Jak zregenerować chrząstkę stawową?

Chrząstka stawowa to wyspecjalizowana tkanka łączna znajdująca się m.in. na powierzchniach stawowych kości. Działa jako amortyzator niwelując obciążenia podczas aktywności oraz umożliwia płynne ruchy całego ciała.  

Tkanka chrzęstna składa się z chondrocytów oraz macierzy pozakomórkowej. Chondrocyty to komórki, które wytwarzają macierz pozakomórkową. Stanowią do 2% tkanki chrząstnej stawów. Znaczną większość masy stawu tworzy macierz pozakomórkowa. To ona, ze względu na zawartość kolagenu, nadaje stawom elastyczność i gwarantuje amortyzację ruchów.  

Na stan chrząstki stawowej mają wpływ:

• wiek – wraz z wiekiem tkanka chrzęstna ulega uszkodzeniom, które prowadzą do jej degeneracji,
• choroby przewlekłe – reumatoidalne zapalenie stawów czy choroba zwyrodnieniowa stawów charakteryzują się degeneracją chrząstki stawowej,
• aktywność fizyczna – umiarkowany ruch jest niezbędny dla zdrowia tkanki chrzęstnej, jednak wyczynowe uprawianie sportu może sprzyjać uszkodzeniu chrząstki stawowej,
• obciążenia – otyłość i nadwaga mogą powodować degenerację tkanki chrzęstnej poprzez nadmierne obciążanie stawów. 
   

Na rynku dostępnych jest wiele preparatów na regenerację chrząstki stawowej. Aby dobrać odpowiedni preparat warto przeanalizować mechanizm działania składników czynnych i wybrać ten najbardziej odpowiedni dla siebie.

Kwas hialuronowy na stawy

Kwas hialuronowy należy do grupy związków nazywanych glikozaminoglikanami. Ze względu na jego tendencję do pochłaniania dużych ilości wody, jest składnikiem upłynniającym maź stawową i poprawiającą jej lepkość. Najczęściej jest stosowany w postaci iniekcji dostawowych. Zastrzyki z kwasu hialuronowego do stawów przyspieszają regenerację tkanki chrzęstnej i zmniejszają związane z jej ubytkiem dolegliwości bólowe.  

Na rynku dostępne są także preparaty doustne zawierające w swoim składnie kwas hialuronowy, jednak brakuje wystarczających dowodów na ich skuteczność.

Chondroityna i glukozamina

Siarczan chondroityny i siarczan glukozaminy są cząsteczkami naturalnie występującymi w tkance chrzęstnej. Dowiedziono, że ich stosowanie zmniejsza dolegliwości bólowe związane z uszkodzeniem stawów w porównywalny sposób do działania leków przeciwbólowych. Chondroityna dodatkowo pobudza wytwarzanie mazi stawowej i zapobiega dalszym uszkodzeniom chrząstki.

Kolagen na stawy

Kolagen to białko, które tworzy macierz pozakomórkową stawów i innych tkanek organizmu. Gwarantuje ich elastyczność i wytrzymałość. Suplementacja kolagenem jest polecana osobom ze zwyrodnieniami stawów, którzy zaczynają odczuwać dolegliwości bólowe z nimi związanymi. Warto wybierać preparaty kolagenu w postaci hydrolizowanej – ta postać jest lepiej przyswajalna. Preparaty kolagenu są dostępne jako kapsułki i proszek do rozpuszczenia w wodzie.

Innymi składnikami suplementów na stawy są ekstrakty roślinne z kadzidłowca indyjskiego (Boswelia serrata) oraz niezmydlające się frakcje oleju awokado i sojowego. 

Na stan chrząstek stawowych duża rolę odgrywa zdrowy styl życia. Niezdrowa dieta i brak aktywności fizycznej może prowadzić do uszkodzenia stawów, a konsekwencja niezdrowego stylu życia – otyłość, dodatkowo powoduje ich przeciążenia. Dlatego tak ważne jest, aby osoby bolącymi stawami nie pozostawali unieruchomieni, tylko regularnie uprawiali łagodną aktywność fizyczną.

Aby wesprzeć regenerację tkanki chrzęstnej warto wzbogacić swoją dietę o kolagen oraz witaminę C. Źródłami kolagenu w diecie jest żelatyna oraz mięso bogate w tkankę łączną, np. mostek, karkówka i żeberka. W połączeniu z kolagenem warto zwiększyć podaż witaminy C, która jest ważnym kofaktorem jego syntezy w organizmie. 

Jeśli dostępne bez recepty preparaty nie wykazują wystarczających efektów, wówczas warto udać się do lekarza. Ortopeda ustali jak leczyć zwyrodnienie stawów w danym przypadku. Czasem aby uzyskać poprawę regeneracji stawów należy przejść zabieg chirurgiczny.  

Najczęściej polecanymi zabiegami są:

• iniekcje osoczem bogatopłytkowym (PRP),
• mikrozłamania,
• artroskopia ,
• przeszczep chrząstki.

U osób z uszkodzonymi stawami poleca się także wizytę u fizjoterapeuty. Specjalista dobierze odpowiednie ćwiczenia rozciągające i wzmacniające stawy, terapie manualną, hydro- lub laseroterapię.  
 

• Alford, J. W., & Cole, B. J. (2005). Cartilage restoration, part 1: basic science, historical perspective, patient evaluation, and treatment options. The American journal of sports medicine, 33(2), 295-306.
• Czajkowska, D., Milner-Krawczyk, M., & Kazanecka, M. (2011). Kwas hialuronowy–charakterystyka, otrzymywanie i zastosowanie. Biotechnology and Food Science, 76(2), 55-70.
• Łyszczak, M., (2022). Suplementy od A do Z.