Łokieć tenisisty – objawy, leczenie, ćwiczenia

Łokieć tenisisty jest najczęstszą przyczyną bólu tego obszaru. Dolegliwość wynika z powtarzających się ruchów zginania i prostowania stawu nadgarstkowego. Wpływają one na przeciążenie okolicznych ścięgien, mikrourazy i powstawanie zmian zwyrodnieniowych. Przypadłość ogranicza uprawianie sportu oraz wykonywanie pracy i codziennych aktywności. Wbrew potocznej nazwie problem pojawia się nie tylko u tenisistów. Mylące jest także określenie fachowe, gdyż dolegliwość nie wiąże się z zapaleniem.

Głównym symptomem przypadłości jest różnie nasilony ból zewnętrznej części łokcia, który może promieniować do przedramienia i nadgarstka. Objawy pojawiają się w momencie ucisku łokcia, chwytania przedmiotów czy wykonywania ruchów nadgarstkiem. 

Do wyzwolenia symptomów mogą przyczyniać się nawet proste czynności, np. uścisk dłoni, naciśnięcie klamki czy trzymanie filiżanki kawy. Ból ręki zwykle ustępuje wraz z odpoczynkiem. Niekiedy jednak dolegliwości utrzymują się również w nocy i utrudniają sen. 

Warto dodać, że ból po wewnętrznej stronie łokcia może być objawem innego schorzenia, które określane jest jako łokieć golfisty.

Łokieć tenisisty wiąże się z przeciążeniem ścięgien i nieprawidłowym gojeniem po mikrourazach. Ponadto w rozwoju dolegliwości rolę odgrywa skłonność genetyczna. Przypadłość może występować u sportowców grających w tenisa, squasha, badmintona oraz uprawiających inne tego typu dyscypliny. Łokieć tenisisty dotyczy też osób, które często (np. w pracy) wykonują czynności wymagające podobnych ruchów ręki. 

Do takich aktywności zaliczane są np.:

• intensywne pisanie;
• podnoszenie i przenoszenie ciężkich przedmiotów;
• praca w ogrodzie;
• malowanie;
• obsługa kasy sklepowej;
• wkręcanie śrub;
• granie na instrumentach, np. na fortepianie. 

Wśród czynników ryzyka rozwoju łokcia tenisisty wymieniany jest również wiek (problem częściej występuje u osób powyżej 40. roku życia), palenie tytoniu i otyłość.

Rozpoznanie łokcia tenisisty zwykle stawiane jest na podstawie wywiadu i badania fizykalnego. Spośród badań dodatkowych, które nie zawsze są konieczne, lekarz może zlecić USG i/lub RTG („rentgen”). W rzadkich sytuacjach, np. przy długotrwałych dolegliwościach lub przed operacją, wykonywane jest badanie MRI (rezonans magnetyczny). 

W większości przypadków bolący łokieć tenisisty ustępuje samoistnie, jednak proces ten może trwać 1-1,5 roku. Celem terapii jest poprawa funkcjonowania pacjenta oraz – w miarę możliwości – skrócenie czasu gojenia. W leczeniu stosowane są preparaty przeciwbólowe, np. z paracetamolem. Dobre rezultaty przynosi też rehabilitacja. 
Ponadto zalecane bywają specjalne opaski czy ortezy na łokieć tenisisty. Jeśli wymienione metody nie przynoszą oczekiwanych rezultatów, lekarz może zaproponować ostrzyknięcie chorej okolicy silnym lekiem przeciwzapalnym (glikokortykosteroidem) lub osoczem bogatopłytkowym, które pozyskuje się z krwi pacjenta. W rzadkich przypadkach przeprowadzana jest operacja. 

Złagodzeniu bólu w łokciu mogą służyć ćwiczenia, w których:

• pacjent opiera chorą rękę o stół. Następnie, używając kostki lodu, wykonuje zdrową ręką pięciominutowy masaż bolącego miejsca;
• pacjent leży na plecach z ugiętymi kolanami i rękami zgiętymi w łokciach, a potem – prostuje ręce i dociska plecy do podłoża;
• pacjent trzyma w chorej ręce, opartej o krawędź stołu, półlitrową butelkę wody. Następnie zgina chorą rękę przy użyciu zdrowej, a potem – wolno opuszcza rękę z wodą w dół;
• pacjent leży na boku na stronie chorej ręki. Chora kończyna jest maksymalnie zgięta w barku i ustawiona w pozycji pośredniej. W kolejnym kroku osoba ćwicząca zgina chorą rękę w łokciu do momentu, kiedy poczuje delikatne ciągnięcie. Potem utrzymuje tę pozycję 30 sekund, robi wdech i wydech, a w czasie wydechu pogłębia zgięcie w łokciu;
• pacjent stoi przy stole z grzbietami dłoni opartymi o blat, a następnie: przenosi ciężar ciała na pięty do momentu, kiedy poczuje delikatne ciągnięcie w przedramionach, zachowuje tę pozycję przez 30 sekund i pogłębia przeniesienie ciężaru ciała.

Każde ćwiczenie należy wykonać kilkakrotnie, we własnym tempie i bez doprowadzania do maksymalnego wysiłku. W razie wątpliwości trzeba skonsultować się z fizjoterapeutą. 

Bibliografia:

1. https://www.mp.pl/pacjent/ortopedia/choroby-urazy/248223,lokiec-tenisisty-i-lokiec-golfisty-entezopatie-stawu-lokciowego (dostęp 06.06.2023)
2. https://www.mp.pl/pacjent/rehabilitacja/kinezyterapia/cwiczenia-czynne/151814,lokiec-tenisisty-lokiec-golfisty-cwiczenia (dostęp 06.06.2023)
3. https://podyplomie.pl/medycyna/10603,tendinopatie (dostęp 06.06.2023)
4. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK431092/ (dostęp 06.06.2023)
5. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK506998/ (dostęp 06.06.2023)
6. https://icd.who.int/browse11/l-m/en#/http://id.who.int/icd/entity/1254324785 (dostęp 06.06.2023)

Materiały publikowane w aplikacji ApteGo mają charakter wyłącznie informacyjny i edukacyjny. W żadnym wypadku nie zastępują konsultacji z lekarzem, farmaceutą lub inną osobą wykonującą zawód medyczny. Przed podjęciem decyzji mogącej mieć wpływ na Twoje zdrowie, skonsultuj ją z profesjonalistą medycznym, który uwzględni Twoją indywidualną sytuację zdrowotną.

redaktor: mgr farm. Angelika Czarnecka