Probiotyki ginekologiczne – doustne czy dopochwowe? Kiedy warto stosować?

Błona śluzowa pochwy, tak samo jak śluzówka naszych jelit czy skóra, jest zasiedlona przez dobre bakterie probiotyczne. Ten bakteryjny ekosystem pozwala na utrzymanie równowagi biologicznej. Prawidłowa mikroflora stanowi barierę przed kolonizacją drobnoustrojami chorobotwórczymi, a co za tym idzie – zapobiega powstawaniu infekcji i rozwinięciu się stanu zapalnego.

Mikrobiota pochwy składa się przede wszystkim z bakterii z rodzaju Lactobacillus, czyli pałeczek kwasu mlekowego. Ich aktywność zapewnia utrzymanie kwaśnego pH w okolicy 3,6-4,5, co hamuje rozwój patogenów powodujących infekcje intymne.

Bakterie Lactobacillus stanowią 95% całej mikroflory pochwy. Najczęściej są to szczepy L. acidophilus, L. casei, L. fermentum, L. brevis, L. plantarum oraz L. salivarius. Spośród nich dominuje szczep Lactobacillus acidophilus. Pozostałe 5% stanowią bakterie z rodzajów Streptococcus, Staphylococcus, Enterococcus i Bacteroides.

Skład mikroflory pochwy jest zmienny i zależy od szeregu czynników:

• przebytych chorób, takich jak infekcja bakteryjna, cukrzyca, niedokrwistość,
• zaburzeń hormonalnych,
• stosowanych niektórych leków (np.antybiotyków),
• wieku,
• higieny intymnej, która przeprowadzana w nieodpowiedni sposób (stosowanie silnych produktów myjących lub irygacji pochwy) zmniejsza ilość bakterii probiotycznych,
• palenia papierosów,
• dużej aktywności seksualnej.

Probiotyki to żywe szczepy bakterii lub grzybów, które działają korzystnie na organizm człowieka. Występują naturalnie w produktach fermentowanych, przykładowo w kiszonych owocach i warzywach, jogurtach i kefirach oraz w preparatach farmaceutycznych. Mikroorganizmy probiotyczne należą do rodzin Lactobacillus, Bifidobacterium i Streptococcus oraz drożdży Saccharomyces.

Zastosowanie probiotyków jest niezwykle szerokie i różnorodne. Są zalecane w:

• ochronie flory bakteryjnej podczas antybiotykoterapii,
• wspieraniu leczenia niektórych schorzeń układu pokarmowego (zaparć, biegunki, IBS),
• leczeniu infekcji układu moczowo-płciowego.

Probiotyki ginekologiczne to najczęściej preparaty zawierające żywe szczepy bakterii Lactobacillus. Są dostępne w postaci doustnych kapsułek lub dopochwowych globulek.

Ten typ probiotyków wykazuje dwukierunkowe działanie:

• przeciwdrobnoustrojowe poprzez wydzielanie m.in. kwasu mlekowego i nadtlenku wodoru,
• utrudniające kolonizację mikroorganizmów patogennych.

Zastosowanie probiotyków ginekologicznych przede wszystkim obejmuje profilaktykę infekcji pochwy, które są jednymi z najczęstszych infekcji raportowanych przez kobiety. Często powodem nawrotu zakażenia jest pominięcie etapu odbudowy flory bakteryjnej pochwy po wyleczonej infekcji. Taka terapia może być szczególnie skuteczna u kobiet często korzystających z basenów i saun z tendencją do nawrotów.

Probiotyki ginekologiczne są również skutecznym wsparciem w leczeniu infekcji intymnej. Badania wykazały, że terapia przeciwgrzybicza w połączeniu z probiotykiem skraca czas leczenia infekcji pochwy. 

Probiotyki ginekologiczne są również skutecznym wsparciem w leczeniu infekcji intymnej. Badania wykazały, że terapia przeciwgrzybicza w połączeniu z probiotykiem skraca czas leczenia infekcji pochwy.

U niektórych kobiet terapia probiotykami może także pomóc przy problemach z suchością pochwy oraz w zwalczaniu nadmiernych upławów. Pojawiają się także badania potwierdzające korzystny wpływ probiotyków zawierających szczepy Lactobacillus w nawracających infekcjach pęcherza moczowego.

Przy wyborze odpowiedniego preparatu probiotycznego do stosowania przy infekcji intymnej pojawia się pytanie – jaki wybrać? Preparaty celowane do stosowania przy infekcjach intymnych są dostępne zarówno w postaci kapsułek doustnych, jak i dopochwowych.

Probiotyki dopochwowe cechują się szybkim działaniem w miejscu podania preparatu. Podczas takiego podania więcej szczepów trafia bezpośrednio do flory bakteryjnej pochwy, co przyspiesza powrót do jej prawidłowego stanu. Poleca się je kobietom z aktywną infekcją bakteryjną lub grzybiczą pochwy oraz w sytuacji zwiększonego ryzyka zakażenia, np. podczas antybiotykoterapii lub chemioterapii. Kapsułki dopochwowe aplikuje się na noc po kąpieli, wkładając w głąb pochwy, analogicznie do aplikacji tampona.

Zaletą doustnych probiotyków ginekologicznych jest ich wielokierunkowa aktywność. Poza działaniem na układ płciowy, wpływają także korzystnie na układ pokarmowy i odporność organizmu. Lepiej się sprawdzą w zapobieganiu infekcji u kobiet z tendencją do częstych nawrotów.

Wyniki badań wykazują, że probiotyki dopochwowe i doustne wykazują podobną skuteczność w profilaktyce i leczeniu infekcji intymnych. Wybierając probiotyk, warto więc kierować się wskazaniami i wygodą podania.

Bibliografia
Tuszyński, P. K. (2021) Probiotyki i prebiotyki. Wydanie I
Mojka, K. (2014). Probiotyki, prebiotyki i synbiotyki–charakterystyka i funkcje. Probl Hig Epidemiol, 95(3), 541-549.
Szachta, P., Gałęcka, M., & Bartnicka, A. (2015, March). Bioróżnorodność mikroflory pochwy. Rola probiotyków ginekologicznych w utrzymaniu ekosystemu pochwy. In Forum Zakażeń (Vol. 6, No. 2).

Materiały publikowane w aplikacji ApteGo mają charakter wyłącznie informacyjny i edukacyjny. W żadnym wypadku nie zastępują konsultacji z lekarzem, farmaceutą lub inną osobą wykonującą zawód medyczny. Przed podjęciem decyzji mogącej mieć wpływ na Twoje zdrowie, skonsultuj ją z profesjonalistą medycznym, który uwzględni Twoją indywidualną sytuację zdrowotną.

redaktor: mgr farm. Angelika Czarnecka