Rokitnik zwyczajny – jakie ma właściwości lecznicze?

Rokitnik zwyczajny, należący do rodziny oliwnikowatych, jest rośliną występującą w naturalnych ekosystemach Europy i Azji. W Polsce rokitnik zwyczajny jest szczególnie rozpowszechniony wzdłuż linii brzegowej Morza Bałtyckiego. Roślina ta jest ceniona za bogactwo składników, które wywierają korzystny wpływ na nasze zdrowie. Składniki aktywne w owocach rokitnika zwyczajnego obejmują:

• witaminy: C, E, B, K1, D, A, kwas foliowy;
• makro- i mikroelementy: wapń, magnez, potas, żelazo, sód, miedź, cynk, mangan; 
• karotenoidy;
• związki fenolowe;
• aminokwasy;
• lipidy;
• kwasy organiczne.

Liście rokitnika zawierają witaminę E, wapń, magnez, kwas foliowy, karotenoidy i związki fenolowe. Nasiona są źródłem karotenoidów, związków fenolowych i lipidów. Rokitnik od wieków był wykorzystywany w medycynie ludowej, np. w starożytnym Tybecie do leczenia schorzeń układu pokarmowego, a w Mongolii jako środek uspokajający. W 2018 roku w Chinach odbyła się VIII Międzynarodowa Konferencja w całości poświęcona rokitnikowi zwyczajnemu, co świadczy o rosnącym zainteresowaniu tą rośliną.

Rokitnik zwyczajny a zdrowie skóry

Olej z rokitnika, który uzyskiwany jest z owoców i nasion tej rośliny, charakteryzuje się szeroką gamą korzystnych właściwości dla skóry. Wykazuje działanie przeciwzmarszczkowe, regenerujące oraz odżywia skórę. Co więcej, chroni skórę przed szkodliwym działaniem promieni UV, dzięki czemu znajduje się w produktach do opalania jako naturalny filtr. Olej z rokitnika znajduje również zastosowanie w leczeniu atopowego zapalenia skóry (AZS), łuszczycy, trądziku i tocznia rumieniowatego. Ceniony jest jako składnik preparatów na przebarwienia skóry i często występuje w kremach przeciwzmarszczkowych, gdzie doceniane są jego właściwości przeciwutleniające i poprawiające elastyczność skóry. W niektórych krajach, takich jak Mongolia, Rosja i Chiny, stosowany jest miejscowo w leczeniu oparzeń.

Rokitnik zwyczajny a układ sercowo-naczyniowy

Badania wykazały, że zarówno owoce rokitnika, jak i wyciągi z jego nasion mają zdolność do zapobiegania nadciśnieniu tętniczemu. Jest to efektem blokowania działania angiotensyny II, która odpowiada za skurcze mięśniówki naczyń krwionośnych, prowadzące do wzrostu ciśnienia tętniczego. Ponadto składniki zawarte w różnych częściach tej rośliny przyczyniają się do obniżenia poziomu cholesterolu, co dodatkowo wspiera prawidłowe funkcjonowanie układu sercowo-naczyniowego.

Rokitnik zwyczajny a wątroba

Wątroba jest kluczowym organem w ludzkim ciele, który codziennie narażony jest na działanie szkodliwych substancji, takich jak alkohol, leki i toksyny. Te czynniki mogą prowadzić do poważnych uszkodzeń tego ważnego narządu. Badania wykazały, że etanolowe ekstrakty z liści oraz oleje z nasion posiadają właściwości ochronne dla wątroby.

Inne właściwości prozdrowotne rokitnika zwyczajnego

• Przeciwcukrzycowe działanie - rokitnik znany jest z obniżania poziomu glukozy we krwi, co jest szczególnie korzystne dla osób z cukrzycą.
• Antyoksydacyjne właściwości – ekstrakty z rokitnika są skuteczne w neutralizowaniu wolnych rodników, które są odpowiedzialne za procesy starzenia się i uszkodzenia komórek.
• Regeneracja tkanek i błon śluzowych – olej rokitnikowy wspomaga odnowę tkanek, w tym błony śluzowej żołądka, dwunastnicy oraz dróg oddechowych i moczowych. 
• Działanie przeciwbakteryjne – liście rokitnika zawierają związki hamujące wzrost szkodliwych drobnoustrojów, takich jak Bacillus cereus, Pseudomonas aeruginosa, Staphylococcus aureus i Enterococcus faecalis. Ponadto olej z nasion wykazuje aktywność przeciwbakteryjną wobec Escherichia coli.
• Neuroprotekcyjność – rokitnik ma zdolność do ochrony mózgu i układu nerwowego przed uszkodzeniami, co może mieć znaczenie w profilaktyce neurodegeneracyjnych chorób, takich jak choroba Alzheimera czy Parkinsona.
• Ochrona nerek – niektóre związki w rokitniku mają działanie ochronne na nerki, pomagając zapobiegać lub zmniejszać uszkodzenia nerek spowodowane różnymi czynnikami.
• Potencjalne działanie przeciwnowotworowe – badania sugerują, że rokitnik może mieć działanie hamujące rozwój niektórych rodzajów nowotworów, choć wymaga to dalszych badań.

Zastosowanie preparatów opartych na rokitniku nie jest zalecane w przypadku pacjentów, którzy cierpią na zapalenie pęcherzyka żółciowego, kamicę nerkową lub stany zapalne trzustki. Nie zaleca się także jednoczesnego stosowania rokitnika z lekami przeciwpłytkowymi i przeciwzakrzepowymi, ponieważ może to potęgować ich działanie i zwiększać ryzyko krwawień.

Bibliografia:
Ulanowska, K., Skalski, B., & Olas, B. (2018). Rokitnik zwyczajny (Hippophae rhamnoides L.) jako źródło związków o aktywności przeciwnowotworowej i radioprotekcyjnej. Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej, 72, 240-252.
Urbaniak, S., Kaźmierczak-Barańska, J., & Karwowski, B. (2019). Rokitnik zwyczajny (Hippophaë rhamnoides L.) jako skarbnica witaminy C. Postępy Biochemii, 65(3), 212-216.
Malinowska, P., & Olas, B. (2016). Rokitnik-roślina wartościowa dla zdrowia. Kosmos, 65(2), 285-292.
Piłat, B., & Zadernowski, R. (2019). Rokitnik zwyczajny (Hippophae rhamnoides L.) w profilaktyce nowotworowej. Postępy Fitoterapii, 20(2), 111-117.
Resich-Kozieł, L., & Niemyska, K. (2020). Zastosowanie oleju z rokitnika w kosmetologii. Kosmetologia Estetyczna, 2(9).
Piłat, B., & Zadernowski, R. (2016). Owoce rokitnika (Hippophae rhamnoides L.) – bogate źródło związków biologicznie aktywnych. Postępy Fitoterapii, 4, 298-306.
https://www.medicalnewstoday.com/articles/sea-buckthorn-oil-benefits#summary [dostęp: 26.01.2024]
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2949866X23001296 [26.01.2024]

Materiały publikowane w aplikacji ApteGo mają charakter wyłącznie informacyjny i edukacyjny. W żadnym wypadku nie zastępują konsultacji z lekarzem, farmaceutą lub inną osobą wykonującą zawód medyczny. Przed podjęciem decyzji mogącej mieć wpływ na Twoje zdrowie, skonsultuj ją z profesjonalistą medycznym, który uwzględni Twoją indywidualną sytuację zdrowotną.