Jak złagodzić kaszel suchy?

Suchy kaszel jest inicjowany przez receptory kaszlowe, umiejscowione w błonie śluzowej dróg oddechowych. Podrażnienie tych receptorów prowadzi do przekazania impulsów nerwowych do ośrodka kaszlu w mózgu, co uruchamia odruch kaszlowy. W przeciwieństwie do kaszlu mokrego suchy kaszel nie jest związany z odkrztuszaniem wydzieliny. Jest on charakterystycznym objawem chorób w obrębie układu oddechowego, często wskazujący na infekcję wirusową górnych dróg oddechowych. Występuje zwłaszcza na początku infekcji i może utrzymywać się przez kilka tygodni po ustąpieniu innych objawów. Warto wspomnieć, że kaszel suchy może także być pierwszym sygnałem alergii lub astmy, może też być spowodowany przyjmowaniem niektórych leków. Należy podkreślić, że suchy kaszel jest wyjątkowo uciążliwy, czasami towarzyszy mu nasilone łzawienie, może mieć nawracający charakter oraz zakłócać zdrowy sen.

W leczeniu kaszlu suchego można wyróżnić dwie główne kategorie leków. Pierwsza grupa to leki o działaniu ośrodkowym, wśród których znajdują się kodeina, dekstrometorfan i butamirat. Natomiast drugą grupę stanowią leki działające obwodowo, takie jak lewodropropizyna, oraz preparaty roślinne, które charakteryzują się działaniem łagodzącym na błonę śluzową dróg oddechowych.

Leki przeciwkaszlowe o działaniu ośrodkowym, które tłumią działanie ośrodka kaszlu w rdzeniu przedłużonym, możemy podzielić na dwie główne grupy:

1. Leki nieopioidowe:

  •  butamirat – to lek zalecany w przypadku suchego i ostrego kaszlu. Należy go przyjmować przed posiłkiem i stosować przez krótki czas. Jest to preparat dobrze tolerowany, który nie wywołuje uzależnienia. Produkty zawierające butamirat są dostępne dla dzieci już od 2. lub 3. roku życia w postaci syropów, a dla niemowląt od 2. miesiąca życia w postaci kropli. Warto pamiętać, że nie zaleca się stosowania tego leku w pierwszym trymestrze ciąży. Niemniej jednak w II i III trymestrze ciąży można go używać po konsultacji z lekarzem.

2. Leki opioidowe:

   •  dekstrometorfan – to jeden z najlepiej przebadanych leków przeciwkaszlowych. Można go przyjmować niezależnie od posiłku. Jest przeciwwskazany u osób cierpiących na astmę oskrzelową. Warto dodać, że lek ten działa uzależniająco i nie należy go stosować przewlekle.
   •  kodeina – to lek, który znajduje się w Wykazie środków odurzających i substancji psychotropowych w grupie II-N. Należy unikać jego stosowania u dzieci poniżej 12. roku życia oraz u młodzieży w wieku od 12 do 18 lat z zaburzeniami układu oddechowego. Leków zawierających kodeinę nie należy podawać także kobietom w ciąży oraz karmiącym piersią. W trakcie przyjmowania preparatów z kodeiną nie zaleca się prowadzenia pojazdów. Oprócz działania hamującego kaszel, kodeina ma także właściwości przeciwbólowe. 

Wśród leków o działaniu obwodowym w leczeniu kaszlu suchego znajduje się lewodropropizyna, dostępna w formie syropów lub tabletek. Jest to lek uważany za bezpieczny zarówno dla osób dorosłych, jak i dla dzieci. Lewodropropizyna działa przeciwkaszlowo i łagodzi skurcze oskrzeli.

Oprócz stosowania leków syntetycznych istnieje także możliwość wykorzystania preparatów ziołowych w terapii suchego kaszlu. Te naturalne rozwiązania są wzbogacone w substancje śluzowe, które działają osłaniająco i powlekająco na błonę śluzową dróg oddechowych, redukując jej podrażnienie i odruch kaszlu. Należą do nich:
 • kwiat dziewanny,
 • korzeń prawoślazu lekarskiego,
 • liść podbiału pospolitego,
 • liść babki lancetowatej,
 • liść malwy.

Do wspomagania leczenia kaszlu wartościowe mogą okazać się inhalacje z soli fizjologicznej, dostępne zarówno w wersji izotonicznej, jak i hipertonicznej. Alternatywą może być użycie preparatu soli fizjologicznej z dodatkiem kwasu hialuronowego, który charakteryzuje się działaniem nawilżającym. Inhalacje parowe z olejkami eterycznymi, takimi jak eukaliptusowy czy sandałowy, również mogą przynieść ulgę. Syrop z cebuli, jako popularne, naturalne remedium na suchy kaszel, korzystnie wpływa na drogi oddechowe dzięki zawartym w cebuli związkom, które łagodzą ból i oczyszczają. Istotne jest także utrzymanie odpowiedniego nawilżenia powietrza w pomieszczeniach, co można osiągnąć, na przykład zawieszając mokre ręczniki na kaloryferach. Ponadto regularne spożywanie wody czy naparów ziołowych – najlepiej o temperaturze pokojowej lub lekko ciepłych – przyczyni się do nawilżania błony śluzowej. Napar z siemienia lnianego może również wspomóc, działając łagodząco i nawilżająco na gardło.

Bibliografia:
Nowicka-Zuchowska, A., & Zuchowski, A. (2018). Leczenie kaszlu. Lek w Polsce, 28(02).
Tuszyński, P. K. (Red.). (2019). Zeszyty Apteczne: Przeziębienie i grypa z perspektywy farmaceuty (wyd. 2). Wydawnictwo Farmaceutyczne.
From, S. (2017). Miejsce acetylocysteiny w leczeniu kaszlu u dzieci i dorosłych. Lekarz POZ, 3(1), 55-59.
A. Undrunas, K. Kuziemski, Uporczywy kaszel - trudności diagnostyczno-terapeutyczne w codziennej praktyce lekarskiej [w:] Forum Medycyny Rodzinnej 2017, tom 11, nr 4
 

Materiały publikowane w aplikacji ApteGo mają charakter wyłącznie informacyjny i edukacyjny. W żadnym wypadku nie zastępują konsultacji z lekarzem, farmaceutą lub inną osobą wykonującą zawód medyczny. Przed podjęciem decyzji mogącej mieć wpływ na Twoje zdrowie, skonsultuj ją z profesjonalistą medycznym, który uwzględni Twoją indywidualną sytuację zdrowotną.