Suchość pochwy – przyczyny, objawy i sposoby leczenia

Zmniejszenie nawilżenia pochwy to powszechna dolegliwość wśród kobiet. Najczęściej, bo aż w 50%, dotyczy ona kobiet po menopauzie. Nie oznacza to jednak, że nie występuje u młodych kobiet.

Przyczyny suchości pochwy to przede wszystkim:
   • spadek stężenia estrogenu, który towarzyszy menopauzie,
   • infekcja intymna – zarówno bakteryjna, jak i grzybicza,
   • zaburzenia gospodarki hormonalnej,
   • nadmierny stres,
   • stosowanie leków antykoncepcyjnych,
   • karmienie piersią,
   • chemioterapia i radioterapia.

Suchość miejsc intymnych jest także charakterystycznym objawem towarzyszącym atrofii pochwy. Jest to schorzenie polegające na ścieńczeniu i wysuszeniu ścianek pochwy. Powoduje to stan zapalny i dolegliwości bólowe zarówno podczas kontaktów seksualnych, jak i przy wykonywaniu codziennych czynności oraz aktywności fizycznej. Atrofia najczęściej występuje u kobiet po menopauzie. 

Suchość pochwy objawia się:
   • podrażnieniem,
   • uczuciem pieczenia,
   • świądem intymnym,
   • bólem podczas stosunku seksualnego (zwanym także dyspareunią),
   • krwawieniem w trakcie lub po stosunku.

W wyniku zmniejszenia nawilżenia miejsc intymnych mogą pojawić się urazy śluzówki, zaburzenia flory bakteryjnej, zmiany w pH śluzu, a także zwiększone ryzyko infekcji intymnych. Aby zapobiec tym powikłaniom, należy zadbać o odpowiednie nawilżenie miejsc intymnych.

Aby zmniejszyć dolegliwości związane z przesuszeniem śluzówki pochwy, warto sięgnąć po:

• Nawilżające żele dopochwowe – można je stosować regularnie, są szczególnie zalecane jako preparaty nawilżające dla kobiet menopauzalnych. Zawierają substancje nawilżające, np. kwas hialuronowy, środki zwiększające kwasowość oraz polimery, które przylegają do ścianek pochwy nadając jej odpowiednią wilgotność. Są zalecane kobietom narzekającym na dyskomfort i pieczenie. Czasem w swoim składzie mają glikogen, który jest substratem do wytwarzania naturalnego kwasu mlekowego przez bakterie probiotyczne obecne w śluzówce pochwy.
• Nawilżające globulki – podobnie jak żele zawierają składniki nawilżające oraz zwiększające kwasowość środowiska pochwy. Często zawierają kwas mlekowy, który jest naturalnym składnikiem śluzu. Jego aktywność polega na zakwaszeniu pH i ograniczeniu ryzyka wystąpienia infekcji intymnych. Globulki dopochwowe zazwyczaj stosujemy na noc, po kąpieli i tuż przed położeniem się spać. Taka aplikacja zmniejsza szansę na wypłynięcie zawartości globulki z pochwy.
• Lubrykanty – stosowanie lubrykantów przy suchości pochwy może znacznie zmniejszać nieprzyjemne objawy związane z suchością miejsc intymnych. Ich skład opiera się na silikonie, olejach lub wodzie. Zmniejszają tarcie i ograniczają uszkodzenia tkanek. Zaleca się ich stosowanie przed stosunkiem seksualnym, ale również podczas aktywności fizycznej.
• Probiotyki dopochwowe – preparaty probiotyczne dostępne w postaci globulek mogą być pomocne w przypadku suchości pochwy. Wspierają one aktywność naturalnej flory bakteryjnej miejsc intymnych, co sprzyja ich regeneracji i poprawie nawilżenia. Poleca się stosowanie szczepów Lactobacillus rhamnosus oraz Lactobacillus reuteri. Mogą stanowić uzupełnienie terapii preparatami na receptę.

Dodatkowo kobieta borykająca się z problemem suchości miejsc intymnych powinna zwracać szczególną uwagę na higienę tych okolic. Zaleca się stosowanie łagodnych płynów do higieny intymnej – najlepiej tych, które zawierają składniki nawilżające oraz probiotyki. Odradza się używanie silnie perfumowanych mydeł. Niewskazane jest również stosowanie irygacji pochwy, które mogą pogłębiać przesuszenie śluzówki.

Innym czynnikiem, który wpływa na stan pochwy, jest styl życia. Na jej nawilżenie znacząco będzie wpływać stopień nawodnienia organizmu, dlatego należy spożywać 2-3 litry wody dziennie.

Jeśli suchości pochwy towarzyszą takie objawy jak ból, pieczenie oraz intensywny świąd, to należy skierować się do lekarza. Oznacza to, że powstaje stan zapalny, który należy odpowiednio leczyć. Takie objawy mogą także sugerować pojawienie się infekcji.

W przypadku braku skuteczności preparatów dostępnych bez recepty u pacjentek okołomenopauzalnych i pomenopauzalnych lekarz może zalecić terapię hormonalną na suchość pochwy. Najczęściej są to globulki z estriolem lub krem dopochwowy z tą samą substancją. Jest to naturalny estrogen wydzielany w organizmie. Jego działanie polega na uzupełnieniu niedoboru estrogenów w śluzówce pochwy, co zwiększa wydzielanie naturalnej wydzieliny.  

Menopauza ma znaczący wpływ na suchość pochwy, dlatego kobietom przechodzącym ten etap zaleca się stosowanie preparatów łagodzących jej nieprzyjemne skutki. Efektywne mogą być preparaty zawierające fitoestrogeny, których bogatym źródłem jest soja.

Bibliografia:
Tuszyński, P. K., (2023), Leki pierwszego wyboru. Wydanie III.
Skrzypulec-Plinta, (2016),  V. Suchość pochwy–objawy, skutki, leczenie.
Szul, M., Drosdzol-Cop, A., Czech, I., Zięba, K., & Wąsowski, G. Chemio-i radioterapia a suchość pochwy–wskazanie roli kwasu hialuronowego.
Baszak-Radomańska, E., & Radomański, T. Wulwodynia–problem interdyscyplinarny dotyczący także kobiet pomenopauzalnych.

Materiały publikowane w aplikacji ApteGo mają charakter wyłącznie informacyjny i edukacyjny. W żadnym wypadku nie zastępują konsultacji z lekarzem, farmaceutą lub inną osobą wykonującą zawód medyczny. Przed podjęciem decyzji mogącej mieć wpływ na Twoje zdrowie, skonsultuj ją z profesjonalistą medycznym, który uwzględni Twoją indywidualną sytuację zdrowotną.

redaktor: mgr farm. Angelika Czarnecka