Mannitol 15% Baxter 150 mg/ml roztwór do infuzji

1 ml roztworu zawiera 150 mg mannitolu. Osmolarność: 823 mOsm/l

Mannitol jest węglowodanem, który ulega dystrybucji jedynie w przestrzeni pozakomórkowej. Wywiera efekt osmotyczny, co powoduje przenikanie płynu z przestrzeni wewnątrzkomórkowej do pozakomórkowej. Łatwo ulega przesączaniu w kłębuszkach nerkowych, w kanalikach nerkowych jest wchłaniane zwrotnie mniej niż 10%. W świetle kanalika mannitol wywiera działanie osmotyczne, co zmniejsza zwrotne wchłanianie wody z moczu pierwotnego i powoduje diurezę. W ten sposób mannitol zwiększa wydalanie moczu w przypadku skąpomoczu/bezmoczu, gdy u pacjenta istnieje ryzyko wystąpienia ostrej niewydolności nerek. Mannitol zwiększa przy tym wydalanie elektrolitów, zwłaszcza sodu, potasu i chlorków. Zwiększone jest także wydalanie przez nerki takich substancji, jak salicylany i barbiturany. W prawidłowych warunkach mannitol nie przenika nieuszkodzonej bariery krew-mózg. Pozostający w osoczu mannitol wywiera ciśnienie osmotyczne, powodując przenikanie płynu z tkanki mózgowej oraz zmniejszenie objętości mózgu i ciśnienia śródczaszkowego. Lek nie przenika do oka. Mannitol ze względu na działanie osmotyczne zmniejsza ciśnienie śródgałkowe. Po podaniu dożylnym jest wydalany głównie w formie niezmetabolizowanej przez kłębuszki nerkowe. Tylko 10% jest wchłaniane zwrotnie w kanalikach nerkowych.T_0,5 wynosi w przybliżeniu 2 h, w przypadku niewydolności nerek jest on dłuższy. 80% dawki dożylnej ulega wydaleniu w postaci niezmienionej w ciągu 3 h.

Lek wskazany jest do stosowania jako osmotyczny preparat moczopędny w następujących przypadkach: pobudzanie diurezy w zapobieganiu i (lub) leczeniu oligurycznej fazy ostrej niewydolności nerek, zanim dojdzie do ustalenia nieodwracalnej oligurycznej niewydolności nerek; zmniejszanie ciśnienia śródczaszkowego i obrzęku mózgu, gdy bariera krew-mózg jest nieuszkodzona; zmniejszanie podwyższonego ciśnienia śródgałkowego, kiedy nie można go obniżyć innymi metodami leczenia; pobudzanie eliminacji toksycznych substancji wydalanych przez nerki w przypadku zatrucia.

Nadwrażliwość na mannitol. Istniejąca uprzednio hiperosmolarność osocza. Ciężkie odwodnienie. Trwały bezmocz. Ciężka niewydolność serca. Ciężki zastój krwi w płucach lub obrzęk płuc. Czynne krwawienie śródczaszkowe, z wyjątkiem kraniotomii. Uszkodzenie bariery krew-mózg. Brak właściwej odpowiedzi na dawkę testową. Postępujące uszkodzenie nerek lub dysfunkcję po wdrożeniu leczenia mannitolem, w tym nasilenie objawów skąpomoczu i azotemii.

Mannitol nie powinien być stosowany w okresie ciąży, o ile nie jest to bezwzględnie konieczne. Brak opublikowanych danych dotyczących stosowania mannitolu u kobiet w ciąży oraz danych z badań na zwierzętach doświadczalnych. Leku nie należy stosować w okresie karmienia piersią, o ile nie jest to bezwzględnie konieczne.

Dożylnie. Wybór odpowiedniego stężenia mannitolu, dawkowanie oraz szybkość wlewu zależy od wieku, masy ciała i stanu klinicznego pacjenta oraz od stosowanego jednocześnie leczenia. Dorośli i młodzież. Ostra niewydolność nerek: 50-200 g mannitolu (330-1320 ml) w ciągu 24 h, z zaleceniem nieprzekraczania dawki jednorazowej 50 g mannitolu (330 ml). W większości przypadków do uzyskania właściwej reakcji wystarczy dawka 50-100 g mannitolu/dobę (330-660 ml). Szybkość podawania zazwyczaj jest dostosowywana do utrzymania przepływu moczu na poziomie, co najmniej 30–50 ml/ h. Wyłącznie w sytuacjach krytycznych, maksymalna szybkość wlewu może wynosić 200 mg/kg mc. podane w infuzji w ciągu 5 min. Po 5 min. szybkość wlewu należy dostosować do utrzymania wypływu moczu przynajmniej 30-50 ml/h, przy dawce maksymalnej 200 g/24 h. Oliguria lub zaburzenie czynności nerek. Należy najpierw podać dawkę testową ok. 200 mg mannitolu/ kg mc. (1,3 ml/kg) we wlewie trwającym 3-5 min. Np dla pacjenta o mc. 70 kg: ok. 100 ml 15% roztworu. Reakcję na dawkę testową można uznać za odpowiednią, jeżeli przez 2–3 h wydalane jest przynajmniej 30–50 ml moczu/h. Jeżeli reakcja nie jest odpowiednia, można podać kolejną dawkę testową. Jeżeli nie uzyska się odpowiedniej reakcji na drugą dawkę testową, należy przerwać podawanie mannitolu i ponownie ocenić stan zdrowia pacjenta gdyż mogło dojść do trwałej niewydolności nerek. Zmniejszenie ciśnienia śródczaszkowego, objętości mózgowej i ciśnienia śródgałkowego. Zazwyczaj podawana dawka wynosi 1,5-2 g/kg mc. (10–13 ml/kg mc.) we wlewie trwającym 30 -60 min. W przypadku stosowania przed operacją, dawkę preparatu należy podać 1-1,5 h przed zabiegiem chirurgicznym, w celu uzyskania maksymalnego efektu. Pobudzanie eliminacji toksycznych substancji wydalanych przez nerki w przypadku zatrucia. W przypadku wymuszonej diurezy dawkę mannitolu należy dostosować w celu utrzymania wydalania moczu na poziomie co najmniej 100 ml/h. Należy dążyć do dodatniego bilansu płynów wynoszącego 1–2 l. Można podać wstępną dawkę nasycającą ok. 25 g (165 ml). Dzieci i młodzież. W niewydolności nerek dawka testowa powinna wynosić 200 mg mannitolu/kg mc. (1,3 ml/kg mc.) w ciągu 3-5 min. Dawka lecznicza wynosi 0,5-1,5 g/kg mc. (3 ml-10 ml/kg mc.). W razie konieczności dawkę tę można powtórzyć 1-2 razy, zachowując odstęp 4-8 h. Przy zwiększonym ciśnieniu śródczaszkowym i śródgałkowym, tę dawkę można podać w ciągu 30-60 min., podobnie jak u pacjentów dorosłych. Szczególne grupy pacjentów. U osób w podeszłym wieku, tak jak u dorosłych, dawkowanie zależy od mc., stanu klinicznego i biologicznego pacjenta oraz od stosowanego jednocześnie leczenia. Zakres zazwyczaj podawanych dawek jest taki sam, jak u dorosłych, 50-200 g mannitolu/24 h (330-1320 ml/dobę) z zaleceniem nieprzekraczania dawki jednorazowej 50 g mannitolu (330 ml). Ze względu na możliwość występowania początkowego stadium niewydolności nerek, należy uważnie ocenić stan pacjenta przed ustaleniem dawki. Sposób podania. Roztwór jest przeznaczony do podawania dożylnego przez jałowy i apirogenny sprzęt. Roztwór należy podawać do dużych żył obwodowych lub najlepiej do żyły centralnej. Szybki wlew do żył obwodowych może być szkodliwy. Stosować zestaw do podawania z filtrem końcowym na linii, ze względu na możliwość wytrącania się kryształów mannitolu oraz stosować technikę aseptyczną. Przed podaniem należy sprawdzić obecność kryształów; jeżeli kryształy są widoczne, należy je rozpuścić przez ogrzanie roztworu do 37^oC, a następnie delikatne wymieszanie. Przed ponowną kontrolą obecności kryształów i użyciem, schłodzić roztwór do temperatury pokojowej lub temperatury ciała.

Należy natychmiast przerwać infuzję, jeżeli wystąpią jakiekolwiek objawy przedmiotowe lub podmiotowe podejrzewanej reakcji nadwrażliwości, w związku ze stosowaniem mannitolu odnotowano reakcje anafilaktyczne/ anafilaktoidalne, w tym anafilaksję, a także inne reakcje nadwrażliwości/ na infuzję; odnotowano także zgon. Mannitol występuje w przyrodzie (np. w niektórych owocach i warzywach) i jest szeroko stosowany jako substancja pomocnicza w produktach leczniczych i kosmetykach. W związku z tym, pacjenci mogą być uwrażliwieni bez uprzedniego leczenia dożylnego mannitolem. Lek może powodować zatrucie OUN. Objawy zatrucia OUN np.: dezorientacja, senność, śpiączka zostały odnotowane u pacjentów leczonych mannitolem, w szczególności z upośledzoną funkcją nerek; odnotowano także zgony. Zatrucie OUN może wynikać z: wysokiego stężenia mannitolu w surowicy; hiperosmolarności surowicy wynikającej z odwodnienia wewnątrzkomórkowego w OUN; hiponatremii lub innych zaburzeń elektrolitowych i równowagi kwasowo-zasadowej wtórnej do podania mannitolu. Przy wysokich stężeniach, mannitol może przekroczyć barierę krew-mózg i zakłócać zdolność mózgu do utrzymania pH płynu mózgowo-rdzeniowego, zwłaszcza w obecności kwasicy. U pacjentów z istniejącą naruszoną barierą krew-mózg, należy indywidualnie rozważyć ryzyko zwiększenia obrzęku mózgu (ogólnego lub ogniskowego) związanego z wielokrotnym lub ciągłym stosowaniem mannitolu, w stosunku do oczekiwanych korzyści. Wzrost ciśnienia wewnątrzczaszkowego w wyniku efektu z odbicia może wystąpić kilka h po zastosowaniu mannitolu; większe ryzyko występuje u pacjentów z naruszoną barierą krew-mózg. Odwracalna, ostra oliguryczna niewydolność nerek wystąpiła u pacjentów z prawidłową czynnością nerek przed leczeniem, którzy otrzymywali dożylnie duże dawki mannitolu. Pomimo, że osmotyczny zespół nerczycowy związany ze stosowaniem mannitolu jest zasadniczo odwracalny, to osmotyczny zespół nerczycowy jest ogólnie znany jako potencjalnie mogący prowadzić do przewlekłej lub nawet schyłkowej niewydolności nerek. Pacjenci z wcześniej istniejącymi chorobami nerek lub przyjmujący produkty lecznicze potencjalnie nefrotoksyczne są bardziej narażeni na wystąpienie niewydolności nerek w następstwie podania mannitolu. Należy dokładnie kontrolować lukę osmotyczną surowicy i czynność nerek, a w przypadku wystąpienia objawów pogorszenia czynności nerek lub hematurii podjąć odpowiednie działania. Należy zachować szczególną ostrożność przy podawaniu mannitolu pacjentom z poważnie upośledzoną czynnością nerek. Należy wykonać próbę z dawką testową i kontynuować leczenie mannitolem tylko, jeśli uzyska się właściwy poziom wydalania moczu. W przypadku zmniejszenia wydalania moczu lub wystąpienia hematurii w trakcie infuzji mannitolu, stan kliniczny pacjenta powinien być ściśle kontrolowany pod kątem rozwoju niewydolności nerek, i jeśli konieczne, infuzja mannitolu powinna zostać wstrzymana. Przed szybkim podaniem leku należy dokładnie ocenić wydolność układu sercowo-naczyniowego pacjenta. Duże dawki i (lub) duża prędkość infuzji, tak jak i gromadzenie mannitolu (z powodu niewystarczającego wydalania mannitolu) mogą powodować hiperwolemię, rozprzestrzenianie płynu pozakomórkowego, które może prowadzić do wystąpienia lub zaostrzenia istniejącej zastoinowej niewydolności serca. Kumulacja mannitolu może spowodować ciągły spadek ilości wydalanego moczu podczas podawania, a to może nasilać istniejącą lub utajoną zastoinową niewydolność serca. W przypadku pogorszenia funkcji serca lub płuc leczenie należy przerwać. Indukowana mannitolem diureza osmotyczna może powodować lub zaostrzać odwodnienie/ hipowolemię i zagęszczenie krwi oraz hiperosmolarność. W przypadku wzrostu osmolarności surowicy podczas leczenia, wpływ mannitolu na diurezę oraz zmniejszenie ciśnienia śródczaszkowego i śródgałkowego może być ograniczony. Ponadto, w zależności od dawki i czasu podawania, zaburzenia elektrolitowe oraz równowagi kwasowo-zasadowej mogą wynikać z przemieszczenia wewnątrzkomórkowego wody i elektrolitów, diurezy osmotycznej i (lub) innych mechanizmów; te zaburzenia równowagi mogą być ciężkie i potencjalnie śmiertelne. Poprzez utrzymywanie diurezy, mannitol może przesłaniać lub intensyfikować niedostateczne nawodnienie i hipowolemię. Podczas stosowania mannitolu wystąpiły reakcje w miejscu infuzji; obejmują one objawy przedmiotowe i podmiotowe podrażnienia i zapalenia w miejscu podania, jak również ciężkie reakcje (zespół ciasnoty), kiedy są związane z wynaczynieniem. Dodanie innych produktów leczniczych lub nieprawidłowa technika podawania może spowodować reakcje gorączkowe, w związku z możliwością wprowadzenia pirogenów. W razie wystąpienia działania niepożądanego, należy natychmiast przerwać infuzję. U pacjentów ze wstrząsem i zaburzeniem czynności nerek nie należy podawać mannitolu do czasu uzupełnienia ubytków objętości (płyn, krew) i elektrolitów. Podczas stosowania mannitolu należy uważnie kontrolować równowagę kwasowo-zasadową, czynność nerek oraz osmolarność surowicy. Pacjenci otrzymujący mannitol powinni być kontrolowani w celu wykrycia pogorszenia czynności nerek, serca i czynności oddechowej. W przypadku wystąpienia działań niepożądanych leczenie należy przerwać. Należy starannie kontrolować wydalanie moczu, równowagę płynów, ciśnienie żylne ośrodkowe i równowagę elektrolitową (w szczególności stężenia sodu i potasu w surowicy). Manitolu nie należy podawać równocześnie z krwią ze względu na możliwość aglutynacji i obkurczanie się komórek krwi. W niskich temperaturach roztwory mannitolu mogą tworzyć kryształy. Przed podaniem należy sprawdzić obecność kryształów. Jeżeli kryształy są widoczne, należy je rozpuścić. Nie określono w badaniach klinicznych bezpieczeństwa i skuteczności u dzieci i młodzieży. Na ogół należy zachować ostrożność przy wyborze dawki dla pacjentów w podeszłym wieku, biorąc pod uwagę częstsze pogorszenie funkcji wątroby, nerek lub serca oraz inne występujące równocześnie choroby lub stosowane leczenie. Nie należy podłączać plastikowych pojemników seryjnie; takie stosowanie mogłoby spowodować zator powietrzny wywołany resztkowym powietrzem z pierwszego pojemnika, zanim zakończy się podawanie płynu z drugiego pojemnika. Wywieranie dodatkowego ciśnienia na dożylne roztwory zawarte w elastycznych pojemnikach z tworzywa sztucznego w celu zwiększenia szybkości przepływu może spowodować zator powietrzny, jeśli przed podaniem z pojemnika nie usunięto całkowicie resztek powietrza. Zastosowanie zestawów do podawania dożylnego z odpowietrzeniem, z zaworem odpowietrzenia w pozycji otwartej, może spowodować zator powietrzny. Nie należy stosować zestawów do podawania dożylnego z odpowietrzeniem, z zaworem odpowietrzenia w pozycji otwartej wraz z elastycznymi pojemnikami z tworzyw sztucznych.

4. Możliwe działania niepożądane

Jak każdy lek, lek ten może powodować działania niepożądane, chociaż nie u każdego one wystąpią.

Jeśli wystąpią którekolwiek z poniżej wymienionych działań niepożądanych, należy natychmiast
zawiadomić o tym lekarza lub pielęgniarkę. Mogą to być objawy bardzo ciężkiej lub nawet śmiertelnej
reakcji (alergii) zwanej wstrząsem anafilaktycznym:
- trudności w oddychaniu;
- zmniejszone ciśnienie krwi (niedociśnienie);
- opuchnięcie skóry twarzy i gardła;
- pokrzywka;
- wysypka skórna.

Sposób leczenia będzie zależał od objawów.

Inne działania niepożądane, które mogą wystąpić to:
- uszkodzenie nerek, mogące wpływać na wydalanie wody, albo zmniejszać lub zwiększać ilość
   wydalanego moczu;
- obecność krwi w moczu;
- niewydolność serca;
- wysokie ciśnienie krwi;
- przyspieszone lub nieregularne bicie serca (kołatanie serca, arytmia);
- nadmiar płynu w płucach powodujący skrócenie oddechu;
- śpiączka, drgawki, uczucie zmęczenia (letarg) w wyniku uszkodzenia ośrodkowego układu
  nerwowego;
- obrzęk kostek, palców i twarzy w wyniku zatrzymania płynu w organizmie;
- odwodnienie;
- zwiększenie lub zmniejszenie stężenia potasu i (lub) sodu we krwi;
- suchość w jamie ustnej, pragnienie;
- nudności, wymioty;
- złe samopoczucie;
- zwiększone stężenie kwasu we krwi (kwasica metaboliczna, patrz punkt 3 ”Zastosowanie
  większej niż zalecana dawki leku Mannitol 15% Baxter”);
- ból w klatce piersiowej;
- dreszcze, gorączka;
- zwiększenie ciśnienia wewnątrz czaszki (zwiększenie ciśnienia śródczaszkowego) powodujące
  bóle głowy, uczucie mdłości (nudności), wymioty, ból pleców, nieostre widzenie i inne zmiany
  widzenia, takie jak trudności z poruszaniem gałką oczną (porażenie mięśni okoruchowych);
- zawroty głowy, ból głowy;
- zmęczenie i osłabienie (astenia);
- skurcze;
- zaburzenia widzenia;
- katar;
- martwica skóry;
- reakcje wynikające z techniki podawania, które mogą obejmować zapalenie, ból, swędzenie,
  wysypkę lub zaczerwienienie w miejscu infuzji lub na całej długości żyły;
- wyciek roztworu do infuzji do przestrzeni okołonaczyniowej (wynaczynienie). Może to
  powodować pieczenie i ból w miejscu infuzji. W ciężkich przypadkach, przepływ krwi zostanie
  zmniejszony i przestrzeń okołonaczyniowa zostanie uszkodzona (zespół ciasnoty).

Zgłaszanie działań niepożądanych
Jeśli wystąpią jakiekolwiek objawy niepożądane niewymienione w ulotce, należy powiedzieć o tym
lekarzowi, farmaceucie lub pielęgniarce. Działania niepożądane można zgłaszać bezpośrednio do
Departamentu Monitorowania Niepożądanych Działań Produktów Leczniczych Urzędu Rejestracji
Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych
Al. Jerozolimskie 181C
PL 02-222 Warszawa
Tel.: + 48 22 49 21 301
Faks: + 48 22 49 21 309
e-mail: [email protected]

Działania niepożądane można zgłaszać również podmiotowi odpowiedzialnemu.

Dzięki zgłaszaniu działań niepożądanych można będzie zgromadzić więcej informacji na temat
bezpieczeństwa stosowania leku.

Jednoczesne stosowanie innych preparatów moczopędnych może nasilać efekty działania mannitolu i może być konieczne odpowiednie dostosowanie dawki. Mannitol stymuluje wypływ moczu, co wpływa głównie na leki, które w dużym stopniu są wchłaniane zwrotnie w nerkach – w ten sposób zwiększając ich wydalanie i ograniczając ich oddziaływanie. Mannitol zwiększa wydalanie litu z moczem, dlatego jednoczesne stosowanie mannitolu może zaburzać odpowiedź na lit. Chociaż wystąpienie interakcji u ludzi jest mało prawdopodobne, pacjenci przyjmujący jednocześnie cyklosporynę i aminoglikozydy powinni być dokładnie monitorowani w kierunku objawów nefrotoksyczności. Jednoczesne stosowanie środków neurotoksycznych (np. aminoglikozydów) i mannitolu może nasilać toksyczność czynników neurotoksycznych. Rozwój zaburzeń równowagi elektrolitowej (np. hiperkaliemia, hipokaliemia) związanych z podawaniem mannitolu może wpływać na działanie czynników, które są wrażliwe na takie zaburzenia równowagi (np. digoksyna, środki mogące powodować wydłużenie odcinka QT, blokujące przewodnictwo nerwowo-mięśniowe). Inne potencjalne interakcje wywołują tubokuraryna i depolaryzujące preparaty blokujące płytkę nerwowo-mięśniową (nasilenie ich działania przez mannitol), doustne preparaty przeciwzakrzepowe (mannitol może osłabiać ich działanie na skutek zwiększania stężeń czynników krzepnięcia, wtórnie do odwodnienia) i digoksyna (jeżeli na skutek leczenia mannitolem dojdzie do hipokaliemii, zwiększa się ryzyko zatrucia digoksyną),

Baxter Polska Sp. z o.o.
ul. Kruczkowskiego 8
00-380 Warszawa
22-488-37-77
www.baxter.com.pl