Poparzenie słoneczne – jak im zapobiegać i łagodzić objawy

Oparzenie słoneczne to uszkodzenie naskórka i skóry właściwej, które powstaje w wyniku nadmiernego działania promieniowania UVB. Na poparzenia najbardziej narażone są osoby korzystające z solarium oraz opalające się w silnych promieniach słonecznych.
Inną grupą, która bardzo szybko ulega poparzeniom są niemowlęta i dzieci. Ich skóra jest znacznie cieńsza niż u dorosłych, przez co jest bardziej wrażliwa na negatywne działanie promieni UV.
Objawy poparzenia słońcem najczęściej pojawiają się po 3-5 godzinach po kąpieli słonecznej.
 

Objawy poparzenia słonecznego zależą od ich stopnia. Najczęściej są to oparzenia I stopnia, jednak w przypadku długotrwałej ekspozycji na słońce mogą powstać oparzenia II stopnia.
Oparzenia I stopnia charakteryzują się wystąpieniem zaczerwienienia na skórze, która miała kontakt z promieniowaniem słonecznym. Może także pojawić się obrzęk i ból.
Oparzenia II stopnia objawiają się wystąpieniem pęcherzy na skórze oraz z ograniczonym odczuwaniem bólu, które spowodowane jest uszkodzeniem komórek czuciowych. 
Oparzenia III stopnia należą do najpoważniejszych przypadków poparzeń, które rzadko są spowodowane promieniami słonecznymi. W tym przypadku dochodzi do uszkodzenia skóry, zbielenia, a czasem nawet zwęglenia.
 

Objawy standardowego oparzenia słonecznego to przede wszystkim:

• zaczerwienienie skóry (rumień),
• ból i tkliwość poparzonego miejsca,
• miejscowy stan zapalny, obrzęk i odczuwalne przy dotyku ciepło,
• złuszczanie się naskórka,
• rzadziej – pojawienie się pęcherzy.

W miejscu poparzenia słonecznego po kilku dniach tworzy się opalenizna, która jest mechanizmem obronnym chroniącym nas przed kolejnym oparzeniem. Dzieje się tak, ponieważ barwnik obecny w skórze, czyli melanina odpowiedzialna za złotobrązowy jej odcień, pochłania promienie UV zmniejszając ich negatywne działania na komórki naskórka.

Leczenie oparzeń słonecznych opiera się chłodzeniu poparzonej skóry i regeneracji uszkodzonego naskórka. Po wystąpieniu rumienia należy natychmiast zakończyć ekspozycję na słońce i udać się do zadaszonego pomieszczenia.
Oparzoną skórę warto potraktować chłodnym prysznicem lub kąpielą. Zimno zmniejsza obrzęk i dolegliwości bólowe. Skuteczne mogą się okazać kompresy oraz żele chłodzące. 

Można również zastosować preparaty nawilżające zawierające kwas hialuronowy, ekstrakt z aloesu, alantoinę lub pantenol. Stosując preparaty w żelu warto przechowywać je w lodówce, aby podczas aplikacji dodatkowo ochłodzić oparzone miejsce.
Jeśli oparzeniu towarzyszą silne dolegliwości bólowe, to warto zmniejszyć je przyjmując doustny lek przeciwbólowy, np. ibuprofen lub kwas acetylosalicylowy (aspirynę).

Osoba poparzona przez słońce mogła utracić sporo płynów i elektrolitów wraz z potem, dlatego niezwykle istotne jest zadbanie o odpowiednią podaż płynów i uzupełnienie niedoborów elektrolitowych.
Zaś w sytuacji, gdy na poparzonej skórze powstały pęcherze wypełnione płynem surowiczym – nie należy ich przekłuwać. Taki pęcherz stwarza odpowiednie środowisko do regeneracji tkanek i o ile nie jest w miejscu, w którym jest ryzyko że pęknie samoistnie, nie powinno się go przebijać.

Składniki niektórych leków, preparatów ziołowych i suplementów diety mogą zwiększać ryzyko poparzenia słonecznego. Wówczas mówimy o lekach fotoalergizujących i fototoksycznych. 

Należą do nich m.in.:
• leki przeciwbólowe – ketoprofen, naproksen, diklofenak, ibuprofen,
• antybiotyki – azytromycyna, cyprofloksacyna, doksycyklina, tetracyklina,
• leki przeciwcukrzycowe – metformina, glipizyd,
• leki nasercowe – bisoprolol, amiodaron, kaptopryl, diltiazem, enalapryl,
• leki przeciwgrzybicze – itrakonazol, ketokonazol, terbinafina,
• leki przeciwalergiczne – cetyryzyna, loratadyna.
 

Zapobieganie oparzeniom słonecznym to klucz dla ochrony skóry przed uszkodzeniami, który zmniejsza ryzyko rozwoju raka skóry. Poniżej przedstawiamy 5 najważniejszych zasad zdrowego opalania.

1. Pamiętaj o stosowaniu kremów z filtrami przeciwsłonecznymi oraz o ich reaplikacji po 2-3 godzinach ekspozycji na promienie słońca. Wybierając ochronę przeciwsłoneczną warto sięgać po kosmetyki zawierające przynajmniej SPF 30, aby uzyskać odpowiedni stopień blokowania promieni UV.
2. Wychodząc na słońce zakładaj lekkie ubrania z długimi rękawami i nogawkami, najlepiej z naturalnej i przewiewnej tkaniny, takiej jak len czy bawełna. Wybierając odzież na lato warto zapatrzyć się w ubrania z wysokim wskaźnikiem UPF.
3. Zakładaj nakrycia głowy, które chronią głowę, szyję i twarz przed bezpośrednimi promieniami słońca.
4. W miarę możliwości unikaj wychodzenia na zewnątrz w godzinach najsilniejszego promieniowania słonecznego, czyli od 10:00 do 16:00.
5. Ograniczaj opalanie się na słońcu i unikaj solariów.
 

Tuszyński, P. K. (2023). Leki pierwszego wyboru. Wydawnictwo Farmaceutyczne.
Tuszyński, P. K. (2021). Problemy dermatologiczne. Wydawnictwo Farmaceutyczne.
Śpiewak, R. (2009). Wyprysk fotoalergiczny i fototoksyczny. Alergoprofil, 5(2), 2-7.