Angina: Jak rozpoznać i leczyć infekcję gardła?

Najczęstszą przyczyną anginy bakteryjnej jest infekcja wywołana przez Streptococcus pyogenes, czyli przez paciorkowca z grupy A. Rzadziej chorobę wywołuje Haemofilus influenzae, Escherichia Coli lub inne bakterie. Choroba dotyka częściej dzieci niż dorosłych.

Zarażenie się anginą jest możliwe przez kontakt z osobą chorą lub nosicielem. Ze względu na przenoszenie się choroby drogą kropelkową bardzo łatwo o przekazanie infekcji. Angina jest zakaźna do momentu, gdy miną pierwsze 24 godziny od podania pierwszej dawki antybiotyku.

Główne objawy anginy to:
   • wysoka gorączka (u dzieci czasem z dreszczami gorączkowymi),
   • silny ból gardła nasilający się podczas przełykania,
   • ból głowy,
   • utrudnione otwieranie ust,
   • złe samopoczucie,
   • obrzęk i ból węzłów chłonnych przy szyi i żuchwie,
   • silne zaczerwienienie migdałków i gardła,
   • nudności i wymioty (szczególnie u dzieci).

Innym charakterystycznym objawem jest brak kataru i kaszlu, czyli tzw. objawów nieżytowych. Choroba rozwija się szybko i w nagły sposób. Znajomość tych symptomów ułatwia proces diagnozy i przyspiesza powrót do zdrowia.

Nie każde ostre zapalenie gardła jest wywołane przez anginę paciorkowcową. W 70-80% taka infekcja ma podłoże wirusowe. Dlatego szczególnie ważne jest prawidłowe zdiagnozowanie bakteryjnego zapalenia gardła.

Obecnie popularną i bardzo przydatną metodą diagnozy jest wykorzystanie skali Centora. Ocenia ona prawdopodobieństwo bakteryjnego podłoża infekcji oraz zasadność zastosowania antybiotyku. Punktację skali Centora przedstawiono w poniższej tabeli.

Aby uzyskać wynik testu, należy podsumować punkty uzyskane z tabeli, a następnie wybrać odpowiednie postępowanie:
   • 0-1 punktów – wystarczy leczenie objawowe, to raczej infekcja wirusowa,
   • 2-3 punktów – należy wykonać dodatkowy test na zakażenie paciorkowcem, a następnie postępować według jego wyniku,
   • 4-5 punktów – jeśli objawy są nasilone, to należy od razu wdrożyć leczenie antybiotykiem.

Obecnie jedną z najszybszych metod na rozpoznanie anginy paciorkowcowej jest wykonanie testu na antygeny paciorkowca. Jest on dostępny w aptekach bez recepty i można go wykonać samodzielnie w warunkach domowych przy pierwszych objawach choroby.

Test na paciorkowca wykonuje się dołączoną do zestawu szpatułką, którą pobiera się próbkę z okolicy migdałków. Następnie próbkę wprowadza się do probówki z roztworem, w którym po 10 minutach zanurza się pasek testowy. Pojawienie się dwóch pasków na teście potwierdza anginę paciorkowcową.

Podstawowym elementem leczenia anginy jest antybiotykoterapia. Lekiem pierwszego wyboru jest penicylina V, zwana również fenoksymetylopenicyliną. Stosuje się ją przez 10 dni. Alternatywnie lekarz może zapisać amoksycylinę, cefadroksyl, cefaklor lub w przypadku uczulenia na penicyliny – klarytromycynę lub erytromycynę. 

Leczenie anginy paciorkowcowej wymaga stosowania antybiotyku tak długo, jak zaleci lekarz. Nawet jeśli objawy ustępują, nie powinno się na własną rękę odstawiać leku. Podanie antybiotyku, poza tym, że skraca czas infekcji, ogranicza także wystąpienie niebezpiecznych dla zdrowia powikłań anginy.

Tak jak podczas każdej antybiotykoterapii warto w przypadku anginy równocześnie stosować probiotyk. Najczęściej są one dostępne w postaci kapsułek, jednak gdy dziecko ma problem z ich połknięciem, można je rozsypać i rozpuścić w niewielkiej ilości wody. Dostępne są także probiotyki w kropelkach, które można podawać już najmłodszym dzieciom.

Podczas anginy zaleca się także włączenie leczenia łagodzącego objawy. Zazwyczaj mowa tu o lekach przeciwbólowych i przeciwgorączkowych (paracetamol, ibuprofen) oraz o płynach do płukania gardła lub pastylkach do ssania zawierających środki odkażające i przeciwzapalne. U młodszych dzieci, które mogą zakrztusić się tabletką do ssania, można wybrać aerozol do gardła np. z benzydaminą (można je stosować od 6. roku życia).

Chory z anginą powinien bezwzględnie leżeć w łóżku przez pierwsze dni choroby. Dzieci powinny zostać w domu, ponieważ mogą rozprzestrzenić chorobę w przedszkolu lub szkole. Należy pić odpowiednią ilość płynów, szczególnie podczas gorączki, a także spożywać lekkie i prawidłowo zbilansowane posiłki.

Bibliografia:
Radzikowski, A., & Albrecht, P. (2007). Zakażenia dróg oddechowych. Antybiotykoterapia–tak czy nie? Długo czy krótko?. Pediatria Polska, 82(4), 269-283.
Kaczmarek, J. Anginy-rozpoznawanie, różnicowanie, leczenie i powikłania. Przewodnik Lekarza/Guide for GPs, 5(10), 130-132.
Dziekiewicz, M., & Radzikowski, A. (2016). Angina paciorkowcowa–zasady diagnostyki i leczenia. Pediatria i Medycyna Rodzinna, 12(2), 141-149.
Syryło, A. (2009). Zapalenie migdałków podniebiennych. Alergoprofil, 5(1), 11-15.

Materiały publikowane w aplikacji ApteGo mają charakter wyłącznie informacyjny i edukacyjny. W żadnym wypadku nie zastępują konsultacji z lekarzem, farmaceutą lub inną osobą wykonującą zawód medyczny. Przed podjęciem decyzji mogącej mieć wpływ na Twoje zdrowie, skonsultuj ją z profesjonalistą medycznym, który uwzględni Twoją indywidualną sytuację zdrowotną.

redaktor: mgr farm. Angelika Czarnecka