadzi się przez 3-5 dni. Jeżeli w kanale słuchowym zalega czop woskowinowy, należy zwiększyć częstotliwość aplikacji preparatu nawet do 5 razy w ciągu dnia.

Takie produkty znajdują także zastosowanie w prewencji zatykania uszu – szczególnie podczas kąpieli wodnych. Zaleca się wówczas stosowanie ich 1-3 razy w tygodniu. Jednak nie należy ich stosować codziennie jako rutynowej higieny uszu.

   • irygacje uszu

Irygację uszu można przeprowadzić w gabinecie lekarskim lub, jeśli posiada się odpowiednią wiedzę na temat bezpiecznego przeprowadzenia tego procesu, także samodzielnie. Przeciwwskazania do płukania uszu to uszkodzenie błony bębenkowej, cukrzyca, obniżenie odporności (np. AIDS) oraz stosowanie leków przeciwzakrzepowych.

Aby usunąć wosk z ucha, zaleca się wykorzystanie strzykawki o pojemności 20-30 ml, wypełnionej przegotowaną i ciepłą (nie gorącą) wodą. Alternatywnie można zastosować mieszaninę wody i soli fizjologicznej. Następnie należy usiąść pionowo i nałożyć ręcznik na ramię. W celu ułatwienia wypłynięcia wosku trzeba pociągnąć ucho w górę i do tyłu. Wtedy delikatnie naciska się strzykawkę, a wpływająca woda przemywa kanał słuchowy, usuwając zalegającą woskowinę.

Jeśli podczas zabiegu odczuwa się ucisk lub ból, należy go przerwać. Zazwyczaj takie płukanie uszu trzeba powtórzyć, aby uzyskać długotrwały efekt. Irygację uszu przeprowadza także lekarz laryngolog, więc nie ma konieczności wykonywania tego zabiegu samodzielnie, zwłaszcza jeśli celem jest usunięcie czopu woskowinowego.

   • manualne usuwanie woskowiny

Manualne usuwanie woskowiny wykonuje lekarz lub osoba wykwalifikowana. Proces ten polega na wyciągnięciu wosku za pomocą narzędzi, takich jak pęsety lub haczyki. Zabieg jest szybki i skutecznie przynosi ulgę.

Jeśli domowe metody na rozluźnienie i usunięcie woskowiny z uszu nie pomagają, a czop woskowinowy w uchu utrudnia nam prawidłowe słyszenie, to należy zgłosić się do lekarza laryngologa. Posiada on metody i narzędzia, które usuną nawet najsilniej zalegający wosk.

Innymi sygnałami alarmowymi, z którymi powinno się zgłosić do lekarza, są silny ból, krwawienie i wyciek z przewodu słuchowego. Wymagają one dalszej diagnostyki i odnalezienia przyczyny.

Wnioskiem jest, że choć usuwanie woskowiny z uszu to rutynowy zabieg, wymaga on delikatności oraz odpowiedniej wiedzy. Należy pamiętać, że woskowina ma istotne zadanie w ochronie uszu, dlatego warto dążyć do zachowania równowagi między jej usuwaniem a pozostawieniem w uszach.

Bibliografia:
Oron, Y., Eviatar, E., & Shlamkovitch, N. (2011). Cerumen removal: comparison of cerumenolytic agents and effect on cognition among the elderly. Archives of gerontology and geriatrics, 52(2), 228-232.
Saxby, C., Williams, R., & Hickey, S. (2013). Finding the most effective cerumenolytic. The Journal of Laryngology & Otology, 127(11), 1067-1070.
Miś, Z. (2015). Zapalenie ucha i zatok.
Leki pierwszego wyboru. (2020). Wydawnictwo Farmaceutyczne.

Materiały publikowane w aplikacji ApteGo mają charakter wyłącznie informacyjny i edukacyjny. W żadnym wypadku nie zastępują konsultacji z lekarzem, farmaceutą lub inną osobą wykonującą zawód medyczny. Przed podjęciem decyzji mogącej mieć wpływ na Twoje zdrowie, skonsultuj ją z profesjonalistą medycznym, który uwzględni Twoją indywidualną sytuację zdrowotną.

redaktor: mgr farm. Angelika Czarnecka