Stulejka – przyczyny, objawy, leczenie i pielęgnacja

Stulejką określa się zwężenie ujścia napletka, które uniemożliwia jego odprowadzenie z prącia. Termin ten ma pochodzenie greckie i dosłownie oznacza „kaganiec”. Warto pamiętać, że nie każdy przypadek wąskiego napletka jest uznawany za nieprawidłowość. Fizjologiczne zwężenie napletka (tzw. fizjologiczna stulejka) występuje często u dzieci w wieku od 2 do 4 lat i ustępuje samoistnie. 

Stulejka wiąże się z powstaniem zmian bliznowatych w obrębie pierścienia napletka. Zaburza to prawidłowy rozwój napletka i prowadzi do patologicznego zwężenia jego ujścia.

Do przyczyn zmian bliznowatych należą:

• stany zapalne napletka;
• procesy włóknienia napletka związane z zanikowym zapaleniem żołędzi i blaszki wewnętrznej napletka (balanitis xerotica obliterans – BXO), ograniczonej do napletka formy liszaja twardzinowego i zanikowego; 
• siłowe odprowadzanie napletka. 

Stulejka może wywoływać ból i pieczenie, stany zapalne napletka, zakażenia układu moczowego, a w skrajnych przypadkach – zatrzymanie moczu. 

Najczęściej przyjmuje się, że po ukończeniu przez chłopca czwartego roku życia napletek powinien być już w pełni odprowadzalny. Jeżeli tak nie jest, zaleca się obserwację dziecka bądź miejscowe leczenie maścią lub kremem z glikokortykosteroidem.

Niezależnie od wieku sygnałem do wizyty w gabinecie lekarskim są nawracające zakażenia układu moczowego, zapalenie napletka lub żołędzi czy trudności w oddawaniu moczu. 

Leczenie stulejki rozpoczyna się zwykle od nieinwazyjnych metod zachowawczych, polegających na miejscowym stosowaniu glikokortykosteroidu, np. hydrokortyzonu, betametazonu czy klobetazolu. Pomagają one w uelastycznieniu skóry napletka, ułatwiając jego odprowadzenie z prącia. W zdecydowanej większości przypadków (70-95%) leczenie zachowawcze kremem lub maścią na stulejkę z glikokostykosteroidem jest skuteczne.

Jeżeli leczenie zachowawcze nie przynosi efektów, u pacjentów ze stulejką wykonuje się zabiegi, takie jak:

• plastyka napletka: polega na wycięciu zwężonego pierścienia napletka, a następnie jego odtworzeniu. Następuje to poprzez zszycie blaszki wewnętrznej i zewnętrznej napletka przy pomocy wchłanialnych nici chirurgicznych. W przypadku małych pacjentów zabieg wykonuje się w znieczuleniu ogólnym. Mężczyźni przechodzą go w znieczuleniu miejscowym; 
• obrzezanie: do tego zabiegu pacjent kwalifikowany jest w ciężkich przypadkach stulejki, połączonych z zapaleniem żołędzi, a także w razie nawrotu po wykonaniu plastyki napletka. Zabieg ten polega na całkowitym chirurgicznym usunięciu napletka. Obrzezanie jest nieodwracalne. Choć istnieją chirurgiczne możliwości częściowego odtworzenia napletka, nie są one rutynowo wykonywane.

W przypadku noworodków i niemowląt, u których napletek nie jest odprowadzany, nie istnieje potrzeba mycia części prącia znajdującej się pod napletkiem. Wynika to z faktu, że najczęściej nie ma tam przestrzeni, w której mógłby się gromadzić brud. 

Kiedy napletek zaczyna być częściowo odprowadzalny, rodzicom zaleca się jego delikatne odprowadzanie podczas kąpieli. Czynność trzeba przerwać w momencie napotkania pierwszego oporu, ponieważ jej kontynuowanie grozi mikrourazami. Po odprowadzeniu napletka należy przepłukać go wodą z mydłem, a po osuszeniu – sprowadzić z powrotem na żołądź. 

Warto podkreślić, że ściąganie dziecku napletka na siłę nie ma uzasadnienia medycznego. Może skutkować tworzeniem się blizny, która dodatkowo zwęzi ujście napletka. Bolesne „ćwiczenia napletka” mogą też prowadzić do traumy u dziecka. Obecnie uważa się, że odprowadzanie napletka należy pozostawić samemu dziecku, po osiągnięciu przez nie odpowiedniego wieku.

Źródła:
https://www.mp.pl/pacjent/urologia/325103,stulejka-rozpoznanie-i-leczenie (dostęp 25.04.2024)
https://www.mp.pl/pytania/pediatria/chapter/B25.QA.9.3.1. (dostęp 25.04.2024)
https://www.researchgate.net/publication/274622571_Postepowanie_ze_stulejka_u_chlopcow (dostęp 25.04.2024)
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK525972/ (dostęp 25.04.2024)

Materiały publikowane w aplikacji ApteGo mają charakter wyłącznie informacyjny i edukacyjny. W żadnym wypadku nie zastępują konsultacji z lekarzem, farmaceutą lub inną osobą wykonującą zawód medyczny. Przed podjęciem decyzji mogącej mieć wpływ na Twoje zdrowie, skonsultuj ją z profesjonalistą medycznym, który uwzględni Twoją indywidualną sytuację zdrowotną.

redaktor: mgr farm. Angelika Czarnecka