Probiotyki a rotawirusy: jak Lactobacillus rhamnosus i Lactobacillus reuteri mogą wspierać organizm w walce z infekcją

Probiotyki to żywe mikroorganizmy, które – podawane w odpowiedniej ilości – przynoszą korzyści zdrowotne. Naturalnie zasiedlają jelita, ale można je także suplementować w postaci preparatów farmaceutycznych lub żywności funkcjonalnej (np. jogurtów). Odpowiednio dobrane szczepy wspierają równowagę mikrobioty jelitowej, wzmacniają barierę jelitową i wpływają korzystnie na układ odpornościowy.

W kontekście infekcji rotawirusowej szczególnie obiecujące są dwa szczepy z rodzaju Lactobacillus:
•    Lactobacillus rhamnosus GG (LGG)
•    Lactobacillus reuteri

Lactobacillus rhamnosus GG
Lactobacillus rhamnosus GG to jeden z najlepiej przebadanych szczepów probiotycznych na świecie. Jest zdolny do przeżycia w kwaśnym środowisku żołądka i kolonizacji jelita cienkiego, gdzie wspomaga naturalne mechanizmy obronne organizmu.
Badania kliniczne wykazały, że LGG:
•    wspiera odbudowę integralności bariery jelitowej, ograniczając przenikanie patogenów,
•    pobudza produkcję wydzielniczych przeciwciał IgA i interferonu, które wspomagają walkę z wirusami,
•    skraca czas trwania ostrej biegunki rotawirusowej o około 1–1,5 dnia,
•    może zmniejszać nasilenie objawów, takich jak gorączka czy wymioty (choć efekt bywa umiarkowany).
•    zmniejsza stan zapalny w organizmie.
Szczep LGG okazał się także skuteczny w profilaktyce – regularne podawanie dzieciom w wieku żłobkowym i przedszkolnym zmniejszało liczbę zachorowań na infekcje rotawirusowe.

Lactobacillus reuteri
Lactobacillus reuteri to szczep naturalnie występujący w przewodzie pokarmowym człowieka i wielu ssaków. Ma właściwości przeciwdrobnoustrojowe, dzięki produkcji substancji takich jak reuteryna, która działa hamująco na rozwój patogennych bakterii i wirusów – w tym rotawirusów.
W badaniach klinicznych z udziałem dzieci L. reuteri wykazywał:
•    zdolność do skracania czasu trwania biegunki rotawirusowej (średnio o 1 dzień),
•    działanie przeciwzapalne, ograniczające uszkodzenia błony śluzowej jelit,
•    stymulację układu odpornościowego, zwłaszcza u dzieci z niedojrzałym jeszcze układem immunologicznym.
Podobnie jak LGG, L. reuteri jest dobrze tolerowany i może być bezpiecznie stosowany u zdrowych dzieci.
 

Tak – i mamy na to badania!

1. Zapobieganie infekcji
Badania przeprowadzone wśród dzieci uczęszczających do żłobków i przedszkoli wykazały, że regularne podawanie LGG znacząco zmniejszało liczbę zachorowań na biegunkę wywołaną przez rotawirusy. W jednej z analiz aż 84% mniej dzieci zachorowało w grupie przyjmującej LGG w porównaniu z grupą placebo.

2. Leczenie
W trakcie ostrej infekcji probiotyki skracają czas trwania biegunki i mogą zmniejszać nasilenie objawów:
•    LGG – czas trwania biegunki krótszy średnio o 1–1,5 dnia.
•    L. reuteri – podobny efekt, choć w niektórych badaniach mniej wyraźny niż w przypadku LGG
•    Połączenie Lactobacillus rhamnosus FloraActive 12246+Lactobacillus reuteri Flora Active 19070-2
W jednym z badań mieszanka kilku szczepów (w tym L. rhamnosus i L. reuteri) działała skuteczniej niż monoterapia.

Tak – badania sugerują, że preparaty zawierające kombinację probiotyków mogą działać synergistycznie. Przykładowo, połączenie L. rhamnosus, L. reuteri, a także innych szczepów (np. Saccharomyces boulardii) skutkowało szybszym ustępowaniem objawów i lepszą rekonwalescencją.
Jakie dawki są skuteczne?
Skuteczność działania probiotyków zależy od dawki. Większość badań wskazuje na konieczność podawania przynajmniej 1 miliarda (10⁹) CFU dziennie. W przypadku ostrej biegunki probiotyki stosuje się zwykle przez 3 do 7 dni, do momentu ustąpienia objawów.

U zdrowych dzieci probiotyki – zarówno L. rhamnosus, jak i L. reuteri – są dobrze tolerowane i rzadko powodują działania niepożądane. Ostrożność zaleca się jedynie w przypadku wcześniaków lub dzieci z ciężkimi zaburzeniami odporności – choć i tam ryzyko działań ubocznych jest niskie.

•    Probiotyki to nie cudowny lek, ale mogą realnie pomóc.
•    Lactobacillus rhamnosus GG i Lactobacillus reuteri mają dobrze udokumentowane działanie w zapobieganiu i leczeniu biegunki rotawirusowej.
•    Najlepiej działają w odpowiedniej ilości i przez kilka dni z rzędu.
•    Warto je stosować jako wsparcie – obok nawodnienia i, jeśli trzeba, leczenia szpitalnego.
•    Jeśli Twoje dziecko chodzi do żłobka lub przedszkola, możesz rozważyć profilaktyczne podawanie probiotyków – zwłaszcza w sezonie jesienno-zimowym.

Źródła naukowe:
1.    Kim et al. (2017). Effect of probiotics in children with acute rotavirus diarrhea.
2.    Szajewska H. et al. Lactobacillus GG in prevention of nosocomial diarrhea in infants.
3.    BMC Infectious Diseases. Probiotic combination in the treatment of acute rotavirus diarrhea in children.
4.    ESPGHAN guidelines on the use of probiotics in pediatric gastroenterology.
5.    Springer & PubMed Central: badania in vitro i in vivo nad mechanizmami działania LGG i L. reuteri.
6.    Gierasimov S, Dementieva N. Schevchenko O. Tsitsyra O, Guta N.,Bobyk V.Kaprus V., Role of Lactobaillus rhamnosus (Flora Active)19070-2 and Lactobacillus reuteri (FloraActive)12246 in Infant Colic: A Randomized Dietary Study . Nutriens 2018 Dec.13