Zapalenie korzonków – przyczyny, objawy, leczenie

Czym są korzonki?

Korzonki, a właściwie korzenie nerwowe, to długie struktury odchodzące z rdzenia kręgowego. Rozciągają się od kręgosłupa do dalszych części ciała, takich jak ręce czy nogi. Dzięki nim możemy czuć dotyk i poruszać mięśniami.

Korzonki są niezwykle wrażliwymi strukturami. Każdy ucisk lub stan zapalny w ich obrębie prowadzi do silnego, promieniującego bólu. W zależności od tego, które korzenie nerwowe są uciskane, ból będzie odczuwalny w różnych częściach ciała.

Kiedy mówimy o zapaleniu korzonków i kto najczęściej się na nie skarży?

Zapalenie korzonków to stan, podczas którego korzenie nerwów są uciskane przez struktury ciała. Według medycznego nazewnictwa mówimy wówczas o rwie. Jedną z najczęstszych jej przyczyn jest wypadnięcie dysku, czyli tzw. dyskopatia. Podczas tego urazu powstaje w kręgosłupie przepuklina, która naciskając na korzenie nerwowe, powoduje silny ból. Ucisk na nerwy może także powstać podczas urazu, który uszkodzi nerw (np. złamanie kości) lub przy przeciążeniu mięśni. Zmiany nowotworowe w okolicy kręgosłupa również mogą prowadzić do bólu korzonków.

Wystąpienie zapalenia korzonków może być związane z ich wyziębieniem i przewianiem. Ryzyko zwiększa się przy przewianiu wilgotnej skóry. Objawy choroby mogą być wtedy bardziej dotkliwe.

Osoby szczególnie wrażliwe na atak rwy to pacjenci wykonujący nadmiernie obciążającą kręgosłup pracę (częste schylanie się, podnoszenie ciężarów), osoby z otyłością (większa masa ciała również prowadzi do obciążenia kręgosłupa) oraz palacze. Ryzyko wystąpienia zapalenia korzonków zwiększa się po 45 roku życia – wraz z upływem lat kręgosłup jest coraz bardziej podatny na uszkodzenia. 

Kolejną charakterystyczną grupą osób, u której może wystąpić to schorzenie, są kobiety ciężarne. Im bardziej zaawansowana ciąża, tym bardziej obciążany jest kręgosłup. Ponadto zmiana punktu ciężkości ciała oraz opuchlizna związana z zatrzymywaniem wody w organizmie pogłębia ryzyko. Odnotowano przypadki, w których atak rwy miał miejsce w czasie porodu.

Zapalenie korzonków rzadko ma charakter jednorazowy. To schorzenie z tendencją do nawrotów. Aby ich uniknąć, należy dbać o swój organizm, nie przemęczać się oraz w przypadku występowania nadwagi czy otyłości – utracić nadmierną wagę. 

Jakie objawy charakteryzują zapalenie korzonków?

Objawy zapalenia korzonków mogą być różne. Zależą od miejsca, w którym występuje ucisk. Jeżeli ból promieniuje z dolnej części kręgosłupa w kierunku tylnej części uda, czasem nawet do łydki i stopy, to mówimy o rwie kulszowej. Rwa ramienna cechuje się bólem od barków i ramion do ręki. Częściej spotykamy pierwszą z nich.

Każdy z tych typów łączy charakterystyczny nagły, rwący ból. Może dochodzić również do drętwienia i mrowienia mięśni, ich osłabienia oraz w najcięższych przypadkach – do paraliżu.

Jak leczyć ból korzonków?

Bóle korzonków są niezwykle uciążliwe i utrudniają codzienne życie. Na szczęście objawy choroby można zazwyczaj skutecznie złagodzić stosowaniem leków, fizjoterapią i łagodną aktywnością fizyczną. Badania wykazały, że po 5 latach odpowiedniej terapii aż 92% pacjentów wykazało poprawę stanu zdrowia. 

Terapia zapalenia korzonków polega przede wszystkim na łagodzeniu bólu. Rozpoczyna się ją lekami przeciwbólowymi i przeciwzapalnymi bez recepty, które dostaniemy w każdej aptece. Polecaną są preparaty z ibuprofenem, diklofenakiem, naproksenem czy meloksykamem. Działanie przeciwbólowe można wesprzeć stosowaniem maści z podobnymi substancjami, aby uzyskać szybkie, miejscowe działanie. Na rynku są również dostępne plastry z substancjami rozgrzewającymi oraz przeciwbólowymi. Są one świetną alternatywą dla maści, ponieważ nie ulegają one ścieraniu przez ruch, czy przez ocieranie posmarowanej skóry o ubrania. 

W szczególnych przypadkach leki dostępne bez recepty nie wystarczają w zmniejszaniu objawów rwy. Wówczas lekarz po konsultacji może zalecić silniejsze leki przeciwbólowe lub rozluźniające, często w postaci zastrzyków.

Ważnym aspektem leczenia rwy jest odpowiednia rehabilitacja i ruch. Wizyta u fizjoterapeuty, masaże oraz specjalne ćwiczenia zmniejszają ryzyko wystąpienia ponownych ataków choroby. Regularna łagodna aktywność fizyczna, np. spacerowanie, również jest jak najbardziej wskazana. Jednak należy pamiętać, aby każdy ruch był skonsultowany z fizjoterapeutą lub lekarzem, ponieważ próby rehabilitacji na własną rękę mogą prowadzić do dalszych uszkodzeń kręgosłupa i zwiększenia częstości występowania objawów.

U niektórych pacjentów, aby zmniejszyć objawy rwy, niezbędna jest operacja. Na szczęście zdarza się to rzadko – leczenia operacyjnego wymaga około 2-10% chorych. Kwalifikuje się do nich pacjentów, u których pomimo wdrożonego leczenia, przez około 12 tygodni nie wystąpiła poprawa.
 

Domowe sposoby na korzonki

Leczenie zapalenia korzonków warto wspierać domowymi sposobami. Pierwszym i najważniejszym z nich jest odpoczynek. Warto unikać dłuższych aktywności fizycznych, w szczególności związanych z podnoszeniem ciężarów. Podczas ataku rwy i najbardziej dokuczliwego bólu pacjent powinien się położyć.

W związku z tym, że korzonki można przeziębić, należy dbać o odpowiednie zakrywanie pleców. Zwracajmy uwagę na materiał, z którego wykonane są ubrania. Naturalne tkaniny (np. wełna, bawełna) lepiej ogrzeją ciało niż te syntetyczne (np. poliester). Na bóle korzonków mogą również pomóc ciepłe kąpiele lub chłodne okłady. Warto samemu przetestować obie opcje i sprawdzić, która temperatura działa lepiej. Nie ma na to zasady, na jednego chorego lepiej zadziałają ciepłe okłady i rozgrzewające maści, na innego te chłodzące.

Diagnoza zapalenia korzonków nie jest na szczęście końcem świata i wcale nie musi się wiązać z wieloma wyrzeczeniami. Dbanie o prawidłowe leczenie i ciągły ruch może znacznie zmniejszyć częstość pojawiania się objawów i umożliwić normalny styl życia.

Bibliografia:

1. Jensen, Rikke K., et al. "Diagnosis and treatment of sciatica." Bmj 367 (2019).
2. W. Łubkowska, B.Mroczek, Współczesne kierunki rehabilitacji w zespołach bólowych kręgosłupa lędźwiowo-krzyżowego – przegląd systematyczny, „Pomeranian Journal of Life Sciences”, 2018, t. 64, nr 1, s. 153.
3. Govind J (2004). „Lumbar radicular pain”. Aust Fam Physician. 33: 409–12. PMID 15253601.
4. Zajkowska A., Rwa kulszowa, Neurologia po Dyplomie, 2018, 05.

Materiały publikowane w aplikacji ApteGo mają charakter wyłącznie informacyjny i edukacyjny. W żadnym wypadku nie zastępują konsultacji z lekarzem, farmaceutą lub inną osobą wykonującą zawód medyczny. Przed podjęciem decyzji mogącej mieć wpływ na Twoje zdrowie, skonsultuj ją z profesjonalistą medycznym, który uwzględni Twoją indywidualną sytuację zdrowotną.

redaktor: mgr farm. Angelika Czarnecka