Wypadanie włosów – jakie są przyczyny? Jak sobie z tym poradzić?

Ludzki włos jest zbudowany zarówno z żywych, jak i martwych komórek. Żywa część włosa to mieszek, zwany potocznie cebulką. Jego funkcją jest tworzenie komórek, które budują dalsze części włosa. Aby mieszek pracował w prawidłowy sposób wymaga odpowiedniego odżywienia i ukrwienia. Każde zmiany w tym zakresie mogą powodować wypadanie włosów. Łodyga, czyli widoczna część włosa, składa się z martwych, zrogowaciałych komórek.

Pod względem chemicznym włosy są zbudowane w większości (nawet do 80%) włóknistego białka – keratyny. Warunkuje ona wygląd włosa i jego kształt.

Fazy wzrostu włosa.

Wyróżniamy 3 podstawowe fazy cyklu włosowego:
   • anagen – to pierwsza etap, zwany fazą wzrostu. Trwa on od około 2 do 6 lat. Podczas tego stadium komórki macierzy włosa są intensywnie odżywiane, co prowadzi do szybkiego rozwoju włosa. Około 90% włosów na Twojej głowie znajduje się w tej fazie. 
   • katagen – jest to etap przejściowy pomiędzy zakończeniem wzrostu, a fazą spoczynku. Trwa krótko, bo około 1-2 tygodnie. Podczas niego dochodzi do zaniku mieszka włosa, co hamuje wzrost włosów.
   • telogen – to ostatni etap wzrostu włosa – faza spoczynku. Włosy znajdują się w nim przez około 4 miesiące. Podczas tego czasu włos przemieszcza się bliżej skóry, dzięki czemu macierz ma przestrzeń na tworzenie nowego włosa. Etap ten kończy się jego wypadnięciem.

Kiedy wypadanie włosów staje się problemem?

Wypadanie włosów jest normalnym procesem, który zachodzi w zdrowym organizmie. 
Wówczas liczba utraconych włosów nie powinna przekraczać 70-100 włosów w ciągu dnia.

Jeżeli wypada nam powyżej 100 włosów dziennie, a ten stan utrzymuje się od kilku tygodni, to można już to nazwać problemem z nadmiernym wypadaniem włosów. Gdy zaburza się równowaga pomiędzy utratą włosów, a ich odrostem, to pojawia się łysienie.

Znamy następujące rodzaje łysienia:
   • łysienie anagenowe – charakteryzuje się nagłą utratą włosów w fazie wzrostu. Ma charakter odwracalny, ponieważ jest wywołane czynnikiem ograniczającym namnażanie komórek macierzy włosa np. w wyniku chemio- lub radioterapii, stosowania niektórych leków oraz niektórych zaburzeń hormonalnych.
   • łysienie telogenowe – w tym rodzaju anagen, faza wzrostu włosa jest znacznie skrócona i w cyklu włosa dominuje faza telogenu, podczas której dochodzi do utraty włosów. Ten typ dominuje u kobiet i często jest związany ze schorzeniami tarczycy, nieprawidłową dietą oraz nieprawidłową pielęgnacją.
   • łysienie mieszane – łączy w sobie cechy łysienia anagenowego i telogenowego, przez co szybciej postępuje.
   • łysienie androgenowe – jest związane z czynnikami hormonalnymi i genetycznymi – często nie mamy na nie wpływu. Występuje u mężczyzn oraz u kobiet po 50. roku życia. Mężczyźni tracą wówczas włosy przy linii czoła (co tworzy tzw. zakola) oraz na czubku głowy, a u kobiet pojawia się tzw. „choinkowy przedziałek”.

Przyczyn zwiększonej utraty włosów jest naprawdę wiele. Poniżej znajdziesz te najważniejsze:

   • choroby

Chorobami, którym najczęściej towarzyszy nadmierne wypadanie włosów, są przede wszystkim zaburzenia hormonalne (niedoczynność i nadczynność tarczycy oraz zespół policystycznych jajników – PCOS), cukrzyca, choroby nowotworowe, niektóre choroby zakaźne oraz choroby skóry głowy (grzybica, łojotokowe zapalenie skóry głowy, łuszczyca).

Niedawno zdiagnozowaną przyczyną nadmiernego wypadania włosów jest przebycie infekcji wirusem SARS-CoV-2. COVID-19, nawet bezobjawowy, bardzo często prowadzi do łysienia telogenowego.

   • u kobiet do nadmiernego wypadania włosów może dochodzić podczas ciąży, menopauzy oraz w okresie połogu ze względu na wahania hormonalne (wystąpienie oraz stopień nasilenia często zależy od czynników genetycznych).

   • dieta

Nieprawidłowa dieta i zbyt niska kaloryczność posiłków mogą prowadzić do deficytu białka w organizmie oraz niedoborów witamin i minerałów, a co za tym idzie - nadmiernego wypadania włosów. W szczególności doprowadzą do niego niedobory witamin D3, B12, B7 (biotyny) oraz minerałów: żelaza, selenu, cynku i miedzi.

   • leki

Niektóre leki także mogą zwiększać utratę włosów. Są to między innymi: leki cytostatyczne (chemioterapia), leki immunosupresyjne (cyklosporyna), retinoidy (izotretynoina), beta-blokery (propranolol, metoprolol), leki obniżające cholesterol (statyny) oraz niektóre leki przeciwzakrzepowe (heparyna, acenokumarol).

   • styl życia

Nasz styl życia także będzie wpływał na stan naszej fryzury. Przewlekły stres, niedobór snu oraz problemy emocjonalne również będą mieć wpływ na nadmierną utratę włosów.

Dodatkowo na nasze włosy może wpłynąć zmiana diety, czy nawet zmiany pór roku, czy wahania pogody.

   • higiena skóry głowy

Do nadmiernej utraty włosów mogą także doprowadzić silne zabiegi kosmetyczne, częste farbowanie, szarpanie szczotką podczas czesania oraz nieodpowiednie dbanie o higienę włosów.

Zazwyczaj nie ma jednej przyczyny nadmiernego wypadania włosów – jest to wynik nałożenia się kilku z nich. Zadajmy więc sobie pytanie…

Niestety, nie ma jednego wspaniałego sposobu na nadmierną utratę włosów. Warto zastosować kilka sposobów równocześnie działając zarówno przez doustną suplementację, jak i miejscowe działanie na skórę głowy.

   • pielęgnacja skóry głowy (szampony, odżywki, wcierki, masaż skóry głowy i zabiegi kosmetyczne)

Na rynku znajdziemy mnóstwo preparatów, które deklarują zmniejszenie wypadania włosów – szamponów, odżywek i wcierek do skóry głowy. Jednak chcąc osiągnąć szybszy i skuteczniejszy efekt, warto sięgać po dermokosmetyki z apteki. Często zawierają one opatentowane technologie wzmacniające włosy oparte m.in. o komórki macierzyste, specyficzne składniki aktywne działające na hormony i czynniki wzrostu. Jeśli kosmetyki danej linii występują w różnych formach (szampon, odżywka, wcierka), to warto stosować je razem, aby uzyskać dużą skuteczność terapii. Efekty działania dermokosmetyków pojawiają się zazwyczaj po 2-3 miesiącach stosowania.

Znamy wiele wyciągów roślinnych, które także mogą zniwelować wypadanie włosów. Mowa tu głównie o pokrzywie i skrzypie, które są źródłem krzemionki oraz witamin. Krzemionka wzmacnia cebulki oraz zwiększa syntezę kolagenu, który znacznie wpływa na stan włosów. Warto więc stosować preparaty wzbogacone o te ekstrakty roślinne. Pomocne mogą być również płukanki z ich naparów.

   • suplementy

Niedobory witamin i minerałów mają znaczący wpływ na stan naszych włosów. Chcąc zmniejszyć wypadanie włosów warto sięgać po preparaty zawierające:

   • biotynę (witaminę B7/H) – niedobory biotyny mogą prowadzić do stanów zapalnych skóry, łamliwości paznokci i do wypadania włosów. Jednak stosując normalną dietę taki niedobór zdarza się rzadko i występuje raczej u osób niedożywionych i przyjmujących leki na padaczkę i antykoncepcyjne.
   • witaminę C – jest elementem niezbędnym do syntezy kolagenu, który jest ważnym elementem budulcowym włosów.
   • cynk i miedź – suplementacja obu tych minerałów wzmacnia włosy i zmniejsza ich wypadanie, jednak dopiero w momencie przyjmowania ich razem.

Inne źródła podają także korzystny wpływ suplementacji żelazem, witaminami A, D, E oraz selenem. Warto przyjmować preparaty złożone zawierające większość z tych składników, aby uzyskać skuteczne działanie.

Co, jeśli terapia preparatami z apteki nic nie daje?

Wówczas koniecznie warto skonsultować się z dermatologiem. Zleci on odpowiednie badania, które sprawdzą, czy w naszym organizmie nie występują np. zaburzenia hormonalne. Wypadanie włosów nie powinno być przez nas bagatelizowane, w szczególności jeśli problem występuje przez dłuższy czas (przez ponad 3 miesiące).

Bibliografia:
   1. Kołodziejczak A., Adamus-Grabicka A., Kosmetologia. PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2022.
   2. Brzezińska-Wcisło, L., et al., ,,Fizjologia i patologia wzrostu i utraty włosów na głowie u człowieka." Post Dermatol Alergol 20 (2003): 260-266.
   3. Szendzielorz E., Bednarek M., Nadmierna utrata włosów jako powikłanie po zakażeniu wirusem SARS-CoV-2.
   4. Formentini E., ,,Nadmierne wypadanie włosów–racjonalna fitoterapia i suplementacja diety." (2021).
   5. Finner A. M., ,,Nutrition and hair: deficiencies and supplements." Dermatologic clinics 31.1 (2013): 167-172.

Materiały publikowane w aplikacji ApteGo mają charakter wyłącznie informacyjny i edukacyjny. W żadnym wypadku nie zastępują konsultacji z lekarzem, farmaceutą lub inną osobą wykonującą zawód medyczny. Przed podjęciem decyzji mogącej mieć wpływ na Twoje zdrowie, skonsultuj ją z profesjonalistą medycznym, który uwzględni Twoją indywidualną sytuację zdrowotną.
 

redaktor: mgr farm. Angelika Czarnecka