Leczenie preparatem wymaga starannego monitorowania przez odpowiednio wyszkolony i wyposażony personel. Ze względu na ryzyko odrzucania przeszczepionego narządu lub zwiększenia częstości działań niepożądanych w wyniku klinicznie znaczących różnic w ogólnoustrojowej ekspozycji na takrolimus, pacjent powinien otrzymywać jeden preparat z takrolimusem (o jednym sposobie uwalniania), zgodnie z odpowiadającym mu dobowym schematem dawkowania; zmiana preparatu zawierającego takrolimus (zmiana postaci farmaceutycznej) lub zmiana schematu dawkowania powinny odbywać się wyłącznie pod wnikliwym nadzorem specjalisty transplantologa. Podczas zamiany na jakikolwiek inny preparat zawierający takrolimus konieczne jest monitorowanie stężenia leku we krwi i dostosowanie dawki, aby mieć pewność, że ogólnoustrojowa ekspozycja na takrolimus pozostała niezmieniona. Przedstawione poniżej zalecenia dotyczące dawek początkowych należy traktować wyłącznie jako wskazówkę. Dawkowanie preparatu należy ustalać indywidualnie na podstawie klinicznej oceny odrzucania i tolerowania przeszczepu oraz monitorowania stężenia leku we krwi. Takrolimus podaje się rutynowo jednocześnie z innymi lekami immunosupresyjnymi w początkowym okresie pooperacyjnym. Dawki preparatu, w zależności od stosowanego schematu leczenia immunosupresyjnego, mogą być różne. Przeszczepienie wątroby. Profilaktyka odrzucania przeszczepu u dorosłych: doustne leczenie preparatem należy rozpocząć od dawki 0,1-0,2 mg/kg mc./dobę. Podawanie leku należy rozpocząć około 12 h po zakończeniu zabiegu chirurgicznego; jeśli stan kliniczny pacjenta nie pozwala na podawanie dawki doustnie, należy rozpocząć dożylne podawanie leku, w 24-godzinnej infuzji ciągłej, w dawce 0,01-0,05 mg/kg mc/dobę. Profilaktyka odrzucania przeszczepu u dzieci: początkowa dawka doustna wynosi 0,3 mg/kg mc./dobę; jeśli stan kliniczny pacjenta nie pozwala na doustne podawanie dawki, lek należy podawać dożylnie, w 24-godzinnej infuzji ciągłej, w dawce 0,05 mg/kg mc/dobę. Dostosowanie dawki w okresie po przeszczepieniu u dorosłych i dzieci: zazwyczaj dawki preparatu zmniejsza się w okresie po przeszczepieniu, w niektórych przypadkach można odstawić jednoczesne stosowanie innych leków immunosupresyjnych i stosować takrolimus w monoterapii. Poprawa stanu pacjenta po przeszczepieniu narządu może spowodować zmianę właściwości farmakokinetycznych takrolimusu i konieczne może być dalsze dostosowanie dawki. Terapia w odrzucaniu przeszczepu u dorosłych i dzieci: w epizodach odrzucania przeszczepu stosowano zwiększone dawki preparatu, uzupełniające leczenie kortykosteroidami oraz wprowadzono krótkotrwałe podawanie przeciwciał mono-/poliklonalnych. W razie stwierdzenia objawów działania toksycznego, może być konieczne zmniejszenie dawki takrolimusu. Jeśli inny lek zamieniany jest na takrolimus, leczenie należy rozpocząć od dawki początkowej zalecanej dla doustnych, podstawowych leków immunosupresyjnych. Przeszczepienie nerki. Profilaktyka odrzucania przeszczepu u dorosłych: doustne leczenie preparatem należy rozpocząć od dawki 0,2-0,3 mg/kg mc./dobę. Podawanie leku należy rozpocząć w ciągu 24 h od zakończenia zabiegu chirurgicznego; jeśli stan kliniczny pacjenta nie pozwala na doustne podawanie dawki, należy rozpocząć dożylne podawanie leku, w 24-godzinnej infuzji ciągłej, w dawce 0,05-0,10 mg/kg mc/dobę. Profilaktyka odrzucania przeszczepu u dzieci: początkowa dawka doustna wynosi 0,3 mg/kg mc./dobę; jeśli stan kliniczny pacjenta nie pozwala na doustne podawanie dawki, lek należy podawać dożylnie, w 24-godzinnej infuzji ciągłej, w dawce 0,075-0,100 mg/kg mc/dobę. Dostosowanie dawki w okresie po przeszczepieniu u dorosłych i dzieci: zazwyczaj dawki preparatu zmniejsza się w okresie po przeszczepieniu, w niektórych przypadkach można odstawić jednoczesne stosowanie innych leków immunosupresyjnych i stosować leczenie takrolimusem oraz drugim lekiem. Poprawa stanu pacjenta po przeszczepieniu narządu może spowodować zmianę właściwości farmakokinetycznych takrolimusu i konieczne może być dalsze dostosowanie dawki. Terapia w odrzucaniu przeszczepu u dorosłych i dzieci: w epizodach odrzucania stosowano zwiększone dawki preparatu, uzupełniające leczenie kortykosteroidami oraz wprowadzono krótkotrwałe podawanie przeciwciał mono-/poliklonalnych. W razie stwierdzenia objawów działania toksycznego, może być konieczne zmniejszenie dawki takrolimusu. Jeśli inny lek zamieniany jest na takrolimus, leczenie należy rozpocząć od dawki początkowej zalecanej dla doustnych, podstawowych leków immunosupresyjnych. Przeszczepienie serca. Profilaktyka odrzucania przeszczepu u dorosłych: takrolimus można stosować jednocześnie z indukcją przeciwciałami (co pozwala na późniejsze rozpoczęcie leczenia takrolimusem) lub, alternatywnie, u stabilnych klinicznie pacjentów bez indukcji przeciwciałami. Po indukcji przeciwciałami, doustne leczenie preparatem należy rozpocząć od dawki 0,075 mg/kg mc./dobę. Podawanie leku należy rozpocząć w ciągu 5 dni od zakończenia zabiegu chirurgicznego, niezwłocznie po ustabilizowaniu stanu klinicznego pacjenta. Jeśli stan kliniczny pacjenta nie pozwala na doustne podawanie dawki, należy rozpocząć dożylne podawanie leku, w 24-godzinnej infuzji ciągłej, w dawce 0,01-0,02 mg/kg mc/dobę. Opublikowano także inny schemat dawkowania, który polega na podawaniu takrolimusu doustnie w ciągu 12 h po zabiegu przeszczepienia - schemat ten stosowano u pacjentów, u których nie stwierdzano niewydolności narządów (np. niewydolności nerek); w tych przypadkach leczenie rozpoczynano od dawki początkowej takrolimusu wynoszącej 2-4 mg/dobę, podając jednocześnie mykofenolan mofetylu i kortykosteroidy lub syrolimus i kortykosteroidy. Profilaktyka odrzucania przeszczepu u dzieci: takrolimus stosowano z indukcją przeciwciałami lub bez. U pacjentów bez indukcji przeciwciałami, jeśli leczenie takrolimusem rozpoczyna się od dożylnego podawania leku, zalecana dawka początkowa wynosi 0,03-0,05 mg/kg mc./dobę w 24-godzinnej infuzji ciągłej, aż do osiągnięcia stężenia takrolimusu w pełnej krwi wynoszącego 15-25 ng/ml. Należy zmienić drogę podania na podanie doustne, gdy tylko jest to możliwe z klinicznego punktu widzenia. Pierwsza dawka stosowana w leczeniu doustnym powinna wynosić 0,3 mg/kg mc./dobę, a podawanie należy rozpocząć 8-12 h po zaprzestaniu infuzji dożylnej. Po indukcji przeciwciałami, gdy podawanie takrolimusu rozpoczyna się doustnie, zalecana dawka początkowa wynosi 0,1-0,3 mg/kg mc./dobę. Dostosowanie dawki w okresie po przeszczepieniu u dorosłych i dzieci: zazwyczaj dawki preparatu zmniejsza się w okresie po przeszczepieniu. Poprawa stanu pacjenta po przeszczepieniu narządu może spowodować zmianę właściwości farmakokinetycznych takrolimusu i konieczne może być dalsze dostosowanie dawki. Terapia w odrzucaniu przeszczepu u dorosłych i dzieci: w epizodach odrzucania stosowano zwiększone dawki preparatu, uzupełniające leczenie kortykosteroidami oraz wprowadzono krótkotrwałe podawanie przeciwciał mono-/poliklonalnych. U dorosłych pacjentów, u których inny lek zmieniono na takrolimusu, początkowa dawka doustna wynosi 0,15 mg/kg mc./dobę. U dzieci, u których nastąpiła zmiana na stosowanie takrolimusu, początkowa dawka doustna wynosi 0,2-0,3 mg/kg mc./dobę. Terapia w odrzucaniu przeszczepu, inne przeszczepy alogeniczne. Dawkowanie zalecane w przeszczepieniach płuc, trzustki i jelit podano w oparciu o ograniczone dane pochodzące z klinicznych badań prospektywnych. U pacjentów po przeszczepieniu płuc, takrolimus stosowano doustnie w dawce początkowej 0,10-0,15 mg/kg mc./dobę, u pacjentów po przeszczepieniu trzustki w doustnej dawce początkowej 0,2 mg/kg mc./dobę, a u pacjentów po przeszczepieniu jelita w doustnej dawce początkowej 0,3 mg/kg mc./dobę. Dostosowywanie dawki w szczególnych populacjach pacjentów. U pacjentów z ciężkimi zaburzeniami czynności wątroby może być konieczne zmniejszenie dawki preparatu w celu utrzymania najmniejszego stężenia we krwi w zalecanym zakresie docelowym. Pacjenci rasy czarnej mogą wymagać większych dawek leku w celu uzyskania skutecznych stężeń niż pacjenci rasy kaukaskiej. Na ogół dzieciom należy podawać dawki 11/2-2 razy większe niż dawki stosowane u dorosłych w celu osiągnięcia zbliżonych stężeń we krwi. U pacjentów z zaburzeniami czynności nerek oraz u osób w podeszłym wieku nie jest konieczne dostosowywanie dawki. Zmiana ze stosowania cyklosporyny: należy zachować ostrożność podczas zmiany terapii opartej na cyklosporynie na leczenie oparte na stosowaniu takrolimusu. Leczenie takrolimusem można rozpocząć po oznaczeniu stężenia cyklosporyny we krwi oraz ocenie stanu klinicznego pacjenta. W przypadku stwierdzenia zwiększonego stężenia cyklosporyny we krwi należy opóźnić podawanie takrolimusu. W praktyce leczenie takrolimusem rozpoczyna się 12-24 h po odstawieniu cyklosporyny. Po zmianie na stosowanie takrolimusu należy w dalszym ciągu monitorować stężenie cyklosporyny we krwi. Monitorowanie stężenia leku we krwi. Dawkowanie takrolimusu należy dostosować przede wszystkim w oparciu o indywidualną ocenę kliniczną odrzucenia i tolerowania przeszczepu u poszczególnych pacjentów wraz z monitorowaniem minimalnego stężenia takrolimusu we krwi. Jako pomoc w ocenie optymalnego dawkowania stosuje się metody immunologiczne do oznaczenia stężenia takrolimusu w krwi pełnej, w tym półautomatyczny mikrocząsteczkowy test immunoenzymatyczny (MEIA). W okresie po przeszczepieniu należy monitorować minimalne stężenie takrolimusu we krwi. Minimalne stężenia we krwi należy oznaczać około 12 h po podaniu dawki, bezpośrednio przed podaniem kolejnej dawki. Częstość oznaczania stężenia leku we krwi zależy od potrzeb klinicznych. Minimalne stężenia we krwi należy oznaczać około 2 razy w tygodniu w początkowym okresie po przeszczepieniu, a następnie okresowo w czasie leczenia podtrzymującego; należy je również monitorować po modyfikacji dawkowania, po wprowadzeniu zmian w schemacie terapii immunosupresyjnej oraz po jednoczesnym podaniu leków mogących zmieniać stężenie takrolimusu w pełnej krwi. Analiza danych z badań klinicznych sugeruje, że u większości pacjentów powodzenie w leczeniu można osiągnąć, gdy minimalne stężenie takrolimusu we krwi utrzymuje się <20 ng/ml. Podczas interpretacji zmian w stężeniach leku w pełnej krwi należy uwzględnić kliniczny stan pacjenta. W praktyce klinicznej minimalne stężenia leku w pełnej krwi na ogół utrzymywały się w zakresie 5-20 ng/ml u biorców wątroby oraz 10-20 ng/ml u biorców nerek i serca we wczesnym okresie po przeszczepieniu. Następnie, w okresie leczenia podtrzymującego, stężenia we krwi na ogół utrzymywały się w zakresie 5-15 ng/ml u pacjentów z przeszczepioną wątrobą, nerkami i sercem. Sposób podania. Dobową dawkę preparatu zawsze podaje się doustnie w 2 dawkach podzielonych (np. rano i wieczorem). Kapsułki należy przyjmować na czczo lub co najmniej 1 h przed lub 2-3 h po posiłku, popijając płynem (najlepiej wodą).