Łupież zwykły to przewlekłe schorzenie skóry głowy związane z zaburzeniem rogowacenia komórek naskórka, które dotyczy nawet do 50% populacji na świecie. Częściej dotyczy młodszych osób (od 10 do 20 roku życia), jednak może wystąpić w praktycznie każdym wieku
Łupież pstry: przyczyny, objawy, diagnostyka i leczenie
mgr farm. Angelika Czarnecka
Opublikowano: 1.06.2023
Łupież pstry to choroba skóry, która objawia się występowaniem owalnych plam ze złuszczeniem na powierzchni. Zmiany zlokalizowane są głównie na plecach, klatce piersiowej i karku, ale mogą pojawić się także na brzuchu i szyi. Plamy przybierają barwę od różowo-brunatnej do żółto-brunatnej, bądź są odbarwione.
Co to jest łupież pstry?
Łupież pstry wywołują grzyby drożdżopodobne z rodziny Malassezia, które występują naturalnie na powierzchni ludzkiej skóry. Na uwagę zasługuje fakt, że u niektórych osób, np. ze zwiększoną aktywnością gruczołów łojowych oraz żyjących w wilgotnym klimacie, grzyby te mogą powodować objawy łupieżu pstrego. Chociaż grzyby Malassezia łatwo przenoszą się z osoby na osobę poprzez bezpośredni kontakt ze skóry lub dzielenie się osobistymi przedmiotami, takimi jak ręczniki i ubrania, choroba nie jest uważana za zaraźliwą. To oznacza, że nawet jeśli zostaniesz narażony na grzyby Malassezia, niekoniecznie rozwinie się u Ciebie łupież pstry. Na uwagę zasługuje fakt, że łupież pstry może być zakaźny u osób, u których w naturalnej florze skóry nie występuje gatunek grzyba Malassezia furfur, co jest niezwykle rzadką sytuacją szczególnie u osób dorosłych. Choroba zaliczana jest do endogennych infekcji oportunistycznych.
Kto jest najbardziej narażony na łupież pstry?
Łupież pstry najczęściej dotyka młode osoby dorosłe oraz młodzież. Powód, dla którego choroba ta jest bardziej powszechna wśród tej grupy wiekowej, związany jest z aktywnością gruczołów łojowych. W okresie dojrzewania oraz wczesnej dorosłości gruczoły łojowe są bardziej aktywne, co sprzyja rozwojowi grzybów z rodziny Malassezia.
Choroba ta częściej występuje w ciepłym i wilgotnym klimacie. Co więcej, łupież pstry często pojawia się u osób z osłabionym systemem immunologicznym.
Na koniec warto dodać, że czynniki, takie jak styl życia, dieta, a także ogólny stan zdrowia mogą wpływać na rozwój choroby.
Objawy łupieżu pstrego
Pierwszym i najbardziej charakterystycznym objawem łupieżu pstrego są duże, okrągłe lub owalne plamy na skórze. Mogą być różowo-brunatne lub żółto-brunatne. Pokryte są srebrzystymi łuskowatymi wykwitami, które mają tendencję do złuszczania się. W przebiegu choroby plamy mogą powiększyć się oraz rozprzestrzeniać się na inne obszary naszej skóry.
Jak rozpoznać łupież pstry?
Chociaż samodzielna ocena skóry może dać wskazówki co do obecności łupieżu pstrego, w celu ostatecznego postawienia diagnozy niezbędna jest konsultacja dermatologiczna. By potwierdzić chorobę, należy wykonać badanie mykologiczne, które ma na celu identyfikację grzybów drożdżopodobnych. W diagnostyce choroby lekarze często wykorzystują lampę Wooda, w której M. furfur wykazuje żółtą, bladą lub różową fluorescencję.
Z jakimi chorobami można pomylić łupież pstry?
Łupież pstry może mieć podobne objawy do innych chorób skóry, co czasami może prowadzić do pomyłek w diagnozowaniu choroby. Zaliczamy do nich:
• bielactwo,
• łojotokowe zapalenie skóry,
• łupież biały,
• kiła,
• łuszczyca,
• wyprysk pieniążkowaty,
• ziarniak grzybiasty.
Jak leczyć łupież pstry?
Leczenie łupieżu pstrego opiera się głównie na stosowaniu preparatów miejscowych, takich jak maści, kremy, płyny, szampony i emulsje. Szampony zawierające ketokonazol są szczególnie skuteczne w zwalczaniu tego schorzenia. Aby osiągnąć najlepsze rezultaty, należy zaaplikować szampon z tym aktywnym składnikiem na tułów i owłosioną skórę głowy, a po kilku minutach spłukać. Zaleca się powtarzać ten zabieg przez 5 kolejnych dni, a następnie raz w tygodniu przez kilka miesięcy. Innymi skutecznymi preparatami miejscowymi są preparaty zawierające 1% terbinafiny. Do innych środków miejscowych, które można stosować w przypadku tej choroby, należą klotrimazol, mikonazol, octopiroks, siarczek selenu, ekonazol lub jasny ichtiol.
Jeśli terapia miejscowa nie przynosi oczekiwanych efektów, lekarz może zalecić leczenie ogólnoustrojowe. W takim przypadku stosuje się doustne leki przeciwgrzybicze, takie jak ketokonazol, itrakonazol lub flukonazol.
Ważne jest również utrzymanie odpowiedniej higieny osobistej, unikanie wilgoci i noszenie przewiewnej odzieży ze względu na nawrotowy charakter choroby. Należy również regularnie obserwować stan skóry. Jeśli zauważysz jakiekolwiek zmiany skórne, powinieneś jak najszybciej skonsultować się z dermatologiem, który przepisze odpowiednie leki. Warto zaznaczyć, że szybkie rozpoczęcie leczenia przyniesie znacznie lepsze i szybsze efekty.
Bibliografia:
- Rup E., Jagielski M., Macura A., Bielecki J. (Zakład Mikrobiologii Stosowanej, Instytut Mikrobiologii, Wydział Biologii, Uniwersytet Warszawski). "Charakterystyka grzybów z rodzaju Malassezia. Aspekty Kliniczne".
- Jabłońska S., Majewski S. "Choroby skóry i choroby przenoszone droga płciową". Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2010, s. 90–91.
- Kamont M., Szkodzińska D. "Łupież pstry – diagnostyka i leczenie". "Aesthetica" 2018, nr 27, s. 50–59.
- Czyżewska U., Siemieniuk M., Bartoszewicz M. i inni. "Grzyby z rodzaju Malassezia jako oportuniści ludzi i zwierząt". "Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej" 2018, nr 72, s. 359–375.
- https://www.mp.pl/pacjent/dermatologia/choroby/chorobyskory/170532,lupiez-pstry. [dostęp 30.05.2023]
- https://www.nhs.uk/conditions/pityriasis-versicolor/ [dostęp 30.05.2023]
- https://edraurban.pl/ssl/book-sample-file/zakazenia-grzybicze-w-praktyce-lekarza-rodzinnego/pdf/zakazenie_grzybicze.pdf [dostęp 30.05.2023]
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK482500/ [dostęp 30.05.2023]
Materiały publikowane w aplikacji ApteGo mają charakter wyłącznie informacyjny i edukacyjny. W żadnym wypadku nie zastępują konsultacji z lekarzem, farmaceutą lub inną osobą wykonującą zawód medyczny. Przed podjęciem decyzji mogącej mieć wpływ na Twoje zdrowie, skonsultuj ją z profesjonalistą medycznym, który uwzględni Twoją indywidualną sytuację zdrowotną.