Rzeżączka – objawy, leczenie i profilaktyka

Rzeżączka (łac. gonorrhea) jest chorobą przenoszoną drogą płciową, wywoływaną przez bakterię Neisseria gonorrhoeae. Zakażenie następuje w wyniku bezpośredniego kontaktu błon śluzowych z zainfekowaną wydzieliną, jak to ma miejsce podczas kontaktu płciowego. Noworodki również są narażone na zakażenie podczas porodu, jeśli matka jest nosicielem bakterii. Choroba atakuje przede wszystkim nabłonek walcowaty w miejscach takich jak cewka moczowa, kanał szyjki macicy, odbytnica, a także spojówki czy gardło. Choć zakażenie najczęściej koncentruje się w tych obszarach, może ono rozprzestrzeniać się, prowadząc do zapalenia narządów miednicy mniejszej, zapalenia jąder i najądrzy.

U mężczyzn rzeżączka najczęściej objawia się ostrym zapaleniem cewki moczowej. Dominującymi symptomami są obfita wydzielina (w ponad 80% przypadków) oraz uczucie dyskomfortu podczas oddawania moczu, takie jak pieczenie lub ból. Choć może wydawać się to zaskakujące, mniej niż 10% mężczyzn doświadcza rzeżączki w formie bezobjawowej. U kobiet rzeżączka zwykle dotyczy kanału szyjki macicy lub cewki moczowej. Typowe objawy to zmieniona konsystencja lub większa ilość wydzieliny z pochwy, ból w dolnej części brzucha oraz pieczenie podczas oddawania moczu. W niektórych przypadkach mogą wystąpić krwawienia międzymiesiączkowe lub intensywne krwawienie miesiączkowe. 

Rzeżączka, spowodowana przez bakterię Neisseria gonorrhoeae, wymaga natychmiastowego rozpoczęcia antybiotykoterapii. Skuteczne leczenie nie tylko eliminuje infekcję, ale także zapobiega poważnym powikłaniom. Niestety coraz większa liczba dowodów wskazuje na narastającą oporność tej bakterii na antybiotyki, takie jak penicylina, makrolidy, tetracykliny oraz niektóre cefalosporyny. W odpowiedzi na ten problem, aktualne wytyczne medyczne rekomendują terapię skojarzoną – stosowanie jednocześnie dwóch różnych antybiotyków. Preferowanym schematem jest połączenie ceftriaksonu, który jest podawany domięśniowo, z doustną azytromycyną. Istnieją również alternatywne opcje leczenia, takie jak cefiksym, ofloksacyna lub dodatkowe dawki ceftriaksonu. Ważne jest, aby wszyscy ostatni partnerzy seksualni pacjenta zostali poddani leczeniu równocześnie. Należy dodać, że choć rzeżączka jest uleczalna, to jej wyleczenie nie gwarantuje odporności na przyszłe zakażenia. Ochrona przed rzeżączką i jej ponownym wystąpieniem wymaga stosowania środków antykoncepcyjnych podczas stosunków oraz regularnych badań kontrolnych, zwłaszcza w grupach o podwyższonym ryzyku zakażenia.

Profilaktyka rzeżączki opiera się głównie na stosowaniu metod barierowych. Wśród nich szczególnie ważne są prezerwatywy, które nie tylko skutecznie chronią przed kontaktami z wydzielinami partnera, ale są także najpopularniejszym środkiem ochrony podczas stosunków seksualnych. Poza tym świadome unikanie niezabezpieczonych i przypadkowych kontaktów seksualnych stanowi kluczowy element profilaktyki. W przypadku rozpoznania zakażenia szybkie i skuteczne leczenie odgrywa istotną rolę w zapobieganiu rozprzestrzeniania się tej choroby. 

Bibliografia:
Serwin, A., Koper, M., & Unemo, M. (2014). Rzeżączka w XXI wieku – sytuacja na świecie i w Polsce. Przegląd Epidemiologiczny, 68, 127-131.
Młynarczyk-Bonikowska, B., Skulska, E., & Walter de Walthoffen, S. (2015). Współistnienie zakażeń Neisseria gonorhoeae i Chlamydia trachomatis u pacjentów zgłaszających się do Kliniki Dermatologii i wenerologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. Med Dośw Mikrobiol, 67, 89-95.
Serwin, A., Majewski, S., Żaba, R., Kaszuba, A., & Szepietowski, J. (2014). Diagnostyka i leczenie rzeżączki: komentarz grupy ekspertów Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego. Przegląd Dermatologiczny, 101, 179-180.
https://epibaza.pzh.gov.pl/story/rze%C5%BC%C4%85czka-informacje-og%C3%B3lne [dostęp: 17.10.2023]
https://www.mp.pl/dermatologia/wytyczne/291923,leczenie-rzezaczki-w-swietle-aktualnych-rekomendacji-terapeutycznych-iusti [dostęp: 17.10.2023]

Materiały publikowane w aplikacji ApteGo mają charakter wyłącznie informacyjny i edukacyjny. W żadnym wypadku nie zastępują konsultacji z lekarzem, farmaceutą lub inną osobą wykonującą zawód medyczny. Przed podjęciem decyzji mogącej mieć wpływ na Twoje zdrowie, skonsultuj ją z profesjonalistą medycznym, który uwzględni Twoją indywidualną sytuację zdrowotną.