Zakażenie wirusem zapalenia wątroby typu C – co warto wiedzieć?

Wirus zapalenia wątroby typu C (HCV) został odkryty w 1989 roku i jest odpowiedzialny za wywołanie wirusowego zapalenia wątroby typu C (WZW C). Należy do rodziny Flaviviridae. Wirus ten jest patogenem, który atakuje wyłącznie ludzi i szympansy, będąc jednocześnie wirusem hepatotropowym, czyli szczególnie agresywnym wobec komórek wątrobowych – hepatocytów.

Źródłem zakażenia wirusem zapalenia wątroby typu C (HCV) jest zainfekowany człowiek. Drogi przekazu wirusa HCV to:

droga pozajelitowa:

• kontakt z zakażoną krwią, podczas zabiegów medycznych, gdzie nie przestrzega się procedur antyseptycznych (np. operacje, pobieranie krwi, zastrzyki oraz zabiegi stomatologiczne),
• wstrzykiwanie substancji odurzających lub innych pozamedycznych przy użyciu niesterylnych igieł,
• wspólne używanie przedmiotów o ostrych krawędziach, takich jak maszynki do golenia,
• korzystanie z niesterylnych narzędzi w salonach kosmetycznych,
• możliwość zakażenia podczas wypadku, bójki czy w sportach takich jak boks;

droga płciowa:

• ryzyko transmisji HCV drogą płciową jest niskie, lecz wzrasta przy obecności uszkodzeń skóry, stanów zapalnych błon śluzowych w okolicach narządów płciowych;

droga okołoporodowa:

• możliwość przeniesienia wirusa HCV z matki na dziecko podczas ciąży i porodu. Ryzyko to szacowane jest na około 6% i zależy od wielu czynników, takich jak ilość wirusa we krwi matki, jego genotyp czy warunki porodu.

Zakażenie wirusem HCV często przebiega bezobjawowo, jednak w przypadku wystąpienia symptomów, mogą one obejmować:
   • ból brzucha;
   • uczucie zmęczenia;
   • nudności;
   • wymioty;
   • świąd skóry.

Warto wspomnieć, że przed pojawieniem się powyższych objawów mogą wystąpić bóle mięśni i stawów. U niektórych pacjentów z wirusowym zapaleniem wątroby typu C może rozwinąć się żółtaczka, która charakteryzuje się żółtym zabarwieniem skóry i białek oczu, rozjaśnieniem stolca oraz ciemnym zabarwieniem moczu. W tej fazie choroby eliminacja wirusa następuje w 15–50% przypadków. W pozostałych przypadkach może dojść do przewlekłego stanu zapalnego wątroby, który w ciągu 10-20 lat może prowadzić do zwłóknienia, marskości oraz nowotworu tego narządu.

W przypadku przewlekłego zapalenia wątroby typu C objawy są łagodne bądź niezauważalne i obejmują:
   • uczucie zmęczenia;
   • obniżony nastrój;
   • nieznaczne powiększenie wątroby;
   • okresową lub stałą żółtaczkę;
   • powiększenie śledziony.

W diagnostyce HCV pierwszym krokiem jest sprawdzenie obecności przeciwciał anty-HCV we krwi. Jednak wynik tego badania nie potwierdza obecności aktywnego zakażenia HCV u pacjenta. W przypadku osób, u których wykryto przeciwciała anty-HCV, konieczne jest przeprowadzenie dalszych badań potwierdzających obecność wirusa. Aktualne zakażenie HCV jest potwierdzane przez wykrycie HCV-RNA lub antygenu rdzeniowego HCV (HCV-core) we krwi pacjenta.

Skutecznej szczepionki przeciwko HCV jeszcze nie wynaleziono. Dlatego kluczowym elementem profilaktyki jest unikanie sytuacji, które mogą prowadzić do zakażenia HCV.

Obejmuje to:

1. Przestrzeganie procedur antyseptycznych i unikanie przypadkowych narażeń na zakażenie HCV w placówkach medycznych oraz podczas zabiegów medycznych. Narzędzia i sprzęt powinny być odpowiednio zdezynfekowane i sterylne.
2. W przypadku zabiegów kosmetycznych, medycyny estetycznej, piercingu oraz tatuażu konieczne jest upewnienie się, że wszystkie narzędzia są sterylne i jednorazowe lub odpowiednio zdezynfekowane.
3. Osoby korzystające z iniekcji, w tym także przy narkotykach, powinny absolutnie unikać współdzielenia igieł i strzykawek.
4. W przypadku kontaktów seksualnych z osobą o nieznanym statusie HCV, zaleca się korzystanie z prezerwatyw, co może obniżyć ryzyko transmisji wirusa.
5. Osoby o zwiększonym ryzyku zakażenia HCV, takie jak pracownicy opieki zdrowotnej oraz osoby przyjmujące narkotyki dożylnie, powinny regularnie poddawać się badaniom w celu wczesnego wykrycia i ewentualnego leczenia HCV.

Bibliografia:
Lorenc, B., Sikorska, K., Páleníček, L., & Renke, M. (2018). Nowe możliwości leczenia wirusowego zapalenia wątroby typu C. In Renal Disease and Transplantation Forum (Vol. 11, No. 2, pp. 127-133).
Chmielewska, A. M., Rychłowska, M., Król, E., Solarz, K., & Bieńkowska-Szewczyk, K. (2015). Wirusowe zapalenie wątroby typu C–nowe metody leczenia i zapobiegania. Advances in Hygiene & Experimental Medicine/Postepy Higieny i Medycyny Doswiadczalnej, 69.
Halota, W., Flisiak, R., Juszczyk, J., Małkowski, P., Pawłowska, M., Simon, K., & Tomasiewicz, K. (2018). Rekomendacje Polskiej Grupy Ekspertów HCV dotyczące leczenia wirusowych zapaleń wątroby typu C w roku 2018. Hepatologia, 18, 1-9.
Hartleb, M., Milkiewicz, P., Mach, T., & Cichoż-Lach, H. (2016). Zakażenie HCV—epidemiologia, wyzwania diagnostyczne i szanse stworzone przez nowe terapie. Gastroenterologia Kliniczna. Postępy i Standardy, 8(3), 75-84.
Pałucka, K., Łepecka-Klusek, C., & Pilewska-Kozak, A. (2015). Zakażenia wirusem zapalenia wątroby typu C jako problem w opiece perinatalnej.
https://www.gov.pl/web/gis/wirusowe-zapalenie-watroby-typu-c-wzw-c [dostęp: 09.11.2023]
https://epibaza.pzh.gov.pl/story/wirusowe-zapalenie-w%C4%85troby-typu-c-informacje-og%C3%B3lne [dostęp: 09.11.2023]
https://www.mp.pl/pacjent/gastrologia/choroby/watroba/51191,wzw-typu-c-i-przewlekle-zapalenie-watroby [dostęp: 09.11.2023]

Materiały publikowane w aplikacji ApteGo mają charakter wyłącznie informacyjny i edukacyjny. W żadnym wypadku nie zastępują konsultacji z lekarzem, farmaceutą lub inną osobą wykonującą zawód medyczny. Przed podjęciem decyzji mogącej mieć wpływ na Twoje zdrowie, skonsultuj ją z profesjonalistą medycznym, który uwzględni Twoją indywidualną sytuację zdrowotną.