Vancomycin Kabi 1 g proszek do sporządzenia koncentratu roztworu do infuzji

1 fiolka zawiera 500 mg (co odpowiada 500 000 j.m.) lub 1 g (co odpowiada 1 000 000 j.m.) wankomycyny w postaci chlorowodorku. Po rozcieńczeniu fiolki (500 mg) w 10 ml wody do wstrzykiwań, konc. do sporz. roztw. do inf. zawiera 50 mg/ml chlorowodorku wankomycyny. Po rozcieńczeniu fiolki (1000 mg) w 20 ml wody do wstrzykiwań, konc. do sporz. roztw. do infuzji zawiera 50 mg/ml chlorowodorku wankomycyny.

Antybiotyk glikopeptydowy. Bakterie zwykle wrażliwe: Gram-dodatnie - Enterococcus faecalis, Staphylococcus aureus, S. aureus oporny na metycylinę, gronkowce koagulazoujemne, Staphylococcus spp., Streptococcus spp., Streptococcus pneumoniae, Enteroccocus spp.; bakterie beztlenowe - Clostridium spp. z wyjątkiem Clostridium innocuum, Eubacterium spp., Peptostreptococcus spp. Gatunki, u których może wystąpić oporność nabyta: Enterococcus faecium. Bakterie o oporności wrodzonej: wszystkie bakterie Gram-ujemne, Gram-dodatnie gatunki tlenowe -Erysipelothrix rhusiopathiae, Lactobacillus ze zdolnością heterofermentacji, Leuconostoc spp., Pediococcus spp.; bakterie beztlenowe - Clostridium innocuum. Występowanie oporności na wankomycynę zależy od konkretnego szpitala, w związku z czym należy się zwróci o odpowiednie informacje do miejscowego laboratorium mikrobiologicznego. Skojarzenie wankomycyny z antybiotykiem aminoglikozydowym wykazuje działanie synergistyczne wobec wielu szczepów S. aureus, paciorkowców z grupy D nienależących do enterokoków oraz paciorkowców z grupy Viridans. Skojarzenie wankomycyny z cefalosporyną wykazuje działanie synergistyczne wobec niektórych szczepów S. epidermidis opornych na oksacylinę, a skojarzenie wankomycyny z ryfampicyną wykazuje działanie synergistyczne wobec S. epidermidis i działanie częściowo synergistyczne wobec niektórych szczepów S. aureus. Ponieważ wankomycyna w skojarzeniu z cefalosporyną może też wywierać działanie antagonistyczne wobec niektórych szczepów S. epidermidis, a w skojarzeniu z ryfampicyną niektórych szczepów S. aureus, przydatne jest uprzednie przeprowadzenie testów działania synergistycznego. Występuje oporność krzyżowa z innymi antybiotykami glikopeptydowymi, takimi jak teikoplanina. Wankomycyna zwykle nie jest wchłaniana po podaniu doustnym. Jednak może dojść do wchłaniania po podaniu doustnym u pacjentów z (rzekomobłoniastym) zapaleniem jelita grubego. Może to doprowadzić do kumulacji wankomycyny w organizmie pacjentów ze współistniejącymi zaburzeniami czynności nerek. Stopień wiązania wankomycyny z białkami osocza wynosi ok. 30-55%. Jest metabolizowana w bardzo małym stopniu. Po podaniu pozajelitowym wydalana jest niemal wyłącznie jako substancja mikrobiologicznie czynna (ok. 75-90% w ciągu 24 h) na drodze filtracji kłębuszkowej przez nerki. T_0,5 w fazie eliminacji wynosi 4-6 h u pacjentów z prawidłową czynnością nerek oraz 2,2-3 h u dzieci. Zaburzenia czynności nerek opóźniają wydalanie wankomycyny. U pacjentów bez czynności nerek średni T_0,5 wynosi 7,5 dnia. Wydalanie z żółcią jest nieznaczne (mniej niż 5% dawki). Wankomycyna nie jest eliminowana w znaczącym stopniu przez hemodializę ani dializę otrzewnową, jednak istnieją doniesienia nt. zwiększenia klirensu wankomycyny przez hemoperfuzję i hemofiltrację.

Podanie dożylne. Do stosowania u pacjentów we wszystkich grupach wiekowych w leczeniu następujących zakażeń: powikłane zakażenia skóry i tkanek miękkich (cSSTI); zakażenia kości i stawów; pozaszpitalne zapalenie płuc (CAP); szpitalne zapalenie płuc (HAP), w tym respiratorowe zapalenie płuc (VAP); zakaźne zapalenia wsierdzia. Wankomycyna jest wskazana również do stosowania w okołooperacyjnej profilaktyce przeciwbakteryjnej u pacjentów z wysokim ryzykiem bakteryjnego zapalenia wsierdzia w razie poważnej operacji, we wszystkich grupach wiekowych. Podanie doustne. Do stosowania u pacjentów we wszystkich grupach wiekowych w leczeniu zakażeń Clostridioides difficile (CDI). Należy wziąć pod uwagę oficjalne wytyczne dotyczące prawidłowego stosowania leków przeciwbakteryjnych.

Nadwrażliwość na wankomycynę lub na którąkolwiek substancję pomocniczą. Wankomycyny nie należy podawać domięśniowo ze względu na ryzyko wystąpienia martwicy w miejscu podania.

Wankomycynę należy podawać w okresie ciąży jedynie w przypadku zdecydowanej konieczności oraz należy uważnie monitorować jej stężenie we krwi, w celu zminimalizowania ryzyka toksyczności dla płodu. Donoszono jednak, że u kobiet w ciąży może być konieczne podawanie znacznie zwiększonych dawek wankomycyny w celu osiągnięcia terapeutycznego stężenia w surowicy. Wankomycyna jest wydzielana z mlekiem ludzkim. Należy zachować ostrożność, podając wankomycynę matkom karmiącym. Jest mało prawdopodobne, aby niemowlę karmione piersią mogło wchłonąć znaczącą ilość wankomycyny z przewodu żołądkowo-jelitowego.

W odpowiednich przypadkach wankomycyna powinna być stosowana w skojarzeniu z innymi lekami przeciwbakteryjnymi. Dożylnie. Dawka początkowa powinna być ustalona w oparciu o całkowitą masę ciała. Kolejne modyfikacje dawki powinny być uzależnione od stężenia w surowicy z zamiarem osiągnięcia docelowego stężenia terapeutycznego. Podczas ustalania kolejnych dawek i odstępów pomiędzy nimi należy też wziąć pod uwagę czynność nerek. Dorośli i młodzież ≥12 lat. Zalecana dawka 15-20 mg/kg mc. co 8 do 12 h (nie należy stosować więcej niż 2 g na dawkę). W przypadku pacjentów w ciężkim stanie można zastosować dawkę nasycającą 25-30 mg/kg mc., aby ułatwić szybkie osiągnięcie docelowego C_min w surowicy. Dzieci <12 lat i noworodki w wieku od 1 mż. Zalecana dawka 10-15 mg/kg mc. co 6 h. Noworodki urodzone o czasie (od urodzenia do 27 dni wieku pourodzeniowego) oraz wcześniaki (od urodzenia do oczekiwanej daty porodu plus 27 dni). W celu ustalenia schematu dawkowania u noworodków należy zwrócić się o poradę do lekarza doświadczonego w leczeniu noworodków. Jeden z możliwych schematów dawkowania wankomycyny to: PMA* <29 tyg. – 15 mg/kg mc., odstęp pomiędzy dawkami 24 h; PMA 29-35 tyg. – 15 mg/kg mc., odstęp pomiędzy dawkami 12 h; PMA >35 tyg. – 15 mg/kg mc., odstęp pomiędzy dawkami 8 h. *PMA – wiek postkoncepcyjny [czas, jaki upłynął od 1. dnia ostatniego krwawienia miesiączkowego do porodu (wiek ciążowy) plus czas, jaki upłynął od urodzenia (wiek pourodzeniowy)]. Okołooperacyjna profilaktyka bakteryjnego zapalenia wsierdzia we wszystkich grupach wiekowych. Zalecana dawka początkowa to 15 mg/kg mc. podana przed indukcją znieczulenia. W zależności od czasu trwania operacji konieczne może być podanie 2. dawki. Czas leczenia. Powikłane zakażenia skóry i tkanek miękkich: bez martwicy 7-14 dni; z martwicą 4-6 tyg. (kontynuować do momentu, w którym niepotrzebne będzie dalsze usuwanie martwiczych tkanek, stan kliniczny pacjenta poprawi się i pacjent nie będzie gorączkował od 48 do 72 h). Zakażenia kości i stawów: 4-6 tyg. (w przypadku okołoprotezowych zakażeń stawów należy rozważyć dłuższe cykle doustnego leczenia supresyjnego odpowiednimi antybiotykami). Pozaszpitalne zapalenie płuc: 7-14 dni. Szpitalne zapalenie płuc, w tym respiratorowe zapalenie płuc: 7-14 dni. Zakaźne zapalenie wsierdzia: 4-6 tyg. (czas trwania i konieczność stosowania leczenia skojarzonego zależy od typu zastawki i mikroorganizmu). Szczególne grupy pacjentów. Nie ma konieczności dostosowania dawki u pacjentów z niewydolnością wątroby. W przypadku kobiet w ciąży konieczne może być znaczne zwiększenie dawek w celu osiągnięcia terapeutycznego stężenia wankomycyny w surowicy. U pacjentów otyłych dawkę początkową należy dostosować indywidualnie wg całkowitej masy ciała, tak samo jak u pacjentów o prawidłowej masie ciała. Zaburzenia czynności nerek. U pacjentów w podeszłym wieku ze względu na związane z wiekiem ograniczenie czynności nerek konieczne może być stosowanie mniejszych dawek podtrzymujących. U dorosłych, młodzieży i dzieci z zaburzeniami czynności nerek należy brać pod uwagę wstępną dawkę początkową, a następnie oznaczenia C_min wankomycyny w surowicy, zamiast zaplanowanego schematu leczenia, zwłaszcza u pacjentów z ciężkimi zaburzeniami czynności nerek lub przechodzącym leczenie nerkozastępcze (RRT) ze względu na liczne zmienne czynniki wpływające na stężenie wankomycyny u takich pacjentów. U pacjentów z łagodnymi lub umiarkowanymi zaburzeniami czynności nerek nie wolno zmniejszać dawki początkowej. U pacjentów z ciężkimi zaburzeniami czynności nerek preferowane jest wydłużenie odstępów między kolejnymi dawkami zamiast podawania mniejszych dawek. Należy właściwie ocenić jednoczesne podawanie innych leków, które mogą zmniejszyć klirens wankomycyny i (lub) nasilić jej działania niepożądane. Wankomycyna jest w niewielkim stopniu usuwana przez hemodializę przerywaną. Jednak zastosowanie błon filtracyjnych o dużej przepuszczalności lub ciągłego leczenia nerkozastępczego (CRRT) zwiększa klirens wankomycyny i zasadniczo konieczne jest podawanie dawek uzupełniających (zwykle po sesji hemodializy w przypadku hemodializy przerywanej). Dorośli. Modyfikacje dawki u dorosłych pacjentów mogą być oparte na szybkości filtracji kłębuszkowej oszacowanej (eGFR) na podstawie następującego wzoru: mężczyźni: [masa (kg) x 140 – wiek (lata)]/72 x stężenie kreatyniny w surowicy (mg/dl); kobiety: 0,85 x wartość wyliczona wg powyższego wzoru. Zazwyczaj stosowana dawka początkowa dla dorosłych to 15-20 mg/kg mc.; dawkę tę można podawać co 24 h pacjentom z CCr 20-49 ml/min. W przypadku pacjentów z ciężkimi zaburzeniami czynności nerek (CCr <20 ml/min) lub pacjentów przechodzących terapię nerkozastępczą odpowiednie odstępy między dawkami i wielkość kolejnych dawek w dużym stopniu zależą od stosowanej procedury RRT i powinny być ustalone w oparciu o wartości C_min wankomycyny w surowicy oraz resztkowej czynności nerek. W zależności od sytuacji klinicznej, można rozważyć wstrzymanie kolejnej dawki do czasu oznaczenia stężenia wankomycyny we krwi. U pacjentów w stanie krytycznym z zaburzeniami czynności nerek nie należy zmniejszać wstępnej dawki nasycającej (25-30 mg/kg mc.). Młodzież i dzieci. Modyfikacje dawki u dzieci ≥1 roku oraz u młodzieży mogą być oparte na szybkości filtracji kłębuszkowej oszacowanej (eGFR) na podstawie zmodyfikowanego wzoru Schwartza: eGFR (ml/min/1,73 m²) = (wzrost w cm x 0,413)/stężenie kreatyniny w surowicy (mg/dl); eGFR (ml/min/1,73 m²) = (wzrost w cm x 36,2/stężenie kreatyniny w surowicy (μmol/l). W przypadku noworodków i niemowląt <1 roku należy zwrócić się o poradę eksperta (zmodyfikowany wzór Schwartza nie ma zastosowania u tych pacjentów). Orientacyjne zalecenia dotyczące dawkowania u dzieci i młodzieży podane poniżej podlegają tym samym zasadom, co zalecenia dla dorosłych pacjentów: GFR 50-30 ml/min/1,73 m² – 15 mg/kg mc. i.v. co 12 h; GFR 29-10 ml/min/1,73 m² – 15 mg/kg mc. i.v. co 24 h; GFR <10 ml/min/1,73 m², hemodializa przerywana, dializa otrzewnowa – 10-15 mg/kg mc. i.v., ponowne podanie w zależności od stężenia*; ciągłe leczenie nerkozastępcze – 15 mg/kg mc. i.v., ponowne podanie w zależności od stężenia*. *Odpowiednie odstępy między dawkami i wielkość kolejnych dawek w dużym stopniu zależą od stosowanej metody RRT i powinny być ustalone w oparciu o wartości stężenia wankomycyny w surowicy przed podaniem oraz resztkową czynność nerek; zależnie od sytuacji klinicznej, można rozważyć wstrzymanie kolejnej dawki do czasu oznaczenia stężenia wankomycyny we krwi. Doustnie. Dorośli i młodzież ≥12 lat. W leczeniu zakażeń Clostridioides difficile (CDI) zalecana dawka to 125 mg co 6 h przez 10 dni w przypadku pierwszego epizodu nieciężkiego zakażenia Clostridioides difficile. Dawkę można zwiększyć do 500 mg co 6 h przez 10 dni w przypadku ciężkich lub powikłanych zakażeń. Nie należy przekraczać maksymalnej dawki dobowej wynoszącej 2 g. U pacjentów z wielokrotnie nawracającymi zakażeniami CDI, należy wziąć pod uwagę leczenie wankomycyną w dawce 125 mg 4 razy na dobę przez 10 dni, a następnie stopniowo zmniejszać do 125 mg na dobę lub zastosować terapię pulsową w schemacie 125-500 mg na dobę co 2-3 dni przez co najmniej 3 tyg. Dzieci <12 lat, niemowlęta i noworodki. Zalecana dawka to 10 mg/kg mc. co 6 h przez 10 dni w podaniu doustnym. Nie należy przekraczać maksymalnej dawki dobowej 2 g. Czas leczenia powinien być dostosowany do indywidualnej odpowiedzi klinicznej. Jeśli to tylko możliwe, należy zaprzestać stosowania leku antybakteryjnego podejrzewanego o wywołanie CDI. Należy zapewnić odpowiednią podaż płynów i elektrolitów. Kontrolowanie stężenia wankomycyny w surowicy. Częstość kontroli terapeutycznego stężenia leku (TDM) należy dostosować indywidualnie do sytuacji klinicznej i reakcji na leczenie; częstość pobierania próbek może wynosić od codziennego pobierania u niektórych niestabilnych hemodynamicznie pacjentów do co najmniej raz na tydzień u stabilnych pacjentów z widoczną reakcją na leczenie. U pacjentów z prawidłową czynnością nerek stężenie wankomycyny w surowicy powinno być oznaczone w drugim dniu leczenia, bezpośrednio przed kolejną dawką. U pacjentów poddawanych hemodializie przerywanej stężenie wankomycyny należy oznaczyć przed rozpoczęciem sesji hemodializy. Po podaniu doustnym, należy kontrolować stężenie wankomycyny w surowicy u pacjentów z zaburzeniami zapalnymi jelit. Minimalne terapeutyczne stężenie wankomycyny we krwi powinno wynosić 10-20 mg/l, w zależności od miejsca zakażenia i wrażliwości patogenu. Laboratoria kliniczne zwykle zalecają stężenie minimalne 15-20 mg/l, zapewniające lepsze pokrycie mikroorganizmów zakwalifikowanych jako wrażliwe z wartością MIC ≥1 mg/l. W przewidywaniu indywidualnego dawkowania koniecznego do osiągnięcia odpowiedniej wartości AUC, przydatne mogą być metody oparte na modelach. Podejście oparte na modelach można zastosować przy wyliczaniu indywidualnej dawki początkowej, jak i przy modyfikacji dawek w oparciu o wyniki TDM. Sposób podania. Podanie dożylne. Wankomycyna jest zwykle podawana dożylnie w postaci infuzji przerywanej. Wankomycynę należy podawać wyłącznie w powolnej infuzji dożylnej trwającej co najmniej godzinę lub z maksymalną szybkością 10 mg/min (dłuższy wariant) o odpowiednim rozcieńczeniu (co najmniej 100 ml na 500 mg lub co najmniej 200 ml na 1000 mg). Pacjenci z ograniczeniem podaży płynów mogą otrzymywać roztwór 500 mg/50 ml lub 1000 mg/100 ml, jednak przy takim większym stężeniu zwiększone jest ryzyko działań niepożądanych związanych z infuzją. Można rozważyć stosowanie ciągłej infuzji wankomycyny, np. u pacjentów z niestabilnym klirensem wankomycyny. Podanie doustne. Zawartość fiolki do podania pozajelitowego może być po rozcieńczeniu użyta i podana pacjentowi do wypicia lub poprzez zgłębnik nosowo-żołądkowy. Do roztworu można dodać syrop w celu poprawy smaku.

Możliwe jest wystąpienie ciężkich reakcji nadwrażliwości, które niekiedy mogą doprowadzić do zgonu. W przypadku reakcji nadwrażliwości należy natychmiast przerwać leczenie wankomycyną i zastosować odpowiednie leczenie ratunkowe. U pacjentów otrzymujących wankomycynę przez dłuższy okres lub jednocześnie z innymi lekami, które mogą spowodować neutropenię lub agranulocytozę należy regularnie kontrolować liczbę leukocytów. Wszyscy pacjenci otrzymujący wankomycynę powinni w regularnych odstępach czasu przechodzić testy hematologiczne, analizę moczu oraz testy czynnościowe wątroby i nerek. Wankomycynę należy stosować z ostrożnością u pacjentów z reakcją alergiczną na teikoplaninę (może dojść do krzyżowej reakcji nadwrażliwości, w tym wstrząsu anafilaktycznego zakończonego zgonem). Zakres aktywności przeciwbakteryjnej wankomycyny jest ograniczony do mikroorganizmów Gram-dodatnich. Nie nadaje się do stosowania w monoterapii w leczeniu pewnych typów zakażeń, chyba że odpowiedzialny patogen jest zidentyfikowany i jest wrażliwy na wankomycynę lub istnieje uzasadnione podejrzenie, że najbardziej prawdopodobny patogen(y) nadaje się do leczenia wankomycyną. Racjonalne stosowanie wankomycyny powinno uwzględniać zakres aktywności przeciwbakteryjnej, profil bezpieczeństwa oraz zasadność standardowego leczenia przeciwbakteryjnego u konkretnego pacjenta. Działanie ototoksyczne, które może być przejściowe lub trwałe, było obserwowane u pacjentów z uprzednią głuchotą, pacjentów, którzy otrzymywali nadmierne dawki dożylne lub otrzymywali jednoczesne leczenie innym lekiem o działaniu ototoksycznym, takim jak antybiotyk aminoglikozydowy. Należy również unikać stosowania wankomycyny u pacjentów z istniejącym uprzednio ubytkiem słuchu. Wystąpienie głuchoty może być poprzedzone szumem w uszach. Doświadczenie dotyczące innych antybiotyków wskazuje, że taka głuchota może postępować pomimo przerwania leczenia. W celu zmniejszenia ryzyka ototoksyczności należy regularnie kontrolować stężenie wankomycyny we krwi, zalecane są też regularne testy słuchu. Pacjenci w podeszłym wieku są szczególnie podatni na uszkodzenie narządu słuchu. U pacjentów w podeszłym wieku należy kontrolować czynność układu przedsionkowego i słuch podczas leczenia i po jego zakończeniu. Należy unikać podawania innych substancji o działaniu ototoksycznym podczas leczenia i bezpośrednio po jego zakończeniu. Szybkie podanie w bolusie (tzn. w ciągu kilku minut) może być związane ze znacznym niedociśnieniem tętniczym (włącznie ze wstrząsem i w rzadkich przypadkach z zatrzymaniem serca), reakcją histaminopodobną oraz wysypką grudkowo-plamistą lub rumieniowatą (zespół czerwonego człowieka lub zespół czerwonej szyi). Wankomycynę należy podawać w powolnej infuzji w rozcieńczonym roztworze (2,5-5 mg/ml) przy szybkości nieprzekraczającej 10 mg/min, trwającej co najmniej 60 min. Zatrzymanie infuzji zwykle powoduje szybkie ustąpienie takich reakcji. Częstość występowania reakcji związanych z infuzją (niedociśnienie tętnicze, uderzenia gorąca, rumień, pokrzywka i świąd) zwiększa się podczas jednoczesnego podawania leków znieczulających. Można zmniejszyć ryzyko ich wystąpienia, podając wankomycynę w infuzji trwającej co najmniej 60 min przed indukcją znieczulenia. U wielu pacjentów otrzymujących dożylnie wankomycynę może wystąpić ból i zapalenie żyły, niekiedy ciężkie. Częstość występowania i ciężkość zapalenia żyły można zminimalizować, podając lek powoli w postaci rozcieńczonego roztworu i zmieniając regularnie miejsce infuzji. Nie określono skuteczności ani bezpieczeństwa stosowania wankomycyny podawanej drogą dokanałową, dolędźwiową ani dokomorową. Wankomycynę należy stosować z ostrożnością u pacjentów z zaburzeniami czynności nerek, w tym z bezmoczem. Ryzyko działań toksycznych jest większe przy większym stężeniu we krwi oraz przy długotrwałym leczeniu. Regularne kontrolowanie stężenia wankomycyny we krwi jest wskazane podczas leczenia długotrwałego i dużymi dawkami, zwłaszcza u pacjentów z zaburzeniami czynności nerek lub zaburzeniami dotyczącymi narządu słuchu oraz w razie jednoczesnego podawania substancji o działaniu odpowiednio nefrotoksycznym lub ototoksycznym. Aktualne zalecenia dotyczące podawania dożylnego w populacji dzieci i młodzieży, a zwłaszcza u dzieci w wieku <12 lat, mogą doprowadzić do wystąpienia subterapeutycznego stężenia wankomycyny u znacznej liczby dzieci. Jednak nie oceniono właściwie stosowania wankomycyny w większych dawkach, a dawki >60 mg/kg mc. nie są generalnie zalecane. Wankomycynę należy stosować ze szczególną ostrożnością u noworodków i niemowląt urodzonych przed czasem ze względu na niedojrzałość ich nerek i możliwość zwiększenia stężenia wankomycyny w surowicy. W związku z tym u takich dzieci należy dokładnie kontrolować stężenie wankomycyny we krwi. Jednoczesne podawanie wankomycyny i leków znieczulających u dzieci wiąże się z występowaniem rumienia i histaminopodobnego uderzenia gorąca. Podobnie stosowanie jednocześnie z lekami o działaniu nefrotoksycznym, takimi jak antybiotyki aminoglikozydowe, NLPZ (np. ibuprofen w celu zamknięcia przetrwałego przewodu tętniczego Botalla) lub amfoterycyna B wiąże się ze zwiększonym ryzykiem działania nefrotoksycznego, w związku z czym wskazane jest częstsze kontrolowanie stężenia wankomycyny w surowicy i czynności nerek. Postępujące wraz z wiekiem naturalne osłabienie przesączania kłębuszkowego może prowadzić do zwiększenia stężenia wankomycyny w surowicy u pacjentów w podeszłym wieku, jeśli dawka nie jest właściwie dostosowana. Wankomycyna może nasilić depresję mięśnia sercowego wywołaną przez środki znieczulające; w okresie znieczulenia dawka musi być dobrze rozcieńczona i podawana powoli, przy dokładnym monitorowaniu czynności serca, należy odczekać ze zmianą pozycji pacjenta do zakończenia infuzji, aby umożliwić dostosowanie posturalne. Długotrwałe stosowanie wankomycyny może prowadzić do nadmiernego rozrostu niewrażliwych na lek drobnoustrojów. W razie ciężkiej uporczywej biegunki należy wziąć pod uwagę możliwość rzekomobłoniastego zapalenia jelit, które może zagrażać życiu; nie wolno wtedy podawać leków przeciwbiegunkowych. W związku z leczeniem wankomycyną notowano przypadki ciężkich reakcji skórnych, w tym zespołu Stevensa-Johnsona (SJS), toksycznego martwiczego oddzielania się naskórka (TEN), reakcji polekowych z eozynofilią i objawami ogólnoustrojowymi (DRESS) oraz ostrej uogólnionej osutki krostkowej (AGEP) mogących zagrażać życiu lub prowadzić do zgonu. Większość z tych reakcji wystąpiła w ciągu kilku dni do 8 tyg. od rozpoczęcia leczenia wankomycyną. Podczas przepisywania wankomycyny należy poinformować pacjenta o objawach przedmiotowych i podmiotowych oraz ściśle obserwować reakcje skórne. Jeśli wystąpią objawy tych reakcji, należy natychmiast przerwać stosowanie wankomycyny i rozważyć inne leczenie. Jeśli u pacjenta wystąpią ciężkie skórne działania niepożądane związane ze stosowaniem wankomycyny, nie należy wznawiać nigdy leczenia wankomycyną. Wankomycyna nie jest zatwierdzona do stosowania do komory przedniej oka lub do ciała szklistego, w tym w zapobieganiu wewnętrznemu zapaleniu oka. W pojedynczych przypadkach obserwowano wystąpienie krwotoczno-okluzyjnego zapalenia naczyń siatkówki (HORV), w tym trwałą utratę wzroku, po zastosowaniu wankomycyny do komory przedniej oka lub do ciała szklistego podczas lub po operacji zaćmy. Podanie doustne. Dożylne podawanie wankomycyny jest nieskuteczne w leczeniu zakażenia spowodowanego przez Clostridioides difficile. W tym wskazaniu wankomycynę należy podawać doustnie. Nie zaleca się testów w kierunku kolonizacji ani obecności toksyny Clostridioides difficile u dzieci w 1. rż. ze względu na dużą częstość bezobjawowej kolonizacji, chyba że występuje ciężka biegunka u niemowląt z czynnikami ryzyka zastoju, takimi jak choroba Hirschsprunga, operowana atrezja odbytu lub inne ciężkie zaburzenia motoryki. Należy zawsze prowadzić diagnostykę w kierunku innej etiologii, a zapalenie jelit spowodowane przez Clostridioides difficile musi być potwierdzone. Wchłanianie wankomycyny może być zwiększone u pacjentów z zapalnymi chorobami błony śluzowej jelit lub rzekomobłoniastym zapaleniem jelita grubego wywołanym przez Clostridioides difficile. Pacjenci tacy mogą być zagrożeni wystąpieniem działań niepożądanych, zwłaszcza w razie jednoczesnych zaburzeń czynności nerek. Im większy jest zakres zaburzeń czynności nerek, tym większe jest ryzyko działań niepożądanych typowych dla pozajelitowego podawania wankomycyny. W przypadku pacjentów z zapalnymi chorobami błony śluzowej jelit należy kontrolować stężenie wankomycyny w surowicy. W przypadku leczenia pacjentów z istniejącymi zaburzeniami czynności nerek lub pacjentów otrzymujących jednocześnie antybiotyk aminoglikozydowy lub inne leki o działaniu nefrotoksycznym, należy regularnie oznaczać parametry czynności nerek. W przypadku pacjentów z istniejącym ubytkiem słuchu lub pacjentów otrzymujących jednocześnie leki o działaniu ototoksycznym (np. antybiotyk aminoglikozydowy) pomocne może być seryjne oznaczanie stanu słuchu. Należy unikać stosowania leków hamujących motorykę jelit, a inhibitory pompy protonowej stosować tylko po dokładnym rozważeniu korzyści i ryzyka. Doustne stosowanie wankomycyny zwiększa ryzyko pojawienia się w przewodzie pokarmowym populacji enterokoków opornych na wankomycynę, dlatego zaleca się rozważne stosowanie wankomycyny podawanej doustnie.  

4. Możliwe działania niepożądane

Jak każdy lek, lek ten może powodować działania niepożądane, chociaż nie u każdego one wystąpią.

Jeśli pacjent zauważy którykolwiek z następujących objawów, należy przerwać stosowanie
wankomycyny i natychmiast zgłosić się do lekarza:
− czerwonawe, płaskie, przypominające tarczę strzelniczą lub okrągłe plamy na tułowiu, często
  z pęcherzami pośrodku, złuszczanie się skóry, owrzodzenia jamy ustnej, gardła, nosa, narządów
  płciowych i oczu. Wystąpienie tych ciężkich wysypek skórnych może poprzedzać gorączka
  i objawy grypopodobne (zespół Stevensa-Johnsona oraz toksyczne martwicze oddzielanie się
  naskórka).
− rozległa wysypka, wysoka temperatura ciała i powiększone węzły chłonne (zespół DRESS lub
  zespół nadwrażliwości na lek).
− czerwona, łuszcząca się wysypka z guzkami pod skórą oraz pęcherzami z jednoczesną gorączką
  na początku leczenia (ostra uogólniona osutka krostkowa).

Wankomycyna może powodować reakcje alergiczne, chociaż ciężkie reakcje alergiczne (wstrząs
anafilaktyczny) występują rzadko. Należy natychmiast poinformować lekarza, jeśli u pacjenta
wystąpi nagły świszczący oddech, trudności w oddychaniu, zaczerwienienie górnych partii ciała,
wysypka lub świąd.

Wchłanianie wankomycyny z przewodu pokarmowego jest nieznaczne. Jednakże jeśli pacjent ma stan
zapalny przewodu pokarmowego, a zwłaszcza jeśli ma także zaburzenia czynności nerek, mogą
występować działania niepożądane takie same, jak występujące po podawaniu wankomycyny
w infuzji (kroplówce).

Zgłaszano następujące działania niepożądane:

Często występujące działania niepożądane (mogą wystąpić u maksymalnie 1 na 10 pacjentów):
− obniżenie ciśnienia krwi;
− duszność, głośne oddychanie (wysoki dźwięk spowodowany przeszkodą na drodze przepływu
  powietrza w górnych drogach oddechowych);
− wysypka i zapalenie błony śluzowej jamy ustnej, świąd, swędząca wysypka, pokrzywka;
− problemy z nerkami, które można wykryć za pomocą badań krwi;
− zaczerwienienie górnych partii ciała i twarzy, zapalenie żył.

Niezbyt często występujące działania niepożądane (mogą wystąpić u maksymalnie 1 na 100
pacjentów):
− chwilowa lub trwała utrata słuchu.

Rzadko występujące działania niepożądane (mogą wystąpić u maksymalnie 1 na 1000
pacjentów):
− zmniejszenie liczby białych krwinek, czerwonych krwinek i płytek krwi (komórek krwi
  odpowiedzialnych za krzepnięcie krwi);
− zwiększenie liczby pewnych białych krwinek we krwi;
− zaburzenia równowagi, dzwonienie w uszach, zawroty głowy;
− zapalenie naczyń krwionośnych;
− nudności (mdłości);
− zapalenie nerek i niewydolność nerek;
− ból w klatce piersiowej i ból mięśni pleców;
− gorączka, dreszcze.

Bardzo rzadko występujące działania niepożądane (mogą wystąpić u maksymalnie 1 na 10 000
pacjentów):
− ciężka, skórna reakcja alergiczna, taka jak łuskowata lub pokryta pęcherzami skóra, może to być
  związane z wysoką gorączką i bólami stawów;
− zawał serca (nagłe zatrzymanie akcji serca);
− zapalenie jelit powodujące ból brzucha i biegunkę z możliwą zawartością krwi.

Częstość nieznana (nie może być określona na podstawie dostępnych danych):
− wymioty, biegunka;
− splątanie, senność, brak energii, obrzęki, zatrzymanie płynów, zmniejszenie produkcji moczu;
− wysypka z obrzękiem i bólem obszaru za uszami, szyi, pachwin, pod brodą i pod pachami
  (obrzęk węzłów chłonnych), nieprawidłowe wyniki badań krwi i czynności wątroby;
− wysypka z pęcherzami i gorączką.

Zgłaszanie działań niepożądanych
Jeśli wystąpią jakiekolwiek objawy niepożądane, w tym wszelkie objawy niepożądane niewymienione
w ulotce, należy powiedzieć o tym lekarzowi, farmaceucie szpitalnemu lub pielęgniarce. Działania
niepożądane można zgłaszać bezpośrednio do Departamentu Monitorowania Niepożądanych Działań
Produktów Leczniczych Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych
i Produktów Biobójczych
Al. Jerozolimskie 181C
02-222 Warszawa
tel.: +48 22 49 21 301
faks: +48 22 49 21 309
strona internetowa: https://smz.ezdrowie.gov.pl
Działania niepożądane można zgłaszać również podmiotowi odpowiedzialnemu.
Dzięki zgłaszaniu działań niepożądanych można będzie zgromadzić więcej informacji na temat
bezpieczeństwa stosowania leku.

Jednoczesne podawanie wankomycyny i leków znieczulających wiązało się z występowaniem rumienia, uderzeń gorąca jak po podaniu histaminy oraz reakcji rzekomoanafilaktycznych. Częstość występowania działań leków znieczulających. Występowanie reakcji związanych z infuzją można zminimalizować, podając wankomycynę w infuzji trwającej ponad 60 min, przed wprowadzeniem do znieczulenia. W okresie znieczulenia dawka musi być rozcieńczona do stężenia ≤5 mg/ml i podawana powoli, przy dokładnym monitorowaniu czynności serca. Należy odczekać ze zmianą pozycji pacjenta do zakończenia infuzji, aby umożliwić dostosowanie posturalne. Jednoczesne lub następujące bezpośrednio po podaniu wankomycyny zastosowanie innych leków, działających ogólnoustrojowo lub miejscowo, mogących działać ototoksycznie lub nefrotoksycznie, takich jak amfoterycyna B, aminoglikozydy, bacytracyna, polimiksyna B, piperacylina z tazobaktamem, kolistyna, wiomycyna, cisplatyna, diuretyki pętlowe oraz NLPZ może zwiększać toksyczność wankomycyny. W przypadku konieczności ich zastosowania, należy zachować ostrożność i odpowiednio kontrolować pacjenta. Podanie doustne: należy rozważyć zaprzestanie leczenia inhibitorami pompy protonowej i lekami hamującymi perystaltykę zgodnie z lokalnymi wytycznymi dotyczącymi leczenia zakażeń Clostridioides difficile.

Fresenius Kabi Polska Sp. z o.o.
al. Jerozolimskie 134
02-305 Warszawa
22-345-67-89
[email protected]
www.fresenius-kabi.com/pl/