Jak rozpoznać infekcje pochwy na podstawie rodzaju upławów? Jak leczyć?

Najczęstszą przyczyną upławów są infekcje, wywoływane przez bakterie, grzyby lub pierwotniaki. Dolegliwości mogą być też wynikiem reakcji alergicznej na substancje chemiczne lub obecności ciała obcego w pochwie. Upławy bywają też objawami rzeżączki lub innych chorób przenoszonych drogą płciową, jak również nowotworów narządu rodnego. Wystąpienie dolegliwości może być również związane z zaburzeniami hormonalnymi.

Pojawieniu się nieprawidłowej wydzieliny z pochwy sprzyjają duża aktywność seksualna i częsta zmiana partnerów, szczególnie w przypadku niezabezpieczenia się prezerwatywą. Do czynników ryzyka należą też zaburzenia miesiączkowania, zmniejszenie odporności czy długotrwała antybiotykoterapia.

Upławy należy odróżnić od prawidłowej wydzieliny, produkowanej przez gruczoły błony śluzowej macicy, jajowodów i pochwy, która chroni przed infekcjami układu rozrodczego oraz wpływa na płodność. Jej zwiększone wydzielanie występuje w trakcie owulacji oraz podniecenia seksualnego.

Prawidłowa wydzielina zwykle jest bezwonna lub ma delikatny zapach. Może mieć kolor od niemal przezroczystego do mlecznobiałego. Jej konsystencja w okresie przed owulacją jest bardziej wodnista i ciągnąca się. W drugiej połowie cyklu miesięcznego staje się natomiast lepka i bardziej gęsta. 

Do nieprawidłowych objawów, które wymagają konsultacji lekarskiej, należą: 

• zmiany konsystencji oraz zabarwienia wydzieliny z pochwy, jak również jej nieprzyjemny zapach;
• krwawienie oraz bóle podbrzusza, które nie mają związku z miesiączką;
• swędzenie, wysypka oraz zaczerwienienie okolicy sromu i krocza;
• ból podczas oddawania moczu.

Białe i gęste upławy, przypominające twaróg, wraz z jednoczesnym swędzeniem sromu i krocza mogą być objawami infekcji grzybiczej pochwy. Żółtozielona wydzielina z pochwy o rybiej woni jest charakterystyczna dla rzęsistkowicy, choroby przenoszonej drogą płciową. O infekcji bakteryjnej mogą świadczyć białe lub szare, obfite, wodniste upławy o nieprzyjemnym zapachu. Wydzielina o zmienionym kolorze, zapachu lub konsystencji, której towarzyszą bóle podbrzusza i krwawienie (niemające związku z miesiączką) to często spotykane objawy chorób przenoszonych drogą płciową, zapalenia narządów rodnych lub nowotworu.

Aby ustalić powód występowania nieprawidłowej wydzieliny, lekarz przeprowadza wywiad medyczny i badanie ginekologiczne. W trakcie wizyty specjalista ocenia konsystencję, kolor oraz zapach upławów. Ponadto przed badaniem może zostać zalecone pobranie wymazu z pochwy i cytologii. W razie potrzeby ginekolog kieruje również na badania krwi i USG przezpochwowe.

Leczenie infekcji intymnych zależy od przyczyny. W terapii stosuje się antybiotyki, chemioterapeutyki lub leki przeciwgrzybicze, przeważnie w formie dopochwowej.

Leczenie infekcji intymnych można wspomagać domowymi sposobami. W trakcie terapii należy nosić przewiewną, niezbyt ciasną bieliznę, najlepiej bawełnianą. Na noc warto wybierać przewiewne koszule z naturalnych materiałów.  Zalecane jest również używanie delikatnych środków do prania bielizny i odzieży. Poza lekami, po uzgodnieniu ze specjalistą, można stosować gotowe preparaty do higieny intymnej lub nasiadówki ziołowe. Przy nawracających grzybicach wskazana jest dieta ze zmniejszoną zawartością węglowodanów prostych.

Aby zmniejszyć ryzyko wystąpienia upławów, należy odpowiednio dbać o higienę okolic intymnych. Po wizycie w toalecie trzeba pamiętać o podcieraniu się papierem w kierunku od pochwy do odbytu. Do mycia można wykorzystać wodę lub płyny czy żele do higieny intymnej. Są to zwykle produkty o pH 3,5-4,5. Mogą zawierać kwas mlekowy, jak również wybrane surfaktanty (o właściwościach myjących) oraz różnorodne substancje czynne, ekstrakty roślinne czy olejki eteryczne, które mają działanie pielęgnacyjne. Do podmywania najlepiej używać ręki, bo gąbki i myjki są siedliskiem drobnoustrojów. Warto pamiętać, że zarówno niedostateczna, jak i nadmierna higiena intymna, zwłaszcza przy użyciu produktów zawierających detergenty, jest niekorzystna. 

W okresie ciąży, pod wpływem hormonów, pH pochwy zmienia się z kwaśnego na zasadowe. Sprzyja to rozwojowi infekcji intymnych. Kobieta ciężarna, u której pojawią się niepokojące upławy, świąd czy pieczenie pochwy, powinna zgłosić się do osoby prowadzącej ciążę. Nie należy bagatelizować dolegliwości, bo nieleczone infekcje mogą prowadzić do poronienia, przedwczesnego pęknięcia pęcherza płodowego czy przedwczesnego porodu.

Źródła:
https://www.mp.pl/pacjent/objawy/263860,uplawy (dostęp 08.01.2024)
https://www.mp.pl/pacjent/ciaza/lista/76653,higiena-intymna-w-okresie-ciazy (dostęp 08.01.2024)
https://www.researchgate.net/publication/340948959_Kosmetyki_do_higieny_intymnej (dostęp 08.01.2024)

Materiały publikowane w aplikacji ApteGo mają charakter wyłącznie informacyjny i edukacyjny. W żadnym wypadku nie zastępują konsultacji z lekarzem, farmaceutą lub inną osobą wykonującą zawód medyczny. Przed podjęciem decyzji mogącej mieć wpływ na Twoje zdrowie, skonsultuj ją z profesjonalistą medycznym, który uwzględni Twoją indywidualną sytuację zdrowotną.

redaktor: mgr farm. Angelika Czarnecka