Czym się różni jęczmień od gradówki i jak sobie z nimi poradzić

Jęczmień na powiece jest ostrym miejscowym zakażeniem. Objawia się jako bolesny obrzęk i guzek zapalny. Specjaliści wyróżniają dwa rodzaje choroby. Jęczmień zewnętrzny to infekcja obejmująca gruczoły łojowe Zeissa, potowe Molla i związane z nimi mieszki rzęs. Z kolei jęczmień wewnętrzny rozwija się w gruczole tarczkowym Meiboma. 

Gradówka na oku jest przewlekłym ziarniniakiem zapalnym. Powstaje wskutek zablokowania ujść gruczołów tarczkowych i innych gruczołów łojowych oraz przenikania ich wydzieliny do sąsiednich tkanek. Objawia się w postaci niebolesnego guzka powieki.

Przyczyną jęczmienia na oku jest infekcja bakteryjna (najczęściej gronkowcowa). Do czynników ryzyka rozwoju choroby zalicza się dysfunkcję gruczołów tarczkowych Meiboma, przewlekłe zapalenie brzegów powiek i trądzik różowaty. Jęczmień występuje też częściej u cukrzyków oraz chorych z łojotokiem czy łojotokowym zapaleniem skóry. 

Gradówka powstaje z powodu zablokowania ujść gruczołów łojowych i przenikania ich wydzieliny do okolicznych tkanek. Wywołuje to reakcję zapalną. Rozwinięcie się gradówki jest bardziej prawdopodobne u osób z trądzikiem różowatym. 

Jęczmień powstaje szybko. Jego objawy to bolesny obrzęk powieki, guzek zapalny i towarzyszące zaczerwienienie. W obrębie zmiany niekiedy widoczny jest ropny czop prześwitujący przez skórę. Dodatkowo jęczmień nie ma wpływu na wzrok.

Natomiast gradówka rozwija się wolniej. Jest twardym, niebolesnym guzkiem. W przypadku tej choroby nie występuje ropiejące oko. Czasami zmiana uciska rogówkę i wywołuje astygmatyzm. 

Zarówno jęczmień, jak i gradówka mogą nawracać. Warto dodać, że w przypadku gradówki nawracającej w tym samym miejscu trzeba wykluczyć przyczynę nowotworową. 

Jęczmień na ogół ustępuje samoistnie, w ciągu 1–2 tygodni. Choroba rzadko powoduje poważniejsze powikłania. Jej najczęstszą komplikacją jest przejście w gradówkę. 

W leczeniu schorzenia początkowo stosuje się masaż i ciepłe okłady. Zmiany należy rozgrzewać 4 razy dziennie przez 10-15 minut. Można to robić przy pomocy kompresu czy choćby szklanej buteleczki z ciepłą wodą. 

Towarzyszący okładom masaż na powiece górnej należy wykonywać z góry do dołu, a na powiece dolnej – z dołu do góry. Można użyć do tego palca lub krawędzi buteleczki czy innego przedmiotu. Po 2-3 dniach, w przypadku nieskuteczności okładów i masaży, należy zgłosić się do okulisty. Specjalista zdecyduje, jak dalej leczyć jęczmień. Zazwyczaj lekarz zaleca uzupełniająco krople lub maść z antybiotykiem. Niekiedy wykonuje nacięcie zmiany. 

Gradówka oka, zwłaszcza u dzieci, także może ustępować samoistnie i nie wymagać leczenia. Na przewlekle utrzymującą się zmianę zalecane są maść z antybiotykiem i kompresy rozgrzewające. Jeśli, pomimo leczenia miejscowego, guzek nie ustępuje przez ponad miesiąc, wskazany jest zabieg chirurgiczny. U osób z nawracającymi gradówkami oraz predysponowanych do schorzenia (głównie z trądzikiem różowatym) stosuje się zapobiegawczo doustny antybiotyk. 

Aby uniknąć powtarzania się infekcji oczu, trzeba przestrzegać zasad higieny. Ponadto warto pozbyć się kosmetyków, które mogą być przez nas zakażone. 

W zapobieganiu nawrotom jęczmienia pomaga także codzienna higiena brzegów powiek, na którą składają się: 

• rozgrzewające okłady; 
• masaż powiek; 
• oczyszczanie brzegów powiek przy pomocy hipoalergicznych chusteczek lub wacików nasączonych płynem. 

Dodatkowo podczas zakażeń oczu nie należy nosić soczewek kontaktowych.
 

Bibliografia:

1. https://www.mp.pl/pacjent/okulistyka/chorobyoczu/chorobypowiekiukladulzowego/86721,guzki-zapalne-powiek-jeczmien-i-gradowka (dostęp 02.05.2023)
2. https://podyplomie.pl/okulistyka/30668,farmakoterapia-bakteryjnych-schorzen-narzadu-wzroku (dostęp 02.05.2023)
3. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK557372/ (dostęp 02.05.2023)
4. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/sty/symptoms-causes/syc-20378017 (dostęp 02.05.2023)

Materiały publikowane w aplikacji ApteGo mają charakter wyłącznie informacyjny i edukacyjny. W żadnym wypadku nie zastępują konsultacji z lekarzem, farmaceutą lub inną osobą wykonującą zawód medyczny. Przed podjęciem decyzji mogącej mieć wpływ na Twoje zdrowie, skonsultuj ją z profesjonalistą medycznym, który uwzględni Twoją indywidualną sytuację zdrowotną.

redaktor: mgr farm. Angelika Czarnecka