Kurzajki – czym są i jak się ich pozbyć?

Brodawki wirusowe to powszechnie występujące zmiany grudkowe skóry i błon śluzowych. Ich przyczyną jest miejscowe zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego. Najczęściej pojawiają się na palcach, dłoniach i stopach. Brodawki skórne występują głównie u dzieci i młodzieży, zwłaszcza w wieku 12-16 lat. Dorośli chorują rzadziej, co wiąże się z nabyciem swoistej odporności. Zmiany mają charakter przewlekły (wielomiesięczny lub wieloletni) i cechują się tendencją do samoistnego ustępowania. 

Specjaliści wyróżniają kilka typów brodawek wirusowych. Najczęściej występują:

• brodawki zwykłe: mają postać cielisto zabarwionych grudek. Pojawiają się przede wszystkim na palcach rąk i wokół paznokci. Te ostatnie mogą powodować bolesność przy ucisku;
• brodawki stóp typu myrmecia: to zmiany, które często występują u dzieci i młodzieży. Do zakażenia nimi dochodzi na basenach. Tego typu brodawki są pojedyncze lub nieliczne i wnikają głęboko do skóry. Wywołują miejscową bolesność przy chodzeniu i ucisku;
• brodawki mozaikowe stóp: wyglądem przypominają podłogę ułożoną z mozaikowych kafelków. Zazwyczaj są płaskie i niebolesne. Mogą być trudne w leczeniu.

Rzadziej spotyka się brodawki płaskie (młodocianych). Są to cielisto zabarwione wykwity o błyszczącej, gładkiej powierzchni. Zazwyczaj występują na twarzy i na grzbietach rąk. Mogą ustąpić samoistnie.

Do najrzadziej obserwowanych typów brodawek należą kłykciny kończyste, które pojawiają się w okolicach narządów płciowych. Są przenoszone przede wszystkim drogą kontaktów seksualnych. Warto wiedzieć, że niektóre typy HPV powodujące brodawki okolic płciowych mają duży potencjał wywołania nowotworu złośliwego. 

Wirus HPV jest przenoszony przez kontakt bezpośredni lub pośredni. Charakteryzuje się dużą zakaźnością. Infekcji sprzyja przebywanie w miejscach użyteczności publicznej, takich jak np. baseny, sale gimnastyczne czy sypialnie i łazienki hotelowe. U pacjentów z pojedynczymi zmianami może dochodzić do ich rozsiania na drodze samozakażenia. Brodawki zlokalizowane na narządach płciowych powstają głównie w wyniku kontaktu seksualnego.

Postępowanie w przypadku brodawek zależy od ich typu, wielkości, liczby i lokalizacji. W terapii brodawek zwykłych i stóp o niewielkim nasileniu wykorzystuje się preparaty do stosowania zewnętrznego, najczęściej kwas salicylowy. Jest on dostępny w związku z kolodionem lub w formie plastra. Występuje też w połączeniu z 5-fluorouracylem czy kwasem mlekowym.

W przypadku bardziej nasilonych zmian i nieskuteczności postępowania zachowawczego wybór pada na metody zabiegowe.  Należą do nich:

• krioterapia ciekłym azotem;
• leczenie chirurgiczne za pomocą łyżeczkowania lub metod elektrochirurgicznych;
• zastosowanie lasera CO2.

W leczeniu brodawek płaskich stosuje się tretynoinę w kremie lub izotretynoinę w żelu, środki złuszczające z rezorcyną oraz powierzchowny masaż płynnym azotem. Z kolei kłykciny kończyste leczone są podofiliną, podofilotoksyną czy imikwimodem. W tym wskazaniu stosuje się też maść z ekstraktem z liści zielonej herbaty.

Do tradycyjnych i tzw. domowych metod na kurzajki zaliczane są:

• miejscowa hipertermia (moczenie w wodzie o temp. 44-47°C – przez 30 minut 1 raz dziennie, przez 3 dni; czynności trzeba powtórzyć po 2 tyg.);
• plaster bez opatrunku lub taśma izolacyjna (plaster należy zdjąć po ok. 6 dniach, następnie trzeba moczyć brodawkę w wodzie przez kilka minut, potem złuszczyć i pozostawić odkrytą przez 12 godzin; czynności należy powtarzać do ustąpienia zmian);
• wyciągi z czosnku;
• sok mleczny z glistnika;
• roztwory fioletu gencjanowego i Pigmentum Castellani.

Rozwojowi kurzajek można częściowo zapobiegać dzięki przestrzeganiu podstawowych zasad higieny. Trzeba też pamiętać o noszeniu obuwia ochronnego na basenach, w łaźniach czy pod natryskami. Ryzyko infekcji i przeniesienia HPV drogą kontaktów seksualnych można zmniejszyć dzięki stosowaniu prezerwatywy. Istnieją też szczepienia, które chronią przed zakażeniem najczęstszymi typami HPV.

Źródła:
https://www.mp.pl/pacjent/dermatologia/choroby/chorobyskory/170527,brodawki-wirusowe (dostęp 19.10.23)
https://www.mp.pl/pacjent/dermatologia/choroby/chorobyskory/73327,choroby-wirusowe-skory (dostęp 19.10.23)
https://www.mp.pl/pediatria/wideo/189294,mieczak-zakazny-i-brodawki-wirusowe-u-dziec (dostęp 19.10.23)
https://www.mp.pl/pacjent/dermatologia/choroby/wenerologia/295710,klykciny-konczyste-przyczyny-objawy-i-leczenie (dostęp 19.10.23)
https://podyplomie.pl/pediatria/17861,brodawki (dostęp 19.10.23) 

Materiały publikowane w aplikacji ApteGo mają charakter wyłącznie informacyjny i edukacyjny. W żadnym wypadku nie zastępują konsultacji z lekarzem, farmaceutą lub inną osobą wykonującą zawód medyczny. Przed podjęciem decyzji mogącej mieć wpływ na Twoje zdrowie, skonsultuj ją z profesjonalistą medycznym, który uwzględni Twoją indywidualną sytuację zdrowotną.

redaktor: mgr farm. Angelika Czarnecka