1. Co to jest lek Esotkaleno i w jakim celu się go stosuje
Lek Esotkaleno jest glikokortykosteroidem (hormonem kory nadnerczy) wpływającym na metabolizm,
zawartość soli w organizmie (równowagę elektrolitową) oraz czynność tkanek.
Lek Esotkaleno jest wskazany w leczeniu chorób, które wymagają ogólnoustrojowego podawania
glikokortykosteroidów. Do tych chorób, w zależności od ich objawów i stopnia ciężkości, należą
(schematy dawkowania: SD: od „a” do „d” oraz schemat „e”, patrz punkt 3. Jak stosować lek
Esotkaleno):
Hormonalna terapia zastępcza dla
- zmniejszona czynność kory nadnerczy lub brak jej czynności (niewydolność kory nadnerczy) o
dowolnej przyczynie (np. choroba Addisona, zespół nadnerczowo-płciowy, stan po usunięciu
operacyjnym nadnerczy, niedoczynność przysadki mózgowej) po zakończeniu wzrostu (lekami z
wyboru są hydrokortyzon i kortyzon),
- stany stresowe po długotrwałym leczeniu kortykosteroidami.
Choroby reumatyczne:
- aktywna faza zapalenia naczyń krwionośnych:
- guzkowe zapalenie ścian naczyń krwionośnych (guzkowe zapalenie tętnic) (SD: a, b, w
przypadku występującego zapalenia wątroby typu B należy ograniczyć czas trwania leczenia
do dwóch tygodni),
- olbrzymiokomórkowe zapalenie tętnic, bóle i sztywność mięśni (polimialgia reumatyczna)
(SD: c)
- zapalenie dotyczące głównie tętnicy skroniowej (zapalenie tętnicy skroniowej) (SD: a), w
przypadku nagłej utraty wzroku, początkowo dożylna terapia dużymi dawkami
glikokortykosteroidów w pulsach, a następnie leczenie podtrzymujące z monitorowaniem OB,
- ziarniniakowatość Wegenera: terapia rozpoczynająca leczenie (SD: a-b) w skojarzeniu z
metotreksatem (łagodne postacie nieobejmujące nerek) lub według schematu Fauci (ciężkie
postacie obejmujące nerki i (lub) płuca), podtrzymywanie remisji: (SD: d, stopniowo
zmniejszając dawki) w skojarzeniu z lekami immunosupresyjnymi,
- zespół Churga i Strauss: leczenie początkowe (SD: a-b) z manifestacją narządową i ciężkie
postacie w skojarzeniu z lekami immunosupresyjnymi, podtrzymywanie remisji (SD: d),
- aktywne fazy chorób reumatycznych, z możliwością zajęcia organów wewnętrznych (SD: a, b):
toczeń rumieniowaty obejmujący organy wewnętrzne, osłabienie i bóle mięśni (zapalenie
wielomięśniowe), zapalenie chrząstki (przewlekłe zanikowe zapalenie wielochrząstkowe),
mieszana choroba tkanki łącznej,
- postępujące postacie reumatoidalne zapalenie stawów (SD: a do d) w ciężkiej, postępującej postaci,
np. z szybkim zniszczeniem stawów (SD: a) lub z objawami pozastawowymi (SD: b),
- inne postacie reumatoidalnego zapalenia stawów, jeśli konieczne ze względu na nasilenie objawów
lub pewne leki stosowane w leczeniu chorób reumatycznych (NLPZ) są nieskuteczne lub nie mogą
być stosowane:
- zmiany zapalne, szczególnie w obrębie kręgosłupa (zapalenie stawów kręgosłupa), zesztywniające
zapalenie stawów kręgosłupa obejmujące inne stawy, np. rąk i nóg (SD: b, c), łuszczyca
przebiegająca z zajęciem stawów (łuszczycowe zapalenie stawów) (SD: c, d), choroba stawów
wywołana zaburzeniami żołądka i jelit ze znaczną aktywnością procesu zapalnego (enteropatyczne
zapalenie stawów) (SD: a),
- zapalenia stawów występujące jako reakcja na inną chorobę podstawową (SD: c),
- zapalenie stawów w przebiegu sarkoidozy (SD: b początkowo),
- zapalenie serca w przebiegu gorączki reumatycznej, ponad 2-3 miesiące w ciężkich przypadkach
(SD: a),
- młodzieńcze zapalenie stawów bez znanej przyczyny (młodzieńcze idiopatyczne zapalenie
stawów), w ciężkiej postaci obejmującej narządy wewnętrzne (choroba Stilla) lub oczy (zapalenie
tęczówki i ciała rzęskowego), które nie ustępuje po leczeniu miejscowym (SD: a).
Choroby oskrzeli i płuc:
- astma oskrzelowa (SD: c do a), jednocześnie zaleca się podawanie leków rozszerzających
oskrzela,
- zaostrzenie przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP) (SD: b) – zalecany czas leczenia: do
10 dni,
- specyficzne choroby płuc, takie jak ostre zapalenie pęcherzyków płucnych (SD: b), stwardnienie
tkanki płucnej i zmiany w strukturze płuc (zwłóknienie płuc) (SD: b), zarostowe zapalenie
oskrzelików z organizującym się zapaleniem płuc (BOOP) (SD: b, stopniowo zmniejszając
dawki), w razie potrzeby w skojarzeniu z lekami immunosupresyjnymi, przewlekłe eozynofilowe
zapalenie płuc (SD: b stopniowo zmniejszając dawki), długotrwałe leczenie przewlekłych postaci
sarkoidozy w stadium II i III (z dusznością, kaszlem i pogorszeniem parametrów czynnościowych
płuc) (SD: b),
- profilaktyka zespołu zaburzeń oddychania u wcześniaków (SD: b, dwie dawki pojedyncze).
Choroby górnych dróg oddechowych:
- ciężkie postacie pyłkowicy i alergicznego nieżytu nosa po niepowodzeniu leczenia
glikokortykosteroidami podawanymi donosowo (SD: c),
- ostre zwężenie krtani i dróg oddechowych: obrzęk błon śluzowych (obrzęk Quinckego), zwężenie
i zapalenie krtani (pseudokrup) (SD: b do a).
Choroby skóry:
Choroby skóry i błon śluzowych, które ze względu na stopień nasilenia i (lub) zajmowaną
powierzchnię albo zajęcie narządów wewnętrznych nie mogą być odpowiednio leczone
glikokortykosteroidami stosowanymi miejscowo. Należą do nich:
- reakcje alergiczne i pseudoalergiczne, reakcje alergiczne związane z zakażeniami: np. ostra
pokrzywka, reakcje anafilaktoidalne,
- poważne zaburzenia skóry, niektóre powodujące przerwanie ciągłości skóry, wysypka polekowa,
wielopostaciowy rumień wysiękowy, toksyczna rozpływna martwica naskórka (zespół Lyella),
ostra uogólniona osutka krostkowa, rumień guzowaty, ciężka gorączkowa dermatoza neutrofilowa
(zespół Sweeta), alergiczny wyprysk kontaktowy (SD: b do a),
- wysypka skórna: np. alergiczna wysypka skórna, taka jak wyprysk atopowy, wyprysk kontaktowy,
wysypka wywołana chorobotwórczymi drobnoustrojami (wyprysk pieniążkowaty) (SD: b do a),
- choroby przebiegające z tworzeniem się guzków, np. sarkoidoza, zapalenie warg (ziarniniakowe
zapalenie warg) (SD: b do a),
- ciężkie choroby skóry przebiegające z tworzeniem się pęcherzy: np. pęcherzyca zwykła,
pemfigoid pęcherzowy, łagodny pemfigoid błon śluzowych, linijna IgA dermatoza (SD: b do a),
- zapalenia naczyń: np. alergiczne zapalenie naczyń, guzkowe zapalenie tętnic (SD: b do a),
- choroby układu odpornościowego (autoimmunologiczne): np. zapalenie skórno-mięśniowe,
twardzina układowa (faza stwardnieniowa), przewlekły toczeń rumieniowaty krążkowy i podostra
postać skórna tocznia rumieniowatego (SD: b do a),
- ciężkie choroby skóry występujące w trakcie ciąży (patrz też punkt „Ciąża i karmienie piersią”):
np. opryszczka ciążowa, liszajec opryszczkowaty (SD: d do a),
- ciężkie choroby skóry z zaczerwienieniem i łuszczeniem, np. łuszczyca krostkowa, łupież
czerwony mieszkowy, grupa przyłuszczyc (SD: c do a), erytrodermia, w tym przypadki zespołu
Sézary''ego (SD: c do a),
- inne ciężkie choroby: np. reakcja Jarischa-Herxheimera na penicylinę zastosowaną w leczeniu
kiły, szybko rozwijający się naczyniak jamisty, charakteryzujący się szybkim przemieszczaniem,
choroba Behçeta, piodermia zgorzelinowa, eozynofilowe zapalenie powięzi, liszaj czerwony
rumieniowaty, dziedziczne pęcherzowe oddzielanie się naskórka (SD: c do a).
Choroby krwi/choroby nowotworowe:
- autoimmunologiczne choroby krwi: niedokrwistość spowodowana samozniszczeniem się krwinek
czerwonych (autoimmunologiczna niedokrwistość hemolityczna) (SD: c do a), samoistna plamica
małopłytkowa (choroba Werlhofa) (SD: a), ostre, sporadyczne zmniejszenie liczby płytek krwi
(ostra małopłytkowość przemijająca) (SD: a),
- choroby nowotworowe, takie jak ostra białaczka limfoblastyczna (SD: e), ziarnica złośliwa (SD:
e), chłoniak nieziarniczy (SD: e), przewlekła białaczka limfatyczna (SD: e), makroglobulinemia
Waldenströma (SD: e), szpiczak mnogi (SD: e),
- zwiększone stężenie wapnia we krwi związane z występowaniem choroby nowotworowej (SD: c
do a),
- profilaktyka i leczenie wymiotów wywołanych chemioterapią (SD: b do a),
- terapia paliatywna chorób nowotworowych. Uwaga: Esotkaleno może być stosowany w celu
łagodzenia objawów, np. w przypadku braku apetytu, nadmiernej utraty wagi i ogólnego
osłabienia w przebiegu zaawansowanych chorób nowotworowych po wyczerpaniu innych
możliwości leczenia.
Choroby układu nerwowego:
- pewne postacie paraliżu mięśni (miastenia) (lekiem pierwszego wyboru jest azatiopryna),
przewlekły zespół Guillaina-Barrégo, zespół Tolosa-Hunta, polineuropatia w przebiegu
gammapatii monoklonalnej, stwardnienie rozsiane (przy doustnym stopniowym zmniejszaniu
dawek po wcześniejszym podawaniu w postaci infuzji dużych dawek glikokortykosteroidów w
przebiegu ostrego rzutu choroby), pewne postacie zaburzeń padaczkowych u niemowląt (zespół
Westa).
Specyficzne postacie chorób zakaźnych:
- stany toksyczne w przebiegu ciężkich chorób zakaźnych (w skojarzeniu z antybiotykami lub
chemioterapeutykami), np. gruźlicze zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych (SD: b), ciężkie
postacie gruźlicy płuc (SD: b).
Choroby oczu (SD: b do a):
- w chorobach układowych obejmujących oczy i w procesach immunologicznych w obrębie
oczodołu i oka: choroba nerwu wzrokowego (neuropatia nerwu wzrokowego, np.
olbrzymiokomórkowe zapalenie tętnic, związana z niedostatecznym krążeniem lub z urazami),
choroba Behçeta, sarkoidoza, orbitopatia endokrynologiczna, rzekomy guz oczodołu, odrzucenie
przeszczepu i w niektórych postaciach zapalenia błony naczyniowej oka, takich jak zespół Harady
i współczulne zapalenie naczyniówki.
W następujących chorobach stosowanie leku Esotkaleno wskazane jest tylko w przypadku
nieskutecznego leczenia lekami stosowanymi miejscowo. Stany zapalne różnych części oka:
- zapalenie twardówki i okolic twardówki, zapalenie rogówki lub błony naczyniowej, przewlekłe
zapalenie części oka, która wytwarza płyn wewnątrzgałkowy, alergiczne zapalenie spojówek,
oparzenia związkami zasadowymi,
- zapalenie rogówki występujące w przypadku choroby autoimmunologicznej lub kiły (wymagane
jest dodatkowe leczenie przeciwdrobnoustrojowe), zapalenie rogówki wywołane wirusem
opryszczki pospolitej (tylko jeśli powierzchnia rogówki jest nieuszkodzona i zapewniona jest
regularna kontrola okulistyczna).
Choroby żołądka i jelit oraz choroby wątroby:
- wrzodziejące zapalenie jelita grubego (SD: b do c),
- choroba Leśniowskiego-Crohna (SD: b),
- autoimmunologiczne zapalenie wątroby (SD: b),
- oparzenie przełyku (SD: a).
Choroby nerek:
- pewne autoimmunologiczne choroby w obrębie nerek: submikroskopowe kłębuszkowe zapalenie
nerek (SD: a), rozplemowe zewnątrzwłośniczkowe kłębuszkowe zapalenie nerek (gwałtownie
postępujące kłębuszkowe zapalenie nerek) (SD: leczenie dużymi dawkami w pulsach, na ogół w
skojarzeniu z cytostatykami), zmniejszanie dawki i zakończenie leczenia w zespole
Goodpasture’a, we wszystkich innych postaciach długotrwałe leczenie (SD: d).