Tramadol. Ze względu na tramadol należy zachować ostrożność u pacjentów: uzależnionych, wrażliwych na opioidy, po urazach głowy, w szoku, z zaburzeniami świadomości o niewyjaśnionej etiologii; ze zwiększonym ciśnieniem wewnątrzczaszkowym; z zaburzeniami oddechowymi, zaburzeniami czynności ośrodka oddechowego lub gdy podawane są jednocześnie leki hamujące czynność ośrodkowego układu nerwowego, lub gdy została znacznie przekroczona zalecana dawka (ryzyko depresji oddechowej). U pacjentów z padaczką kontrolowaną lekami lub u pacjentów podatnych na wystąpienie drgawek, w tym leczonych preparatami obniżającymi próg drgawkowy lek stosować jedynie, gdy jest to bezwzględnie konieczne. Podczas długotrwałego stosowania może rozwinąć się tolerancja, uzależnienie psychiczne i fizyczne. U pacjentów uzależnionych, z tendencją do nadużywania leków lub występowania przyzwyczajeń, leczenie tramadolem powinno być krótkotrwałe i pod ścisłym nadzorem lekarza. Przy odstawianiu tramadolu w celu uniknięcia objawów odstawiennych należy stopniowo zmniejszać dawkę leku. Jednoczesne stosowanie z lekami uspokajającymi takimi jak benzodiazepiny lub innymi lekami działającymi podobnie do benzodiazepin może prowadzić do uspokojenia polekowego, depresji oddechowej, śpiączki i zgonu. Należy unikać skojarzonego leczenia. W przypadku konieczności równoczesnego stosowania z lekami uspokajającymi, należy zastosować najmniejszą możliwą dawkę a czas leczenia powinien być tak krótki jak to możliwe; zaleca się monitorowanie pacjenta. U pacjentów otrzymujących tramadol w skojarzeniu z innymi lekami o działaniu serotoninergicznym lub w monoterapii, występowały przypadki zespołu serotoninowego - stanu mogącego zagrażać życiu. Jeśli jednoczesne przyjmowanie innych leków o działaniu serotoninergicznym jest klinicznie uzasadnione, zaleca się uważną obserwację pacjenta, zwłaszcza w początkowej fazie leczenia i podczas zwiększania dawki. Objawy zespołu serotoninowego mogą obejmować zmiany stanu psychicznego, niestabilność autonomiczną, zaburzenia nerwowo-mięśniowe lub objawy dotyczące układu pokarmowego. Jeśli podejrzewa się występowanie zespołu serotoninowego, należy rozważyć zmniejszenie dawki lub odstawienie leczenia, w zależności od stopnia nasilenia objawów. Odstawienie leków serotoninergicznych zwykle przynosi szybką poprawę. Opioidy mogą powodować zaburzenia oddychania w czasie snu, w tym centralny bezdech senny (CBS) oraz niedotlenienie podczas snu. Stosowanie opioidów zwiększa ryzyko wystąpienia CBS w sposób zależny od dawki. U pacjentów cierpiących na CBS należy rozważyć zmniejszenie całkowitej dawki opioidów. Opioidowe leki przeciwbólowe mogą czasem powodować przemijającą niewydolność nadnerczy, z koniecznością stałego kontrolowania i leczenia zastępczego glikokortykosteroidami. Objawy ostrej lub przewlekłej niewydolności nadnerczy mogą obejmować silny ból brzucha, nudności i wymioty, niskie ciśnienie krwi, znaczne zmęczenie, zmniejszony apetyt i zmniejszenie masy ciała. Tramadol jest metabolizowany z udziałem enzymu wątrobowego CYP2D6. Jeśli u pacjenta występuje niedobór lub całkowity brak tego enzymu, może nie być uzyskane odpowiednie działanie przeciwbólowe. Jeżeli jednak pacjent ma wyjątkowo szybki metabolizm, występuje ryzyko rozwoju toksyczności opioidów, nawet po zastosowaniu zwykle zalecanych dawek. Należy zachować ostrożność podczas leczenia przedstawicieli populacji afrykańskiej (etiopskiej) (29%), greckiej (6%), kaukaskiej (3,6-6,5%) oraz afroamerykańskiej (3,4-6,5%). Tramadol podawany po zabiegach chirurgicznych u dzieci [po usunięciu migdałków gardłowych i (lub) migdałka podniebiennego w leczeniu obturacyjnego bezdechu sennego], wykazywał rzadkie, ale zagrażające życiu działania niepożądane. Należy zachować najwyższą ostrożność podczas podawania tramadolu dzieciom w celu uśmierzenia bólu po zabiegu chirurgicznym; należy jednocześnie uważne obserwować, czy nie występują objawy toksyczności opioidów, w tym depresja oddechowa. Ze względu na możliwość nasilenia się objawów toksycznosci opioidów, nie zaleca się stosowania u dzieci, u których czynność oddechowa może być osłabiona (m.in. u dzieci z zaburzeniami nerwowo-mieśniowymi, ciężkimi chorobami serca lub układu oddechowego, zakażeniami górnych dróg oddechowych lub płuc, urazami wielonarządowymi lub po rozległych zabiegach chirurgicznych). Deksketoprofen. Ze względu na deksketoprofen, przed rozpoczęciem leczenia należy zebrać wywiad dotyczący zapalenia przełyku, zapalenia błony śluzowej żołądka i (lub) choroby wrzodowej żołądka, aby upewnić się, że zostały całkowicie wyleczone. Pacjentów z objawami dotyczącymi żołądka i jelit lub zaburzeniami żołądka i jelit w wywiadzie należy kontrolować pod kątem zaburzeń żołądkowo-jelitowych, szczególnie krwawienia z przewodu pokarmowego. Ryzyko krwawienia, owrzodzenia lub perforacji przewodu pokarmowego zwiększa się w przypadku stosowania dużych dawek NLPZ, u osób w podeszłym wieku, u osób z chorobą wrzodową żołądka i (lub) dwunastnicy w wywiadzie oraz u pacjentów przyjmujących jednocześnie inne leki, które mogą zwiększać ryzyko wystąpienia choroby wrzodowej żołądka i (lub) dwunastnicy lub krwawienia (takie jak: doustne kortykosteroidy, leki przeciwzakrzepowe, selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny - SSRI lub leki przeciwpłytkowe, w tym kwas acetylosalicylowy w małej dawce) - w tych grupach pacjentów niezbędny jest ścisły nadzór lekarski i zachowanie szczególnej ostrożności, należy rozważyć leczenie skojarzone z lekami ochronnymi (np. mizoprostolem lub inhibitorami pompy protonowej). Jednoczesne stosowanie deksketoprofenu z innymi lekami z grupy NLPZ, w tym z selektywnymi inhibitorami COX-2 nie jest zalecane, z uwagi na zwiększone ryzyko wystąpienia poważnych działań niepożądanych. Przyjmowanie deksketoprofenu w najmniejszej dawce skutecznej i przez najkrótszy czas konieczny do złagodzenia objawów zmniejsza ryzyko działań niepożądanych. Ostrożnie stosować u pacjentów: w podeszłym wieku (zwiększone ryzyko działań niepożądanych dotyczących przewodu pokarmowego, nerek, wątroby i układu krążenia); z wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego lub chorobą Leśniowskiego-Crohna w wywiadzie (ryzyko zaostrzenia tych chorób); z astmą w wywiadzie, przewlekłym nieżytem nosa, przewlekłym zapaleniem zatok i (lub) polipami nosa (ryzyko wystąpienia skurczu oskrzeli); z zaburzeniami krwiotworzenia, układowym toczniem rumieniowatym (SLE) i mieszaną chorobą tkanki łącznej (ryzyko rozwoju jałowego zapalenia opon mózgowych); z wrodzonymi zaburzeniami metabolizmu porfiryn - ostra porfiria przerywana (ryzyko ataku choroby); z zaburzeniami hemostazy (ryzyko krwawienia), nie zaleca się stosowania deksketoprofenu u pacjentów otrzymujących inne leki, które wpływają na hemostazę (takie jak warfaryna i inne pochodne kumaryny lub heparyny); z zaburzeniami czynności wątroby; z zaburzoną czynnością nerek, z nadciśnieniem tętniczym, z łagodną do umiarkowanej zastoinową niewydolnością serca (ryzyko zatrzymania płynów i obrzęków); u osób jednoczenie stosujących leki moczopędne, u osób odwodnionych oraz u pacjentów zagrożonych hipowolemią, w tym z nadmierną utratą płynu pozakomórkowego o różnej etiologii, np.: w fazie pooperacyjnej po dużych zabiegach chirurgicznych (zwiększone ryzyko nefrotoksyczności). Szczególną ostrożność należy zachować w przypadku pacjentów z chorobami serca w wywiadzie, w szczególności u tych, u których wcześniej stwierdzono niewydolność serca, gdyż występuje u nich podwyższone ryzyko nasilenia objawów niewydolności serca. Przyjmowanie niektórych NLPZ, szczególnie w dużych dawkach przez długi okres czasu może być związane z niewielkim zwiększeniem ryzyka zdarzeń zakrzepowych tętnic (np. zawał serca lub udar). Pacjenci z niekontrolowanym nadciśnieniem tętniczym, zastoinową niewydolnością serca, chorobą niedokrwienną serca, chorobą tętnic obwodowych lub chorobą naczyń mózgu powinni być leczeni deksketoprofenem bardzo ostrożnie. Należy zachować ostrożność przed rozpoczęciem długotrwałego leczenia pacjentów z czynnikami ryzyka chorób układu krążenia (np. nadciśnienie tętnicze, hiperlipidemia, cukrzyca, palenie tytoniu). Należy przerwać stosowanie deksketoprofenu, w przypadku wystąpienia nieprawidłowych wyników badań czynnościowych wątroby; w razie wystąpienia krwotoku z przewodu pokarmowego czy owrzodzenia; a także po wystąpieniu pierwszych objawów nadwrażliwości, takich jak: wysypka skórna, zmiany na błonach śluzowych. Deksketoprofen może maskować objawy zakażenia, co może prowadzić do opóźnionego rozpoczęcia stosowania właściwego leczenia, a przez to pogarszać skutki zakażenia. Zjawisko to zaobserwowano w przypadku pozaszpitalnego bakteryjnego zapalenia płuc i powikłań bakteryjnych ospy wietrznej. Jeśli ten lek stosowany jest z powodu bólu związanego z zakażeniem, zaleca się kontrolowanie przebiegu zakażenia. W warunkach pozaszpitalnych pacjent powinien skonsultować się z lekarzem, jeśli objawy utrzymują się lub nasilają. W wyjątkowych przypadkach, ospa wietrzna może być przyczyną powikłań prowadzących do ciężkich infekcji skóry i tkanek miękkich. W związku z tym, że nie można wykluczyć wpływu leków z grupy NLPZ na pogorszenie przebiegu tych infekcji zaleca się unikanie stosowania deksketoprofenu w przypadku ospy wietrznej. Tabl. zawierają <1 mmol (23 g) sodu na dawkę, tj. oznacza to, że praktycznie nie zawierają sodu. Granulat do sporz. roztw. doustnego zawiera 2,7 g sacharozy na dawkę, należy to wziąć pod uwagę w przypadku pacjentów z cukrzycą. Pacjenci z rzadkimi dziedzicznymi zaburzeniami związanymi z nietolerancją fruktozy, zespołem złego wchłaniania glukozy-galaktozy lub niedoborem sacharazy-izomaltazy, nie powinni przyjmować granulatu do sporz. roztw. doustnego.