Menopauza – jak sobie z nią radzić?

Menopauza (zwana także klimakterium) to ostatnia miesiączka w życiu kobiety. Ta nazwa wywodzi się z języka greckiego: meno — miesiąc i pausis — przerwa. Przeciętny czas wystąpienia ostatniej miesiączki to 45–55 rok życia, a Polki doświadczają jej średnio w wieku 51 lat.

Menopauzę poprzedza perimenopauza, czyli tzw. okres przedmenopauzalny. Podczas niego krwawienia stają się coraz lżejsze i bardziej nieregularne. Perimenopauza trwa około 2 lat, lecz czas ten może być inny dla każdej kobiety.

Potocznie menopauzą nazywa się okres po wystąpieniu ostatniej miesiączki, podczas którego występują charakterystyczne objawy. Są one związane ze zmniejszeniem produkcji kobiecych hormonów płciowych, co jest spowodowane zahamowaniem funkcji jajników.

Podczas menopauzy najczęściej obserwujemy:

   • uderzenia gorąca,
   • nocne poty,
   • bóle i zawroty głowy,
   • nadmierne pocenie się,
   • zaburzenia nastroju,
   • osłabienie pamięci, 
   • wzrost masy ciała spowodowany spowolnieniem metabolizmu,
   • suchość miejsc intymnych,
   • tendencję do infekcji pęcherza moczowego.

Zmiany w organizmie kobiety związane z klimakterium mogą zwiększać ryzyko wystąpienia osteoporozy (niedobór estrogenów powoduje ubytki w masie kostnej), zaburzeń lipidowych, choroby wieńcowej (ze względu na zmiany naczynioruchowe) oraz nowotworów piersi.

Jeśli u kobiety zaczynają się pojawiać pierwsze objawy menopauzy (nieregularne miesiączki, wahania nastroju, fale gorąca), to można wykonać płytkowy test na menopauzę dostępny w każdej aptece. Polega on na pobraniu próbki porannego moczu i zaaplikowaniu kilku kropli na test płytkowy. Mierzy on stężenie FSH, czyli hormonu folikulotropowego, którego stężenie powyżej 25 mIU/ml sugeruje rozpoczęcie okresu przekwitania.
Opakowania zazwyczaj zawierają 2 testy, które należy wykonać w odstępie około tygodnia. Jeżeli oba wyjdą pozytywnie, to należy się udać do lekarza ginekologa w celu pełnej diagnozy menopauzy.

Menopauzę każda kobieta przechodzi inaczej. Poznano kilka uniwersalnych sposobów na łagodzenie objawów zarówno perimenopauzy, jak i właściwego klimakterium. 

Są to:

• prawidłowa dieta — kobietom podczas menopauzy zaleca się spożywanie zdrowej diety oraz unikanie      nadmiaru cukru, kofeiny, soli, alkoholu i przetworzonej żywności. Warto wzbogacić dietę w zawierający dużo wapnia nabiał oraz suplementować przez cały rok witaminę D w celu wzmocnienia kości.
• aktywność fizyczna — prawidłowo dopasowany trening ma korzystny wpływ na nieprzyjemne objawy  menopauzy, a wzmacnianie mięśni brzucha, pleców i nóg może spowalniać procesy osteoporozy.

Na rynku możemy znaleźć liczne leki i suplementy diety zawierające wyciągi roślinne, które poprawiają samopoczucie i zmniejszają objawy u kobiet w trakcie menopauzy.

Zawierają one wyciągi z:

• soi (łac. Glycine max) — ma potwierdzone działanie redukujące uderzenia gorąca ze względu na zawartość fitoestrogenów, czyli substancji roślinnych podobnych do ludzkich hormonów płciowych — estrogenów;
• pluskwicy groniastej (łac. Cimicifuga racemosa) — zmniejsza objawy menopauzy, równocześnie wpływając korzystnie na gęstość kości;
• koniczyny czerwonej (łac. Trifolium pratense) — łagodnie zmniejsza objawy menopauzy, równocześnie korzystnie wpływając na układ krążenia;
• chmiel zwyczajny (łac. Humulus lupulus) — działa uspokajająco i wspomaga zdrowy sen;
• len zwyczajny — może złagodzić niektóre objawy związane z menopauzą.

Gdy objawy menopauzy są nasilone i negatywnie wpływają na komfort życia kobiety, to ginekolog może zalecić stosowanie estrogenów jako hormonalnej terapii zastępczej (HTZ). Polega ona na zwiększaniu stężenia kobiecych hormonów płciowych w organizmie, co znacznie zmniejsza odczuwanie uderzeń gorąca, zmian nastroju czy suchości miejsc intymnych. Dodatkowo terapia korzystnie wpływa na stan kości.

Leki hormonalne stosowane w HTZ zawierają estradiol lub jego połączenie z progestagenem (np. noretysteronem, norgestrelem). Otrzymamy je w postaci tabletek lub plastrów (systemów transdermalnych). Lekarz może dodatkowo zalecić stosowanie globulek lub kremów dopochwowych zawierających hormony, które wspierają regenerację pochwy.

Menopauza jest naturalnym etapem w życiu każdej kobiety, który wiąże się z różnymi zmianami hormonalnymi i fizycznymi. Nie oznacza ona jednak końca aktywnego i satysfakcjonującego życia. Z odpowiednią opieką medyczną, wsparciem społecznym i zdrowym stylem życia kobiety mogą przejść przez ten okres bez większych trudności i kontynuować realizację swoich celów oraz pasji.

Bibliografia:
   1. „Leki pierwszego wyboru” Wydawnictwo Farmaceutyczne (2020)
   2. Bodera, Paweł, Sebastian Poznański, and Paweł Dobrzański. "Menopauza–fizjologiczny okres w życiu kobiety." Przewodnik Lekarza 5 (2005): 74-77.
   3. Danuta, Szkutnik-Fiedler, et al. "Rola terapii fitoestrogenowej w łagodzeniu dolegliwości u kobiet po menopauzie." Ginekol Pol 81 (2010): 929-934.

Materiały publikowane w aplikacji ApteGo mają charakter wyłącznie informacyjny i edukacyjny. W żadnym wypadku nie zastępują konsultacji z lekarzem, farmaceutą lub inną osobą wykonującą zawód medyczny. Przed podjęciem decyzji mogącej mieć wpływ na Twoje zdrowie, skonsultuj ją z profesjonalistą medycznym, który uwzględni Twoją indywidualną sytuację zdrowotną.

redaktor: mgr farm. Angelika Czarnecka