Konsekwencje kliniczne wynikające z interakcji letermowiru z innymi lekami, będą zależały od schematu stosowania letermowiru oraz tego, czy letermowir jest podawany jednocześnie z cyklosporyną, czy też nie. Jednoczesne stosowanie cyklosporyny i letermowiru może prowadzić do silniej zaznaczonego wpływu lub dodatkowego oddziaływania na jednocześnie stosowane leki w porównaniu ze stosowaniem wyłącznie letermowiru. Jeśli dawka stosowanych jednocześnie leków została zmieniona z powodu przyjmowania letermowiru, należy powrócić do początkowej dawki po zakończeniu leczenia letermowirem. Dostosowanie dawki może być również konieczne w przypadku zmiany drogi podania lub zmiany leku immunosupresyjnego. Drogi eliminacji letermowiru in vivo to wydalanie z żółcią i glukuronidacja. Względne znaczenie tych szlaków nie jest znane. Obydwie drogi eliminacji uwzględniają aktywny wychwyt do hepatocytów zachodzący przy udziale transporterów wychwytu wątrobowego OATP1B1/3. Po wychwycie, zachodzi glukuronidacja letermowiru w której pośredniczy UGT1A1 i 3. Letermowir wydaje się również podlegać usuwaniu w wątrobie i jelicie za pośrednictwem glikoproteiny P (P-gp) i BCRP. Nie zaleca się jednoczesnego podawania letermowiru (z cyklosporyną lub bez cyklosporyny) z silnymi i umiarkowanymi induktorami transporterów (np. glikoproteiny P) i (lub) enzymów (np. UGT), ponieważ może to prowadzić do ekspozycji na letermowir poniżej wartości terapeutycznych. Przykładami silnych induktorów są: ryfampicyna, fenytoina, karbamazepina, ziele dziurawca zwyczajnego, ryfabutyna i fenobarbital. Przykładami umiarkowanych induktorów są: tiorydazyna, modafinil, rytonawir, lopinawir, efawirenz i etrawiryna. Jednoczesne podawanie ryfampicyny powodowało początkowe, nieznaczące klinicznie zwiększenie stężenia letermowiru w osoczu (w wyniku zahamowania aktywności OATP1B1/3 i (lub) glikoproteiny P), a następnie znaczące klinicznie zmniejszenie stężenia letermowiru w osoczu (w wyniku zwiększenia aktywności glikoproteiny P i UGT) w przypadku dalszego jednoczesnego podawania ryfampicyny. Jednoczesne stosowanie letermowiru z lekami będącymi inhibitorami transporterów OATP1B1/3 może spowodować zwiększenie stężenia letermowiru w osoczu. Jeśli letermowir jest stosowany jednocześnie z cyklosporyną (silnym inhibitorem OATP1B1/3), zalecana dawka letermowiru wynosi 240 mg raz/dobę. Zaleca się zachowanie ostrożności w przypadku stosowania innych inhibitorów OATP1B1/3 jedocześnie z letermowirem w połączeniu z cyklosporyną. Przykładami inhibitorów OATP1B1 są: gemfibrozyl, erytromycyna, klarytromycyna oraz wiele inhibitorów proteazy (atazanawir, symeprewir). Inhibitory glikoproteiny P/BCRP. Letermowir jest substratem glikoproteiny P/BCRP. Zmiany stężeń letermowiru w osoczu spowodowane zahamowaniem glikoproteiny P/BCRP przez itrakonazol nie były istotne klinicznie. Letermowir potencjalnie może powodować zmniejszenie ekspozycji na lek w osoczu i być może zmniejszenie skuteczności podawanych jednocześnie leków wydalanych głównie w wyniku metabolizmu lub aktywnego transportu. Nasilenie działania indukcyjnego zależy od drogi podania letermowiru oraz tego, czy jednocześnie podawana jest cyklosporyna. Pełnego działania indukcyjnego należy spodziewać się po 10-14 dniach stosowania letermowiru. Czas potrzebny do osiągnięcia stanu stacjonarnego konkretnego leku podlegającego temu działaniu, będzie także wpływał na czas potrzebny do osiągnięcia pełnego działania na stężenie w osoczu. W warunkach in vitro letermowir jest inhibitorem CYP3A, CYP2C8, CYP2B6, BCRP, UGT1A1, OATP2B1 i OAT3 w stężeniach odpowiednich dla warunków in vivo. Dostępne są badania w warunkach in vivo, w których oceniano wpływ netto na CYP3A4, P-gp, OATP1B1/3, a także na CYP2C19. Wpływ netto w warunkach in vivo na inne wymienione enzymy i transportery nie jest znany. Nie wiadomo, czy letermowir może wpływać na ekspozycję na piperacylinę z tazobaktamem, amfoterycynę B i mykafunginę. Istnieje teoretyczne ryzyko zmniejszonej ekspozycji wynikającej z indukcji, ale nasilenie tego działania i w związku z tym znaczenie kliniczne są obecnie nieznane. Letermowir in vivo jest umiarkowanym inhibitorem CYP3A. Jednoczesne stosowanie letermowiru i midazolamu podawanego doustnie (substrat CYP3A) prowadzi do 2-3 krotnego zwiększenia stężeń midazolamu w osoczu. Jednoczesne stosowanie letermowiru może spowodować istotne klinicznie zwiększenie stężeń jednocześnie stosowanych substratów CYP3A w osoczu. Przykładami takich leków są: niektóre leki immunosupresyjne (np. cyklosporyna, takrolimus, syrolimus), inhibitory reduktazy HMG-CoA i amiodaron. Pimozyd i alkaloidy sporyszu są przeciwwskazane. Nasilenie działania hamującego CYP3A zależy od drogi podania letermowiru oraz tego, czy jednocześnie podawana jest cyklosporyna. Ze względu na hamowanie zależne od czasu i jednoczesną indukcję, działanie hamujące enzymy netto może nie być osiągnięte do 10-14 dnia. Czas potrzebny do osiągnięcia stanu stacjonarnego konkretnego leku podlegającego temu działaniu, będzie także wpływał na czas potrzebny do osiągnięcia pełnego działania na stężenie w osoczu. Po zakończeniu leczenia potrzeba ok. 10-14 dni do zaniku działania hamującego. Jeśli zostaje wprowadzone monitorowanie, jest ono zalecane przez pierwsze 2 tyg. po rozpoczęciu i zakończeniu stosowania letermowiru, a także po zmianie drogi podawania letermowiru. Letermowir jest inhibitorem transporterów OATP1B1/3. Podawanie letermowiru może spowodować istotne klinicznie zwiększenie stężeń w osoczu jedocześnie stosowanych substratów OATP1B1/3. Przykładem takich leków są: leki z grupy inhibitorów reduktazy HMG-CoA, feksofenadyna, repaglinid i gliburyd. W przypadku schematu stosowania letermowiru bez cyklosporyny, działanie to jest bardziej nasilone w przypadku podania letermowiru drogą dożylną niż doustną. Nasilenie działania hamującego wywołanego przez OATP1B1/3 na jednocześnie stosowane lekimoże być większe, jeśli letermowir jest stosowany jednocześnie z cyklosporyną (silny inhibitor OATP1B1/3). Należy wziąć to pod uwagę w przypadku zmiany schematu stosowania letermowiru w trakcie leczenia z zastosowaniem substratu OATP1B1/3. Jednoczesne stosowanie letermowiru i worykonazolu (substrat CYP2C19) prowadzi do znaczącego zmniejszenia stężenia worykonazolu w osoczu, co wskazuje, że letermowir jest induktorem CYP2C19 oraz prawdopodobnie również CYP2C9. Letermowir może powodować zmniejszenie ekspozycji na substraty CYP2C9 i (lub) CYP2C19, co potencjalnie może skutkować stężeniami poniżej wartości terapeutycznych. Przykładami takich leków są: warfaryna, worykonazol, diazepam, lanzoprazol, omeprazol, ezomeprazol, pantoprazol, tylidyna, tolbutamid. Oczekuje się, że to działanie będzie mniej nasilone w przypadku doustnego stosowania letermowiru bez cyklosporyny niż w przypadku podania dożylnego letermowiru z cyklosporyną lub bez cyklosporyny, lub podania doustnego letermowiru z cyklosporyną. Należy wziąć to pod uwagę w przypadku zmiany schematu stosowania letermowiru w trakcie leczenia z zastosowaniem substratu CYP2C9 lub CYP2C19. Letermowir in vitro hamuje CYP2C8, ale może również indukować CYP2C8 ze względu na swój potencjał do indukcji. Efekt netto w warunkach in vivo jest nieznany. Przykładem leku usuwanego głównie przy udziale CYP2C8 jest repaglinid. Nie zaleca się jednoczesnego stosowania repaglinidu i letermowiru z cyklosporyną lub bez cyklosporyny. Letermowir jest induktorem glikoproteiny P w jelicie. Podawanie letermowiru może powodować istotne klinicznie zmniejszenie stężeń w osoczu jednocześnie stosowanych leków w znaczącym stopniu transportowanych przez glikoproteinę P w jelicie, takich jak dabigatran i sofosbuwir. Letermowir in vivo jest induktorem, jednak w warunkach in vitro obserwowano również jego działanie hamujące na CYP2B6, UGT1A1, BCRP i OATP2B1. Efekt netto w warunkach in vivo nie jest znany. Z tego powodu stężenie w osoczu jednocześnie z letermowirem podawanych leków będących substratami tych enzymów lub transporterów może zwiększyć się lub zmniejszyć się. Może być zalecane dodatkowe monitorowanie; należy zapoznać się z ChPL danego leku. Przykładem leku metabolizowanego przez CYP2B6 jest: bupropion. Przykładami leków metabolizowanych przez UGT1A1 są: raltegrawir i dolutegrawir. Przykładami leków transportowanych przez BCRP są: rozuwastatyna i sulfasalazyna. Przykładem leku transportowanego przez OATP2B1 jest celiprolol. Letermowir in vitro jest inhibitorem OAT3, w związku z tym letermowir może być również inhibitorem OAT3 w warunkach in vivo. Stężenia leków transportowanych przez OAT3 mogą być zwiększone. Przykładami leków transportowanych przez OAT3 są: cyprofloksacyna, tenofowir, imipenem i cylastyna. Interakcje z letermowiru z innymi lekami i zalecenia dotyczące dawki. O ile nie określono inaczej, badania dotyczące interakcji przeprowadzono z zastosowaniem letermowiru podawanego doustnie bez cyklosporyny. Należy zwrócić uwagę, że potencjał interakcji i konsekwencje kliniczne mogą być różne zależnie od tego, czy letermowir podawany jest doustnie czy dożylnie, oraz czy podaje się jednocześnie cyklosporynę. W przypadku zmiany drogi podania lub zmiany leku immunosupresyjnego, należy ponownie zapoznać się z zaleceniami dotyczącymi jednocześnie podawanych leków. Antybiotyki. Nafcylina może zmniejszać stężenia letermowiru w osoczu - nie zaleca się jednoczesnego podawania. Leki przeciwgrzybicze. Flukonazol (dawka pojedyncza 400 mg)/ letermowir (dawka pojedyncza 480 mg) - nie jest wymagana modyfikacja dawki. Itrakonazol (200 mg raz/dobę doustnie)/ letermowir (480 mg raz/dobę doustnie) - nie jest wymagana modyfikacja dawki. Pozakonazol (dawka pojedyncza 300 mg)/ letermowir (480 mg na dobę) - nie jest wymagana modyfikacja dawki. Worykonazol (200 mg 2 razy/dobę)/ letermowir (480 mg/dobę) - jeśli konieczne jest jednoczesne stosowanie, zaleca się monitorowanie stężeń terapeutycznych worykonazolu przez pierwsze 2 tyg. po rozpoczęciu i zakończeniu stosowania letermowiru, a także po zmianie drogi podawania letermowiru lub leku immunosupresyjnego. Leki przeciwprątkowe. Ryfabutyna może zmniejszać stężenia letermowiru w osoczu - nie zaleca się jednoczesnego podawania. Ryfampicyna podawana w dawkach wielokrotnych powoduje zmniejszenie stężenia letermowiru w osoczu - nie zaleca się jednoczesnego podawania. Leki przeciwpsychotyczne. Tiorydazyna może zmniejszać stężenia letermowiru w osoczu - nie zaleca się jednoczesnego podawania. Antagoniści receptorów endotelinowych. Bozentan może zmniejszać stężenia letermowiru w osoczu - nie zaleca się jednoczesnego podawania. Leki przeciwwirusowe. Acyklowir (dawka pojedyncza 400 mg)/ letermowir (480 mg na dobę) - nie jest wymagana modyfikacja dawki. Walacyklowir - nie jest wymagana modyfikacja dawki. Preparaty ziołowe. Ziele dziurawca zwyczajnego może zmniejszać stężenia letermowiru w osoczu - jednoczesne podawanie jest przeciwwskazane. Leki przeciw HIV. Efawirenz może zmniejszać stężenia letermowiru w osoczu - nie zaleca się jednoczesnego podawania. Etrawiryna, newirapina, rytonawir, lopinawir - te leki przeciwwirusowe mogą zmniejszać stężenia letermowiru w osoczu; nie zaleca się jednoczesnego podawania z letermowirem. Inhibitory reduktazy HMG-CoA. Atorwastatyna (dawka pojedyncza 20 mg)/ letermowir (480 mg na dobę) - należy uważnie monitorować stan pacjenta pod kątem działań niepożądanych związanych ze statynami, takich jak miopatia; w przypadku jednoczesnego stosowania letermowiru dawka atorwastatyny nie powinna być większa niż 20 mg na dobę; gdy letermowir podawany jest jednocześnie z cyklosporyną, oczekuje się, że nasilenie zwiększenia stężenia atorwastatyny w osoczu będzie większe niż w przypadku podawania jedynie z letermowirem; w przypadku jednoczesnego stosowania letermowiru z cyklosporyną, stosowanie atorwastatyny jest przeciwwskazane. Symwastatyna, pitawastatyna, rozuwastatyna - letermowir może znacząco zwiększać stężenia tych statyn w osoczu; nie zaleca się jednoczesnego stosowania z samym letermowirem; w przypadku jednoczesnego stosowania letermowiru z cyklosporyną, stosowanie tych statyn jest przeciwwskazane. Fluwastatyna, prawastatyna - letermowir może zwiększać stężenia statyn w osoczu; w przypadku jednoczesnego stosowania letermowiru z tymi statynami, może być konieczne zmniejszenie dawki statyny; należy uważnie monitorować stan pacjenta pod kątem działań niepożądanych związanych ze statynami, takich jak miopatia; w przypadku stosowania letermowiru jednocześnie z cyklosporyną, nie zaleca się stosowania prawastatyny, oraz może być konieczne zmniejszenie dawki fluwastatyny; należy uważnie monitorować stan pacjenta pod kątem działań niepożądanych związanych ze statynami, takich jak miopatia. Leki immunosupresyjne. Cyklosporyna - Jeśli letermowir jest stosowany jednocześnie z cyklosporyną, dawkę letermowiru należy zmniejszyć do 240 mg raz na dobę; w czasie przyjmowania letermowiru, w przypadku zmiany drogi podania letermowiru, jak i po zakończeniu leczenia letermowirem należy często monitorować stężenie cyklosporyny we krwi pełnej, a dawkę cyklosporyny należy odpowiednio zmodyfikować. Mykofenolan mofetylu (dawka pojedyncza 1 g)/ letermowir (480 mg na dobę) - nie jest wymagana modyfikacja dawki. Syrolimus (dawka pojedyncza 2 mg)/ letermowir (480 mg na dobę) - w trakcie leczenia, w przypadku zmiany drogi podania letermowiru, jak i po zakończeniu leczenia letermowirem należy często monitorować stężenie syrolimusu we krwi pełnej, a dawkę syrolimusu należy odpowiednio zmodyfikować; zaleca się częste monitorowanie stężeń syrolimusu w przypadku rozpoczęcia lub zakończenia jednoczesnego podawania cyklosporyny z letermowirem; w przypadku stosowania letermowiru jednocześnie z cyklosporyną, w celu uzyskania zaleceń dotyczących dawkowania syrolimusu z cyklosporyną należy zapoznać się również z ChPL syrolimusu; w przypadku stosowania letermowiru jednocześnie z cyklosporyną, nasilenie zwiększenia stężeń syrolimusu może być większe niż w przypadku stosowania samego letermowiru. Takrolimus - w trakcie leczenia, w przypadku zmiany drogi podania letermowiru, jak i po zaprzestaniu leczenia letermowirem należy często monitorować stężenie takrolimusu we krwi pełnej, a dawkę takrolimusu należy odpowiednio zmodyfikować. Doustne środki antykoncepcyjne. Etynyloestradiol (EE) (0,03 mg) / lewonorgestrel (LNG) (0,15 mg) dawka pojedyncza/ letermowir (480 mg na dobę) - nie jest wymagana modyfikacja dawki. Inne działające ogólnoustrojowo doustne, steroidowe środki antykoncepcyjne - letermowir może zmniejszać stężenia innych doustnych, steroidowych środków antykoncepcyjnych w osoczu i w ten sposób wpływać na ich skuteczność; w celu zapewnienia właściwego działania antykoncepcyjnego doustnych środków antykoncepcyjnych, należy wybierać leki zawierające EE i LNG. Leki przeciwcukrzycowe. Repaglinid - letermowir może zwiększać lub zmniejszać stężenia repaglinidu w osoczu (wpływ netto nie jest znany); nie zaleca się jednoczesnego stosowania; w przypadku jednoczesnego stosowania letermowiru z cyklosporyną, oczekuje się, że stężenia repaglinidu w osoczu zwiększą się w wyniku dodatkowego hamowania aktywności OATP1B przez cyklosporynę - nie zaleca się jednoczesnego stosowania. Gliburyd - letermowir może zwiększać stężenia gliburydu w osoczu; zaleca się częste monitorowanie stężeń glukozy w czasie pierwszych 2 tyg. od rozpoczęcia lub zakończenia stosowania letermowiru, a także po zmianie drogi podania letermowiru; w przypadku stosowania letermowiru jednocześnie z cyklosporyną w celu uzyskania zaleceń dotyczących dawkowania należy zapoznać się również z ChPL gliburydu. Leki przeciwpadaczkowe. Karbamazepina lub fenobarbital mogą zmniejszać stężenia letermowiru w osoczu - nie zaleca się jednoczesnego podawania letermowiru z karbamazepiną lub fenobarbitalem. Fenytoina może zmniejszać stężenia letermowiru w osoczu; letermowir może zmniejszać stężenia fenytoiny w osoczu - nie zaleca się jednoczesnego podawania. Doustne leki przeciwzakrzepowe. Warfaryna - letermowir może zmniejszać stężenia warfaryny w osoczu; zaleca się częste monitorowanie INR, gdy warfaryna jest stosowana jednocześnie z letermowirem; zaleca się monitorowanie w czasie pierwszych 2 tyg. od rozpoczęcia lub zakończenia stosowania letermowiru, a także po zmianie drogi podania letermowiru lub leku immunosupresyjnego. Dabigatran - letermowir może zmniejszać stężenia dabigatranu w osoczu oraz zmniejszać skuteczność dabigatranu; należy unikać jednoczesnego stosowania dabigatranu, ze względu na ryzyko zmniejszonej skuteczności dabigatranu; w przypadku jednoczesnego stosowania letermowiru z cyklosporyną stosowanie dabigatranu jest przeciwwskazane. Leki uspokajające. Midazolam - w czasie jednoczesnego podawania letermowiru z midazolamem, należy prowadzić ścisłą obserwację kliniczną pod kątem depresji oddechowej i (lub) przedłużonej sedacji; należy rozważyć dostosowanie dawki midazolamu; zwiększenie stężenia midazolamu w osoczu może być większe w przypadku doustnego podawania midazolamu z letermowirem w dawce klinicznej niż w przypadku podawania letermowiru w dawce badanej. Agoniści receptorów opioidowych. Przykłady: alfentanyl, fentanyl - podczas jednoczesnego stosowania zaleca się częste monitorowanie pod kątem działań niepożądanych związanych z tą grupą leków; może być konieczna modyfikacja dawki leków opioidowych metabolizowanych przez CYP3A; obserwację zaleca się również w przypadku zmiany drogi podania; w przypadku jednoczesnego stosowania letermowiru z cyklosporyną, oczekuje się, że nasilenie zwiększenia stężeń leków opioidowych metabolizowanych przez CYP3A w osoczu będzie większe; w czasie jednoczesnego podawania letermowiru z cyklosporyną i alfentanylu lub fentanylu, należy prowadzić ścisłą obserwację kliniczną pod kątem depresji oddechowej i (lub) przedłużonej sedacji; należy zapoznać się z ChPL odpowiedniego leku. Leki przeciwarytmiczne. Amiodaron - letermowir może zwiększać stężenia amiodaronu w osoczu; podczas jednoczesnego stosowania zaleca się częste monitorowanie pod kątem działań niepożądanych związanych z amiodaronem; podczas jednoczesnego stosowania amiodaronu z letermowirem należy regularnie monitorować stężenia amiodaronu. Chinidyna - letermowir może zwiększać stężenia chinidyny w osoczu; podczas stosowania letermowiru z chinidyną zaleca się ścisłą obserwację kliniczną; należy zapoznać się z ChPL odpowiedniego leku. Leki działające na układ sercowo-naczyniowy. Digoksyna (dawka pojedyncza 0,5 mg)/ letermowir (240 mg 2 razy/dobę) - nie jest wymagana modyfikacja dawki. Inhibitory pompy protonowej. Omeprazol, pantoprazol - letermowir może zmniejszać stężenia substratów CYP2C19 w osoczu; może być konieczne monitorowanie kliniczne i dostosowanie dawki. Leki utrzymujące czujność. Modafinil może zmniejszać stężenia letermowiru w osoczu; nie zaleca się jednoczesnego podawania.Nie jest wymagana modyfikacja dawki.