Dieta makrobiotyczna – na czym polega?

Makrobiotyka, w tłumaczeniu oznaczająca wielkie życie, to praktyka dietetyczna oparta na zasadach medycyny chińskiej. Należy do diet ubogobiałkowych. Ma za zadanie „oczyścić organizm z toksyn i doprowadzić go do równowagi wewnętrznej”. 

W diecie makrobiotycznej produktom spożywczym przypisuje się pierwiastek yin (oznacza pokarmy nazywane zimnymi) lub yang (oznacza pokarmy nazywane gorącymi). Osobom stosującym ten plan żywieniowy zalecane jest unikanie produktów skrajnych. Ponadto w kuchni makrobiotycznej rekomenduje się spożywanie pokarmów, które naturalnie rosną w danym klimacie. Najlepiej, aby były jak najmniej przetworzone.

Dieta makrobiotyczna zyskała popularność w Europie i USA pod koniec lat sześćdziesiątych XX wieku. Jej twórcą był George Ohsawa. Odmianą tego sposobu odżywania jest dieta makrobiotyczna Ma-Pi 2 Mario Pianesiego.

O tym, czy pokarmy są yin lub yang, decyduje wiele czynników, np. odczyn kwasowości i miejsce, gdzie produkt wyrósł. Istotne jest także umiejscowienie produktu na roślinie, z której został zebrany (owoc ze szczytu drzewa czy korzeń). Znaczenie mają też kolor, konsystencja, zapach i kształt. Do produktów yin w makrobiotyce zalicza się np. mleko i pokarmy słodkie. Za produkty yan uważa się natomiast m.in. czerwone mięso i ostre przyprawy. Z kolei zboża uznawane są za grupę pokarmów niemal neutralnych. 

Dieta makrobiotyczna w 40-60% powinna się składać z produktów na bazie pełnego ziarna. Podczas jej stosowania można sięgać po ryż, pszenicę, żyto, owies i jęczmień. Dozwolone są też kukurydza, gryka i kasza jaglana. Ponadto codziennie należy jeść 1-2 filiżanki zupy o łagodnym smaku. 

Około 25-30% diety makrobiotycznej powinny stanowić warzywa pochodzące z danej strefy klimatycznej, a 5-10% – nasiona roślin strączkowych. Można jeść np. fasolę, soczewicę, ciecierzycę czy soję. 

Nie zaleca się natomiast sięgania po warzywa, takie jak:

• pomidory; 
• ziemniaki;
• papryka;
• bakłażan;
• buraki;
• szpinak.

Na diecie makrobiotycznej można też spożywać około 1 łyżki tłuszczów roślinnych dziennie. Zalecane jest wykluczenie tłuszczów zwierzęcych. Ponadto trzeba ograniczyć mięso, jaja i nabiał. Rekomenduje się też rezygnację z cukru i słodyczy. Nie należy również pić kawy, czarnej herbaty i ziół leczniczych. Do picia zalecane są kawa zbożowa, herbata z prażonego jęczmienia, herbata japońska bancha i naturalna herbata chińska. 

W diecie makrobiotycznej znaczenie ma także sposób obróbki potraw. Preferowane jest gotowanie w niewielkiej ilości wody lub w szybkowarze, pieczenie w piekarniku i przygotowywanie na parze.

Dieta Ma-Pi 2 jest odmianą diety makrobiotycznej. Należy do diet bogatobłonnikowych. Ma korzystnie oddziaływać na florę jelitową. W tym planie żywieniowym spożywa się dziennie posiłki o wartości energetycznej 1700-1900 kcal. Węglowodany stanowią w niej 72%, tłuszcze – 18%, a białka – 10%. Zaleca się jedzenie 5 posiłków dziennie. Zabronione jest picie alkoholu.

Dieta makrobiotyczna jest bogata w błonnik. Dzięki temu pomaga regulować pracę układu pokarmowego. Ponadto ograniczenie nasyconych kwasów tłuszczowych i przewaga węglowodanów złożonych są korzystne pod kątem zapobiegania chorobom sercowo-naczyniowym. Według George'a Ohsawy w ciągu 10-14 dni stosowania tego sposobu odżywiania można schudnąć 3-4 kg. Jego zdaniem dieta makrobiotyczna pozwala też oczyścić organizm z toksyn. 

Skuteczność diety makrobiotycznej Ma-Pi 2 w redukcji masy ciała oraz w poprawie parametrów gospodarki węglowodanowej i lipidowej potwierdzono w badaniach. Ten plan żywieniowy jest zalecany przede wszystkim osobom otyłym z cukrzycą typu 2. 

Trzeba jednak podkreślić, że nie ma dowodów naukowych na potwierdzenie głosów, jakoby dieta makrobiotyczna była efektywna w leczeniu nowotworów. 

Stosowanie diety makrobiotycznej może prowadzić do niedoborów pełnowartościowego białka, witaminy B12, żelaza i wapnia. Do konsekwencji tych deficytów zalicza się osłabienie, zmęczenie i anemię.

Podczas długotrwałego stosowania diety makrobiotycznej Ma-Pi 2 powinno się suplementować żelazo, ryboflawinę, witaminę B12, witaminę D i wapń.

Źródła:
L. Ostrowska (red.), Dietetyka. Kompendium, Warszawa 2020, s. 94-97
https://www.mp.pl/pacjent/dieta/diety/diety_alternatywne/63672,dieta-makrobiotyczna (dostęp 25.04.2024)
https://www.mp.pl/interna/table/B01.XVI.F-8. (dostęp 25.04.2024)
https://www.britannica.com/topic/macrobiotics (dostęp 25.04.2024)

Materiały publikowane w aplikacji ApteGo mają charakter wyłącznie informacyjny i edukacyjny. W żadnym wypadku nie zastępują konsultacji z lekarzem, farmaceutą lub inną osobą wykonującą zawód medyczny. Przed podjęciem decyzji mogącej mieć wpływ na Twoje zdrowie, skonsultuj ją z profesjonalistą medycznym, który uwzględni Twoją indywidualną sytuację zdrowotną.

redaktor: mgr farm. Angelika Czarnecka