Ramipryl. Nie należy rozpoczynać leczenia inhibitorami ACE (takimi jak ramipryl) lub antagonistami receptorów angiotensyny II (AIIRA) w okresie ciąży. Z wyjątkiem przypadków wymagających kontynuowania leczenia inhibitorami ACE/AIIRA, u pacjentek planujących ciążę należy zastosować alternatywne leczenie przeciwnadciśnieniowe o ustalonym profilu bezpieczeństwa stosowania w ciąży. W razie stwierdzenia ciąży należy natychmiast przerwać podawanie inhibitora ACE/AIIRA i rozpocząć alternatywne leczenie, jeśli jest to wskazane. Szczególnie ostrożnie stosować u pacjentów ze wzmożoną aktywacją układu renina-angiotensyna-aldosteron (ryzyko nagłego obniżenia ciśnienia tętniczego i pogorszenia czynności nerek, szczególnie gdy inhibitor ACE lub jednocześnie podawany diuretyk podaje się po raz pierwszy lub po pierwszym zwiększaniu dawki). Należy spodziewać znaczącej aktywacji układu RAA i koniecznie zastosować nadzór medyczny z monitorowaniem ciśnienia tętniczego, np. u pacjentów: z ciężkim nadciśnieniem tętniczym, ze zdekompensowaną zastoinową niewydolnością serca, z hemodynamicznie istotnym zmniejszeniem napływu lub odpływu z lewej komory (np. zwężenie zastawki aortalnej lub mitralnej), z jednostronnym zwężeniem tętnicy nerkowej i drugą czynną nerką, z istniejącym lub możliwym niedoborem płynów lub soli (w tym u pacjentów stosujących diuretyki), z marskością wątroby i (lub) wodobrzuszem oraz u pacjentów poddawanych dużym zabiegom chirurgicznym lub znieczuleniu środkami powodującymi hipotensję. Zaleca się, aby przed leczeniem skorygować odwodnienie, hipowolemię i niedobór soli (u pacjentów z niewydolnością serca wdrożenie takiego działania trzeba uważnie rozważyć wobec ryzyka przeciążenia objętościowego). Szczególnie ostrożnie stosować u pacjentów z przemijającą lub utrzymującą się niewydolnością serca po zawale mięśnia sercowego oraz u pacjentów z ryzykiem niedokrwienia sercowego lub mózgu w przypadku ostrej hipotensji (początkowa faza leczenia wymaga szczególnego nadzoru medycznego) oraz u pacjentów dializowanych. Ostrożnie stosować u pacjentów w podeszłym wieku. Jeśli to możliwe, ramipryl należy odstawić na dzień przed operacją. Podczas leczenia preparatem należy kontrolować czynność nerek i stężenie potasu we krwi, dostosowując dawkę, zwłaszcza w pierwszych tygodniach terapii. W razie pogorszenia czynności nerek, lek należy odstawić i podawać osobno jego substancje czynne w odpowiednich dawkach. Szczególnie uważnie należy kontrolować pacjentów z zaburzeniami czynności nerek. Istnieje ryzyko zaburzenia czynności nerek, zwłaszcza u pacjentów z zastoinową niewydolnością serca lub po zabiegu przeszczepienia nerki. Jednoczesne stosowanie inhibitorów ACE i sakubitrylu z walsartanem jest przeciwwskazane z powodu zwiększonego ryzyka wystąpienia obrzęku naczynioruchowego. Nie wolno rozpoczynać leczenia sakubitrylem z walsartanem wcześniej niż po upływie 36 h od przyjęcia ostatniej dawki leku złożonego. Nie rozpoczynać leczenia preparatem złożonym wcześniej niż po upływie 36 h od przyjęcia ostatniej dawki sakubitrylu z walsartanem. Jednoczesne stosowanie inhibitorów ACE i racekadotrylu, inhibitorów mTOR (np. syrolimusu, ewerolimusu, temsyrolimusu) lub wildagliptyny może prowadzić do zwiększenia ryzyka wystąpienia obrzęku naczynioruchowego (np. obrzęku dróg oddechowych lub języka, z zaburzeniami oddechowymi lub bez zaburzeń oddechowych). Jeśli pacjent już przyjmuje jakiś inhibitor ACE, należy zachować ostrożność rozpoczynając leczenie racekadotrylem, inhibitorami mTOR (np. syrolimusem, ewerolimusem, temsyrolimusem) lub wildagliptyną. W przypadku obrzęku naczynioruchowego ramipryl należy odstawić. U pacjentów rasy czarnej, inhibitory ACE częściej powodują obrzęk naczynioruchowy, a ramipryl może mniej skutecznie zmniejszać ciśnienie tętnicze krwi. Prawdopodobieństwo oraz nasilenie reakcji anafilaktycznych i rzekomoanafilaktycznych na jad owadów i inne alergeny zwiększa się na skutek zahamowania aktywności ACE. Przed odczulaniem należy rozważyć czasowe odstawienie ramiprylu. Ostrożnie stosować u pacjentów zagrożonych ryzykiem rozwoju hiperkaliemii: pacjenci z niewydolnością nerek, w wieku >70 lat, niewyrównaną cukrzycą, odwodnionych, z ostrą dekompensacją niewydolności serca, kwasicą metaboliczną lub pacjenci przyjmujący: suplementy potasu (w tym zamienniki soli kuchennej zawierające potas), preparaty potasu, leki moczopędne oszczędzające potas i inne leki zwiększające stężenie potasu w osoczu (tj. heparyna, trimetoprym, kotrimoksazol -znany także jako trimetoprym z sulfametoksazolem, a zwłaszcza leczonych antagonistami aldosteronu lub antagonistami receptora angiotensyny); zaleca się regularną kontrolę stężenia potasu we krwi i czynności nerek. Obserwowano zespół nieadekwatnego wydzielania wazopresyny (SIADH) z hiponatremią; zaleca się regularne kontrolowanie stężenia sodu w surowicy u osób w podeszłym wieku i u innych pacjentów z ryzykiem hiponatremii. Rzadko obserwowano neutropenię i (lub) agranulocytozę, a także małopłytkowość, niedokrwistość i zahamowanie czynności szpiku kostnego; zaleca się kontrolowanie liczby krwinek białych w celu wykrycia ewentualnej leukopenii. Częstsze kontrole zaleca się na początku leczenia i u pacjentów z zaburzeniami czynności nerek, ze współistniejącą kolagenozą (np. toczniem rumieniowatym lub twardziną) oraz u wszystkich osób leczonych innymi lekami, które mogą zmieniać obraz krwi. Jednoczesne stosowanie inhibitorów ACE, antagonistów receptora angiotensyny II lub aliskirenu zwiększa ryzyko niedociśnienia tętniczego, hiperkaliemii i zaburzeń czynności nerek (włącznie z ostrą niewydolnością nerek); nie zaleca się takiego skojarzenia. Jeśli leczenie takie jest bezwzględnie konieczne, zaleca się częstą i ścisłą kontrolę czynności nerek, stężenia elektrolitów i ciśnienia tętniczego. Inhibitorów ACE i antagonistów receptora angiotensyny II nie należy stosować jednocześnie u pacjentów z nefropatią cukrzycową. Amlodypina. Nie ustalono bezpieczeństwa stosowania i skuteczności amlodypiny u pacjentów z przełomem nadciśnieniowym. Należy zachować ostrożność podczas stosowania u pacjentów z niewydolnością serca. U pacjentów z zastoinową niewydolnością serca należy zachować ostrożność podczas stosowania antagonistów wapnia, w tym amlodypiny, ze względu na zwiększone ryzyko wystąpienia zdarzeń sercowo-naczyniowych i zgonu. U pacjentów z zaburzeniami czynności wątroby wydłużony jest T0,5 amlodypiny i zwiększona wartość AUC. Ponieważ nie ustalono zaleceń dotyczących dawkowania, leczenie amlodypiną należy rozpoczynać stosując dawkę z dolnego zakresu dawkowania i zachować ostrożność na początku leczenia i podczas zwiększania dawki. U pacjentów z ciężkimi zaburzeniami czynności wątroby może być konieczne powolne zwiększanie dawki i uważne kontrolowanie przebiegu leczenia. U pacjentów w podeszłym wieku należy zachować ostrożność podczas zwiększania dawki. U pacjentów z zaburzeniami czynności nerek, amlodypinę można stosować w zwykle zalecanych dawkach. Zmiany stężenia amlodypiny w osoczu nie korelują ze stopniem niewydolności nerek. Amlodypina nie jest usuwana metodą dializy. Kapsułki 5 mg + 5 mg i kapsułki 10 mg + 5 mg zawierają czerwień Allura AC (E 129), która może wywoływać reakcje alergiczne. Kapsułki 5 mg + 10 mg i kapsułki 10 mg + 10 mg zawierają azorubinę (E 122), która może wywoływać reakcje alergiczne. Preparat zawiera mniej niż 1 mmol (23 mg) sodu w kapsułce twardej, to znaczy lek uznaje się za „wolny od sodu”.