Kolka niemowlęca — jak rozpoznać i złagodzić dyskomfort u malucha?

Kolka niemowlęca to jedna z najczęstszych dolegliwości zdrowotnych, z którymi zmagają się dzieci w pierwszym roku życia. Szacuje się, że występuje ona u około 43% niemowląt poniżej 3. miesiąca życia.

Jest to zespół objawów wywołany zaburzeniami w funkcjonowaniu przewodu pokarmowego, który najczęściej występuje w godzinach wieczornych. Zazwyczaj pojawia się w pierwszych tygodniach życia i ustępuje samoistnie około piątego miesiąca.

Pomimo wielu lat badań naukowcy nie są w stanie podać jednej przyczyny występowania kolki u dzieci. Najczęściej jest wywołana nałożeniem się na siebie kilku przyczyn związanych z zaburzeniami funkcjonowania przewodu pokarmowego, jednak może być to także związane z czynnikami emocjonalnymi.

Główne przyczyny kolki noworodka to:
• alergie pokarmowe — w 44% przypadków kolkę powoduje alergia na mleko krowie, którego alergeny  przenikają do mleka matki,
• nietolerancja laktozy,
• wzdęcia u niemowląt,
• zaburzenia motoryki jelit,
• zaburzenia mikrobioty jelitowej dziecka,
• nieprawidłowa technika karmienia,
• zaburzenia emocjonalne dziecka (stres, niewłaściwy kontakt emocjonalny z rodzicem).

Atak kolki u dziecka objawia się w charakterystyczny sposób:
 • twarz staje się zaczerwieniona i naprężona,
 • dziecko podkurcza nóżki,
 • niewiele później dołącza głośny płacz,
 • brzuszek staje się wzdęty i twardy w dotyku,
 • może dojść do wypróżnienia śluzowego i zielonego stolca.

Ze względu na brak jednej, konkretnej przyczyny pojawienia się kolki u niemowląt, stosuje się wiele różnych metod leczenia tego problemu. Niestety, wymaga to od rodziców cierpliwości oraz próbowania różnych sposobów w celu złagodzenia objawów u dziecka. Warto wypróbować domowe sposoby na kolkę, zanim sięgnie się po leki i suplementy.

• kołysanie i noszenie,

Jednym z najczęstszych sposobów uspokojenia dziecka jest noszenie go na rękach przy jednoczesnym poruszaniu się lub kołysaniu. Takie ruchy niekoniecznie przynoszą ulgę wobec objawów dziecka, jednak skutecznie je uspokajają i przyspieszą zaśnięcie. Niektórym rodzicom pomaga wykorzystanie tzw. white noises, czyli jednostajnych i spokojnych hałasów. Może to być włączona suszarka, cicha muzyka lub podcasty, które wspomagają wyciszenie dziecka.

• masaż brzuszka

Wykonywanie masażu brzuszka dziecka może skutecznie pomóc przy kolce, a także w jej profilaktyce. Można go wykonać w warunkach domowych. Otwartą dłoń połóż na brzuszku malucha, lekko dociśnij i wykonuj powolne, okrężne ruchy. Następnie poruszaj dłonią od góry brzuszka do dołu. Taki nacisk delikatnie pobudzi pracę jelit dziecka i da ulgę w objawach kolki.

• ciepło

Ciepłe okłady lub kąpiele działają rozluźniająco na napięte mięśnie brzucha. Okład można wykonać z pieluszki tetrowej podgrzanej żelazkiem lub suszarką albo z termofora wypełnionego ciepłą wodą. Pamiętaj, aby taki okład nie był zbyt gorący i nie oparzył dziecka.

• zioła na kolkę

Zgodnie z tradycją, w celu złagodzenia kolki u niemowlęcia, stosuje się ziołowe herbatki. Jednak polecana kiedyś na kolkę u najmłodszych herbatka z kopru włoskiego obecnie nie jest zalecana przez ekspertów dla dzieci poniżej 4. roku życia. Zamiast niej można podać dziecku herbatkę z mięty, która poprawia trawienie, lub z rumianku działającego rozkurczowo i przeciwzapalnie. Należy jednak pamiętać, że rumianek może uczulić dziecko.

W aptece bez recepty dostaniemy krople z symetykonem do stosowania u niemowląt. Jest to lek, który zmniejsza wzdęcia poprzez rozbijanie pęcherzyków gazów w jelitach, co ułatwia ich usuwanie. Symetykon nie wchłania się z układu pokarmowego, co gwarantuje jego bezpieczeństwo.

Warto również rozważyć podawanie dziecku kropli zawierających szczepy bakterii probiotycznych. Badania wykazały, że zaburzona mikrobiota jelit dziecka może zwiększać ryzyko wystąpienia kolki. Rekomendowane są szczepy bakterii Lactobacillus, np. Lactobacillus reuteri czy Lactobacillus rhamnosus. Probiotykoterapię można bezpiecznie prowadzić zarówno u dziecka, jak i u karmiącej matki.

W aptekach dostępne są także krople zawierające laktazę, czyli enzym rozkładający laktozę zawartą w pożywieniu. Sprawdzą się szczególnie u dzieci ze zdiagnozowaną nietolerancją laktozy.

Każdą farmakoterapię kolki należy skonsultować z lekarzem pediatrą, aby rozważyć skuteczność i ewentualne ryzyko terapi

Podczas karmienia piersią dziecka należy zwrócić szczególną uwagę na swoją dietę. Powinno się wyeliminować z diety mocną kawę i herbatę, ostre przyprawy, uczulające orzechy oraz czekoladę. Jeśli po karmieniu dziecko szczególnie odczuwa objawy kolki, warto rozważyć dietę bezmleczną, aby ograniczyć kontakt niemowlęcia z alergenami mleka.

Aby uniknąć pojawienia się kolki u dziecka:

• Dbaj o prawidłowe karmienie dziecka. Jeśli korzystasz z butelki, upewnij się, że smoczek ma odpowiednią  wielkość dziurki i podczas karmienia pozostaje w pełni napełniony. Jeśli dziecko ma szczególny problem  z kolkami, to warto zainwestować w specjalny smoczek antykolkowy.
• Oklepuj dziecko po każdym karmieniu, aby uniknąć zbierania się gazów i wzdęć.
• Zwróć uwagę na otoczenie, w jakim przebywa dziecko. Im więcej bodźców (głośny telewizor, muzyka,  rozmowy), tym większy stres i ryzyko wystąpienia kolki. Zwłaszcza wieczorem warto zadbać o spokojną  atmosferę wokół maluszka.

Dzięki tym działaniom pomożesz dziecku jak najłagodniej znieść okres kolki. A im mniej płaczu i bólu, tym szybciej dziecko będzie się rozwijać.

Bibliografia:
   1. Rurarz, A., Ratajczak, K., Feleszko, W. (2016). Infantile colic. Paediatrics and Family Medicine, 12(4), 413.Krogulska, 
   2. A., Popielarz, M. (2017). Znaczenie alergii na białka mleka krowiego w kolce niemowlęcej. Pediatria Polska, 92(2), 164-172.
   3. Krogulska, A., & Popielarz, M. (2016). Znaczenie alergii na białka mleka krowiego w kolce niemowlęcej. Pediatr Pol. http://dx.doi.org/10.1016/j.pepo.2016.10.002 (dostęp: 15.08.20232)
   4. Wódz, M. Kolka u niemowląt: ile trwa, co pomoże dziecku?
   5. Czerwionka-Szaflarska, M., Gawryjołek, J. (2010). Kolka jelitowa w praktyce pediatrycznej. Forum Medycyny Rodzinnej, 4(6).
   6. Bartnicka, A. Probiotyki w okresie okołoporodowym.

Materiały publikowane w aplikacji ApteGo mają charakter wyłącznie informacyjny i edukacyjny. W żadnym wypadku nie zastępują konsultacji z lekarzem, farmaceutą lub inną osobą wykonującą zawód medyczny. Przed podjęciem decyzji mogącej mieć wpływ na Twoje zdrowie, skonsultuj ją z profesjonalistą medycznym, który uwzględni Twoją indywidualną sytuację zdrowotną.

redaktor: mgr farm. Angelika Czarnecka