Jak chronić skórę przed szkodliwym działaniem promieni UV zimą?

Wyróżniamy kilka rodzajów promieniowania ultrafioletowego:

• UVA – to aż 95% promieniowania UV, z którym mamy kontakt. Ten rodzaj przenika głęboko w skórę i powoduje jej nieodwracalne uszkodzenia, fotostarzenie oraz wystąpienie nowotworów. Promieniowanie to dociera na Ziemię nawet pomimo zachmurzenia.
• UVB – stanowi 5% promieniowania nadfioletowego, z którym mamy kontakt. Nie przenika ono przez chmury. To promieniowanie działa jedynie na powierzchniową warstwę naskórka i powoduje poparzenia słoneczne.
• UVC – praktycznie w całości jest pochłanianie przez atmosferę.

Podczas zimy dociera do nas głównie promieniowanie UVA. Jest ono równie intensywne, co latem. To promieniowanie wnika głęboko w skórę, powodując uszkodzenia w DNA komórek tkanki podskórnej. Prowadzi to do wyniszczenia struktur odpowiedzialnych za młody wygląd skóry, takich jak elastyna czy kolagen.

Niewłaściwa ochrona przeciwsłoneczna lub, co gorsza, jej brak podczas kontaktu z promieniowaniem słonecznym może spowodować:
   • oparzenia słoneczne,
   • uszkodzenie wzroku,
   • reakcje fotoalergiczne,
   • przedwczesne starzenie się skóry,
   • rozwinięcie się nowotworu skóry, np. czerniaka.

Ochrona przeciwsłoneczna jest równie ważna latem, jak i zimą. Szkodliwe działanie promieniowania ultrafioletowego jest potęgowane przez powierzchnie odbijające światło, takie jak lód i śnieg. Dlatego pomimo krótszego dnia ciągle musimy się przed nim chronić, szczególnie podczas zimowych spacerów oraz jazdy na nartach lub snowboardzie. Oparzenia słoneczne na stokach narciarskich nie stanowią rzadkości.

Osoby szczególnie narażone na poparzenia słoneczne, które powinny dbać o ochronę przeciwsłoneczną to:

• osoby o bardzo jasnej karnacji, blond lub rudych włosach i niebieskich oczach,
• osoby przebywające na dużych wysokościach np. na stokach narciarskich,
• osoby stosujące leki fotouczulające, takie jak izotretynoina, fluorochinolony (cyprofloksacyna, lewofloksacyna) lub tetracykliny.

W okresie zimowym skóra jest szczególnie narażona na wysuszenie, spierzchnięcie i podrażnienie. Jest to spowodowane szkodliwym wpływem zimowej aury, a w szczególności niską temperaturą, mroźnym wiatrem i suchym powietrzem w ogrzewanych pomieszczeniach.

Mroźne powietrze może znacznie przesuszać i podrażniać wrażliwą skórę na dłoniach, twarzy i uszach. Aby temu zapobiec, należy regularnie stosować nawilżające kremy do rąk oraz zawsze mieć założoną czapkę i rękawiczki.

Właściwy wybór kremu z filtrem to fundament prawidłowej pielęgnacji skóry, nawet zimą. Należy dobierać preparat adekwatnie do typu cery i aplikować go każdego dnia.

Wyróżniamy 2 podstawowe rodzaje filtrów przeciwsłonecznych.

• Filtry fizyczne, nazywane również lustrzanymi lub mineralnymi, tworzą po nałożeniu na skórę ochronną barierę, która nie przepuszcza promieniowania UV. Są one szczególnie zalecane dla niemowląt, dzieci oraz osób z cerą wrażliwą czy skłonną do alergii, ponieważ nie penetrują głęboko skóry. Wśród przykładów filtrów fizycznych znajdują się tlenek cynku, tlenek tytanu oraz tlenki żelaza.
• Filtry chemiczne to związki chemiczne, które są wchłaniane przez wierzchnie warstwy skóry, gdzie, pochłaniając promieniowanie słoneczne, chronią tkanki podskórne przed ich szkodliwym działaniem. Sprawdzą się u osób ze skórą normalną, bez tendencji do uczuleń. Do tej grupy należą m.in. estry kwasu cynamonowego, benzofenony oraz pochodne kwasu p-aminobenzoesowego.

Decydując się na krem z filtrem, istotnym kryterium, które należy wziąć pod uwagę, jest współczynnik SPF, który wskazuje, jak długo produkt przedłuża ochronę skóry przed oparzeniem słonecznym. Wyższy SPF oznacza dłuższą ochronę przed szkodliwym działaniem promieni UV. Zaleca się wybieranie kremów z filtrem o SPF 30 lub 50, zapewniających również ochronę przed UVA.

Istnieje kilka zasad prawidłowego stosowania kremów z filtrem. Przede wszystkim produkt należy nałożyć przynajmniej 15-20 minut przed wyjściem na zewnątrz. Powinno się również odczekać podobny czas między aplikacją kremu, a nałożeniem makijażu. W sytuacji szczególnej ekspozycji na słońce podczas zimowych spacerów lub podczas uprawiania sportu należy reaplikować krem z filtrem co około 2-3 godziny.
 

Kiedy warstwa śniegu działa jak naturalne odbijające lustro, promienie UV mogą podwójnie oddziaływać na naszą skórę. Z tego powodu warto zastanowić się nad znaczeniem właściwego ubioru, który nie tylko zapewni ciepło, ale także skuteczną barierę przed szkodliwym promieniowaniem słonecznym.

Odzież z filtrem UV może się okazać przydatna podczas aktywności na świeżym powietrzu, takich jak sporty zimowe czy spacerowanie. Elementy garderoby takie jak chusty, czapki, koszulki i spodnie wyposażone w specjalny filtr skutecznie chronią przed promieniowaniem UVA i UVB. Tak jak w przypadku kremów z filtrem, odzież także ma współczynnik ochrony przed słońcem – UPF. Im współczynnik jest wyższy, tym lepsza jest ochrona przeciwsłoneczna. Wybierając odzież chroniącą przed słońcem, najlepiej wybierać taką o UPF powyżej 40.

Bibliografia:
Tuszyński, P. K. (2021). Problemy dermatologiczne. Wydawnictwo Farmaceutyczne
Stanisz, B. (2009). Ochrona skóry przed negatywnymi skutkami promieniowania UV. Farm. Pol, 65(5), 363-368.
Łastowiecka-Moras, E., & Bugajska, J. (2011). Naturalne promieniowanie UV a przedwczesne starzenie się skóry człowieka. Bezpieczeństwo Pracy: nauka i praktyka, (6), 8-10.
Jakie ubranie z filtrem UV? Odzież chroniąca przed słońcem (UPF). https://8a.pl/8academy/jakie-ubranie-z-filtrem-uv-odziez-chroniaca-przed-sloncem-upf/ [data cytowania: 16.11.23 r.]

Materiały publikowane w aplikacji ApteGo mają charakter wyłącznie informacyjny i edukacyjny. W żadnym wypadku nie zastępują konsultacji z lekarzem, farmaceutą lub inną osobą wykonującą zawód medyczny. Przed podjęciem decyzji mogącej mieć wpływ na Twoje zdrowie, skonsultuj ją z profesjonalistą medycznym, który uwzględni Twoją indywidualną sytuację zdrowotną.

redaktor: mgr farm. Angelika Czarnecka