Nadwrażliwość zębów – jak sobie z nią poradzić?

Nadwrażliwość zębów to nadmierna reakcja zębów na skrajne temperatury, na dotyk, np. szczoteczki do zębów, lub na kwaśne i słodkie jedzenie. Jest najczęściej spowodowana odsłonięciem zębiny, czyli silnie unerwionej części korony zęba. Dochodzi do tego, gdy dziąsło ulegnie odsunięciu lub warstwa szkliwa ulegnie erozji.

Ta reakcja występuje stosunkowo często, ponieważ dotyczy ona od 10 do 20% społeczeństwa. Najczęściej dotyczy kłów i pierwszych zębów przedtrzonowych lub ostatnich trzonowców.

Nadwrażliwość zębów ma niestety tendencję do nawrotów. Należy więc zwrócić szczególną uwagę na profilaktykę jej ponownego powstawania.

Czynniki, które sprzyjają erozji szkliwa i zwiększaniu wrażliwości zębów, to:

• kontakt z silnymi kwasami z pożywienia obecnymi m.in. w sokach owocowych, cytrusach i napojach gazowanych – podobny wpływ wykazuje kontakt z kwasami obecnymi w soku żołądkowym – niekorzystnie wpływa na zębinę, może do niego dojść np. podczas choroby refluksowej, podczas wymiotów i przy bulimii,
• niewłaściwe szczotkowanie zębów – zbyt silne czyszczenie zębów szczoteczką o twardym włosiu może uszkodzić szkliwo zębów,
• stosowanie past wybielających o działaniu ścierającym,
• szczotkowanie zębów od razu po spożyciu posiłku, w szczególności zawierającego dużą ilość kwasów i cukrów,
• suchość w jamie ustnej, spowodowana niewystarczającą ilością wytwarzanej śliny.

Objawy, z którymi zmaga się osoba z nadwrażliwymi zębami, to przede wszystkim silny i ostry ból spowodowany spożyciem gorącego, zimnego, kwaśnego lub słodkiego posiłku. W konsekwencji prowadzi to do unikania mycia zębów, osłaniania zęba odruchowo językiem, co znacznie ogranicza jakość życia.

Tym, co odróżnia ból związany z nadwrażliwością a próchnicą zęba, jest czas trwania. W przypadku nadwrażliwości ból jest ostry, krótki i spowodowany konkretnym bodźcem, a przy próchnicy – tępy i trwający dłużej.

Higiena jamy ustnej przy nadwrażliwych zębach stanowi podstawowy element zmniejszenia bolesnych i niekomfortowych objawów.

Podstawą higieny jest dobór odpowiedniej szczoteczki i pasty do zębów. Osoby z nadwrażliwymi zębami powinny wybierać szczoteczki do zębów o miękkim lub bardzo miękkim włosiu. Dzięki temu szczotkowanie nie będzie sprzyjać uszkadzaniu szkliwa, a jedynie łagodnie usuwać zanieczyszczenia. Drugim ważnym wyborem jest pasta do zębów. U osób z wrażliwymi zębami polecane są pasty do zębów zawierające fluor, argininę, potas i fosforan wapniowo-sodowy. Pasty zawierające te składniki najczęściej są opisywane jako wariant dla wrażliwych zębów z dopiskiem „sensitive”.

Dodatkowo zaleca się płukanie jamy ustnej płynami znoszącymi nadwrażliwość oraz stosowanie preparatów w formie żelu do wcierania w zęby o tej samej aktywności. Płukanie jamy ustnej warto wykonywać przed szczotkowaniem zębów, aby nie spłukać składników aktywnych pasty, które pozostały na szkliwie.

Stomatolodzy zalecają także nitkowanie zębów jako podstawowy element dbania o higienę jamy ustnej. Najlepiej użyć nici dentystycznej przed szczotkowaniem, czyszcząc dokładnie każdą przestrzeń międzyzębową.

Nadwrażliwość zębów warto skonsultować z dentystą. Podobne objawy daje próchnica zębów lub zapalenie miazgi, więc warto przeprowadzić przegląd. Lekarz może również zalecić zabieg fluoryzacji, który uszczelnia szkliwo i zmniejsza wrażliwość zębów na czynniki zewnętrzne. Taki zabieg można przeprowadzić w gabinecie stomatologicznym lub w warunkach domowych żelem z fluorem, który jest dostępny w aptece bez recepty. Jeśli fluor nie wystarcza, to lekarz może zalecić uzupełnienie kompozytem szkliwa, wymianę plomby, a nawet leczenie kanałowe. Jednak w około 96% przypadków wystarczają domowa fluoryzacja i prawidłowa higiena jamy ustnej.

Z drugiej strony nadwrażliwość zębów może powstać w wyniku zabiegów stomatologicznych. Może się to zdarzyć podczas opracowywania zęba pod koronę, leczenia periodontologicznego oraz przy wybielaniu.

Aby zapobiec nawrotom nadwrażliwości zębów, należy:
   • dbać o prawidłową higienę jamy ustnej,
   • unikać mocnych past wybielających zawierających składniki ścierające,
   • pić zimne i słodkie napoje przez słomkę, aby zapobiec kontaktowi z zębami,
   • unikać kwaśnych i słodkich napojów,
   • odczekać przynajmniej 15 minut między spożyciem posiłku a szczotkowaniem zębów,
   • rzucić palenie papierosów.

Bibliografia:
Tuszyński, P. K. Leki pierwszego wyboru. Wydanie III. Wydawnictwo Farmaceutyczne.
Tomaszewska, I., Nadwrażliwość zębów., https://www.mp.pl/pacjent/stomatologia/choroby-i-leczenie-zebow/107700,nadwrazliwosc-zebow [data cytowania: 04.02.2024] 

Materiały publikowane w aplikacji ApteGo mają charakter wyłącznie informacyjny i edukacyjny. W żadnym wypadku nie zastępują konsultacji z lekarzem, farmaceutą lub inną osobą wykonującą zawód medyczny. Przed podjęciem decyzji mogącej mieć wpływ na Twoje zdrowie, skonsultuj ją z profesjonalistą medycznym, który uwzględni Twoją indywidualną sytuację zdrowotną.

redaktor: mgr farm. Angelika Czarnecka