1. CO TO JEST RHOPHYLAC 300 I W JAKIM CELU SIĘ GO STOSUJE
Co to jest Rhophylac 300 Lek ten jest gotowym do użycia roztworem do wstrzykiwań w ampułko-strzykawce. Roztwór zawiera specjalne białka wyizolowane z ludzkiego osocza krwi. Białka te należą do klasy „immunoglobulin”, nazywanych również przeciwciałami. Aktywnym składnikiem leku Rhophylac 300 są swoiste przeciwciała zwane „immunoglobuliną anty-D(Rh)”. Przeciwciała te unieczynniają czynnik Rhesus typu D.
Co to jest czynnik Rhesus typu D Czynniki Rhesus są swoistą cechą ludzkich krwinek czerwonych. Tzw. czynnik Rhesus typu D (w skrócie „Rh(D)”) występuje u około 85% populacji. Ludzi tych określamy jako Rh(D) dodatnich. Ludzie, u których nie występuje czynnik Rhesus typ D określani są Rh(D) ujemnymi.
Co to jest immunoglobulina anty-D (Rh) Immunoglobulina anty-D (Rh) jest przeciwciałem skierowanym przeciwko antygenowi Rhesus typu D produkowanym przez układ odpornościowy człowieka. Kiedy osoba Rh(D) -ujemna otrzyma krew z czynnikiem Rh(D) -dodatnim, jej/jego układ odpornościowy rozpozna krwinki Rh-dodatnie jako „obce” dla swojego organizmu i będzie usiłował je zniszczyć. W tym celu układ immunologiczny wyprodukuje swoiste przeciwciała przeciwko czynnikowi Rhesus typu D. Proces ten nazywany jest „immunizacją” i zwykle zajmuje trochę czasu (2-3 tygodnie). Dlatego też do zniszczenia krwinek czerwonych Rh(D)-dodatnich nie dochodzi po pierwszym kontakcie, zwykle nie obserwuje się też wówczas żadnych objawów. Jednak w przypadku kiedy tej samej Rh(D)-ujemnej osobie zostanie podana Rh(D)-dodatnia krew po raz drugi, przeciwciała będą „gotowe do natychmiastowego działania” i jej/jego układ immunologiczny natychmiast zniszczy obce Rh(D) dodatnie krwinki czerwone.
Jak działa Rhophylac 300 Jeżeli osoba Rh(D) -ujemna otrzyma wystarczającą dawkę ludzkiej immunoglobuliny anty-D(Rh), może to zapobiec izoimmunizacji przeciw czynnikowi Rhesus typu D. Dla uzyskania tego efektu leczenie lekiem Rhophylac 300 powinno być podjęte przed lub wkrótce po pierwszym kontakcie z czerwonymi krwinkami Rh(D)-dodatnimi. Immunoglobuliny anty-D(Rh) zawarte w tym leku zniszczą natychmiast obce krwinki czerwone Rh(D)-dodatnie. W efekcie układ immunologiczny pacjenta nie będzie stymulowany do wytworzenia własnych przeciwciał.
W jakim celu stosuje się Rhophylac 300 Lek ten jest stosowany w dwóch różnych sytuacjach: A) U Rh(D)- ujemnych, ciężarnych kobiet, które noszą Rh(D) -dodatnie dziecko W tej wyjątkowej sytuacji może dojść do immunizacji przez Rh(D) dodatnie krwinki czerwone dziecka, które przenikają do układu krwionośnego matki. Jeżeli do tego dochodzi podczas pierwszej ciąży, zazwyczaj nie wpływa to na uszkodzenia płodu i dziecko rodzi się w pełni zdrowe. Jednak w przypadku drugiej ciąży, kiedy płód jest Rh(D)-dodatni, przeciwciała mogą uszkodzić Rh(D) dodatnie krwinki czerwone dziecka podczas ciąży. Może to doprowadzić u dziecka do poważnych komplikacji, a nawet do jego śmierci.
Rhophylac 300 można otrzymywać w następujących przypadkach: - w ciąży lub bezpośrednio po porodzie dziecka Rh(D) -dodatniego; - po poronieniu dziecka Rh(D) -dodatniego (wewnątrzmaciczna śmierć płodu, poronienie, poronienie zagrażające lub aborcja); - gdy w czasie ciąży dojdzie do ciężkich komplikacji (ciąża pozamaciczna lub ciąża z nieżywotnie zapłodnionym jajkiem (zaśniad groniasty); - w przypadku podejrzenia, że Rh(D) dodatnie krwinki czerwone dziecka przeniknęły do krążenia krwi matki (krwotok przezłożyskowy będący wynikiem krwotoku przedporodowego). Może do tego dojść na przykład w przypadku, kiedy podczas ciąży występują krwawienia z dróg rodnych; - kiedy lekarz prowadzący uzna, że istnieje potrzeba wykonania badań w kierunku wad rozwojowych płodu (amniopunkcja, biopsja kosmówki, kordocenteza); - kiedy lekarz lub położna muszą wykonać zabieg położniczy w trakcie porodu (np. obrót zewnętrzny dziecka lub inne zabiegowe działania położnicze); - kiedy w wyniku wypadku doszło do uszkodzenia żołądka lub jelit matki (uraz brzucha).
Lek ten jest stosowany także jeżeli ciężarna kobieta jest Rh(D) ujemna a nie można stwierdzić czy jej dziecko będzie Rh(D) dodatnie.
B) U osób dorosłych, dzieci i młodzieży (0-18 lat) Rh(D)-ujemnych, którym przypadkowo podano infuzje (transfuzje) krwi Rh-dodatniej lub inne preparaty zawierające Rh (D) dodatnie krwinki czerwone, takie jak "koncentrat płytek krwi" (transfuzja źle dobranej krwi).
Skład
1 ampułko-strzykawka zawiera 300 µg (1500 j.m.) immunoglobuliny ludzkiej anty-D. Preparat zawiera maksymalnie do 30 mg/ml białek ludzkiego osocza, w tym 10 mg/ml albuminy jako stabilizatora roztworu. Co najmniej 95% innych białek osocza stanowią immunoglobuliny klasy IgG. Zawartość immunoglobulin (IgA) nie przekracza 5 µg/ml. Preparat zawiera: albuminę ludzką, glicynę, chlorek sodu.
Działanie
Immunoglobulina anty-D zawiera swoiste przeciwciała (IgG) przeciwko antygenowi D (Rh) ludzkich erytrocytów. Gdy matka posiada grupę krwi Rh(D)-ujemną, a płód Rh(D)-dodatnią, matka może zostać uczulona przez antygen Rh(D) i wytworzyć przeciwciała anty-Rh(D), które z kolei przenikną przez łożysko i mogą wywołać chorobę hemolityczną noworodków. Bierne uodpornienie immunoglobuliną anty-D zapobiega immunizacji Rh(D) w ponad 99% przypadków, pod warunkiem, że wystarczająca dawka immunoglobuliny anty-D zostanie podana odpowiednio wcześnie po ekspozycji na Rh(D)-dodatnie czerwone krwinki płodu. Mechanizm działania immunoglobuliny anty-D poprzez hamowanie immunizacji Rh(D)-dodatnich erytrocytów nie jest znany, jednak może być związany z uwolnieniem czerwonych krwinek z krążenia zanim osiągną immunokompetentne położenie lub może to być związane z mechanizmem tworzenia kompleksów immunologicznych polegających na rozpoznaniu obcego antygenu i jego prezentacji przez odpowiednie komórki w odpowiednim miejscu w obecności lub nieobecności przeciwciała. Biodostępność ludzkiej immunoglobuliny anty-D do stosowania dożylnego jest całkowita i natychmiastowa. IgG ulega szybkiej dystrybucji między osoczem i płynem pozanaczyniowym. Ludzka immunoglobulina anty-D do stosowania domięśniowego jest adsorbowana powoli do krążenia biorcy i osiąga maksimum po 2 -3 dniowym opóźnieniu. T0,5 wynosi około 3 do 4 tygodni. Okres ten może różnić się indywidualnie u poszczególnych pacjentów. Immunoglobuliny klasy IgG oraz kompleksy IgG są rozkładane w komórkach układu siateczkowo-śródbłonkowego.
Wskazania
Zapobieganie immunizacji czynnikiem Rh(D) kobiet Rh(D)-ujemnych w następujących sytuacjach: planowana profilaktyka przedporodowa; profilaktyka przedporodowa związana z komplikacjami ciąży takimi jak: poronienie/poronienie zagrażające, ciąża pozamaciczna lub zaśniad groniasty, wewnątrzmaciczne obumarcie płodu, krwotok przezłożyskowy wynikający z krwotoku przedporodowego, po zabiegach amniopunkcji diagnostycznej, biopsji kosmówki lub innych zabiegach położniczych takich jak obrót zewnętrzny, zabiegi inwazyjne, kordocenteza, interwencja terapeutyczna w celu leczenia płodu lub tępy uraz jamy brzusznej; poród dziecka RH (D) dodatniego (D, Dsłabe, Dczęściowe). Przyjmuje się, że Rh(D) niezgodna grupowo ciąża występuje jeżeli płód/dziecko jest Rd(D) dodatni lub Rh(D) nieznany lub ojciec także jest Rh(D) dodatni lub Rh(D) nieznany. Leczniczo u osób Rh(D)-ujemnych, którym podano krew Rh-dodatnią lub jakiekolwiek inne preparaty krwi zawierające krwinki czerwone.
Przeciwwskazania
Nadwrażliwość na substancję czynną lub na którąkolwiek substancję pomocniczą. Nadwrażliwość na ludzkie immunoglobuliny. Preparatu nie należy podawać domięśniowo w przypadku ciężkiej małopłytkowości oraz u pacjentów z innymi zaburzeniami krzepnięcia.
Ciąża i karmienie piersią
Preparat jest stosowany w ciąży i może być stosowany w okresie karmienia piersią. Doświadczenie kliniczne dotyczące stosowania ludzkiej immunoglobuliny anty-D nie wskazuje na występowanie działań szkodliwych wpływających na płodność.
Dawkowanie
Dożylnie lub domięśniowo. Dawka immunoglobuliny anty-D powinna być określana na podstawie poziomu ekspozycji na Rh(D) dodatnie krwinki czerwone (RBCs) oraz ustalona na podstawie założenia, że objętość 0,5 ml koncentratu Rh(D)-RBCs lub 1 ml Rh (D)-dodatniej krwi jest neutralizowana przez około 10 µg (50 j.m.) immunoglobuliny anty-D. Zapobieganie immunizacji Rh(D) u kobiet Rh(D)-ujemnych. Planowa profilaktyka przedporodowa: pojedyncza dawka 300 µg (1500 j.m.) dożylnie lub domięśniowo w 28-30 tyg. ciąży. Jeśli zostanie stwierdzona potrzeba profilaktyki przedporodowej w okresie przekraczającym 30 tyg. ciąży, nie należy wstrzymywać stosowania leku, ale podać tak szybko jak to możliwe. Profilaktyka przedporodowa spowodowana komplikacjami ciąży:pojedyncza dawka 300 µg powinna zostać podana najszybciej jak to możliwe i w ciągu 72 h. Jeśli minęło więcej niż 72 h, podawania leku nie należy wstrzymywać, ale należy go podać tak szybko, jak to możliwe. Jeśli to konieczne, dawkę można powtarzać przez cały okres ciąży w odstępach 6-12 tygodniowych. Profilaktyka po porodzie: zalecane jest podanie dożylne lub domięśniowe pojedynczej dawki 300 µg (1500 j.m.). Podanie minimalnej dawki 200 µg dożylnie może być wystarczające w przypadku wykluczenia wielkiego krwotoku przezłożyskowego. Przy zastosowaniu poporodowym preparat należy podać matce najszybciej jak to możliwe w ciągu 72 h od urodzenia Rh - dodatniego (antygen: D, Dsłaby, Dczęściowy) dziecka. Po upływie 72 h nie należy rezygnować z podania leku, tylko podać go tak szybko, jak tylko jest to możliwe. Dawka preparatu leczniczego musi zostać podana po porodzie nawet wówczas, gdy zastosowano profilaktykę przedporodową i gdy można wykazać w surowicy matki resztkową aktywność z nią związaną. Przy podejrzeniu rozległego krwotoku płodowo-matczynego (objętość krwawienia płodu >4 ml Rh (D) dodatniej krwi płodu) np. w przypadku niedokrwistości płodu/noworodka lub obumarcia wewnątrzmacicznego płodu, jego zakres powinien być określony odpowiednią metodą np. testem z wymywaniem kwaśnym buforem Kleihauer – Betke stosowanym w celu wykrycia hemoglobiny płodowej HbF lub cytometrią przepływową, która swoiście wykrywa komórki RBCs Rh(D) - dodatnie. Należy wówczas podać dodatkowe dawki immunoglobuliny anty-D (10 µg / 50 j.m.) na 0,5 ml Rh dodatniego RBCs płodu lub 1 ml Rh (D) dodatniej krwi płodu. Transfuzje RBCs u pacjentów RH (D) ujemnych: zalecana dawka 20 µg (100 j.m.) immunoglobuliny anty-D na każde 2 ml przetoczonej krwi Rh(D)-dodatniej lub na każdy 1 ml przetoczonej masy erytrocytarnej. Odpowiednią dawkę należy określić po konsultacji ze specjalistą w zakresie transfuzji krwi. Należy przeprowadzać testy kontrolne w kierunku obecności krwinek czerwonych Rh(D)-dodatnich co 48 h i kontynuować podawanie immunoglobuliny anty-D, aż do wyeliminowania wszystkich RBCs Rh(D)-dodatnich z krążenia. Maksymalna dawka 3000 µg (15000 j.m.) jest wystarczająca nawet jeżeli przetaczana objętość jest większa niż 300 ml Rh(D) dodatniej krwi lub przetoczono 150 ml RH (D) dodatniego koncentratu erytrocytów. Ze względu na możliwe ryzyko hemolizy zaleca się, aby nie przekraczać dawki 3000 µg (15000 j.m.). Zaleca się stosowanie dożylne, gdyż pozwala ono natychmiast osiągnąć odpowiedni poziom osocza. W przypadku iniekcji domięśniowej, należy podawać zwiększoną objętość przez okres kilku dni. Szczególne grupy pacjentów. Dawkowanie w przypadku transfuzji niezgodnych grupowo zależy od objętości krwi Rh(D) dodatniej lub przetoczonego koncentratu RBC, zalecana dawka u dzieci i młodzieży (0-18 lat) oraz u pacjentów w podeszłym wieku (≥65 rż.) nie powinna się różnić od tej dla dorosłych. Jednakże, odpowiednie dawkowanie powinno być ustalone po konsultacji ze specjalistą od transfuzji krwi. Sposób podania. Preparat podaje się dożylnie lub domięśniowo. Pacjentów należy obserwować co najmniej 20 min po podaniu leku. W przypadku zaburzeń krzepnięcia, kiedy podanie domięśniowe jest przeciwwskazane, preparat należy podać dożylnie. Jeżeli wymagane jest wstrzyknięcie dużej objętości produktu leczniczego (>2 ml u dzieci lub >5 ml u dorosłych) i gdy wybrana zostanie iniekcja domięśniowa, zalecane jest podanie produktu w podzielonych dawkach w różne miejsca. U pacjentów z indeksem masy ciała (BMI) ≥30 powinno być rozważone podanie dożylne.
Środki ostrożności
W okresie poporodowym immunoglobulinę anty-D należy stosować u położnic. Nie należy stosować u noworodków. Lek nie jest wskazany do podawania ani u osób Rh (D) dodatnich, ani u osób po wcześniejszej immunizacji antygenem Rh. W przypadku wystąpienia reakcji alergicznej lub wstrząsu anafilaktycznego należy natychmiast przerwać podawanie i zastosować standardowe leczenie przeciwwstrząsowe. W preparacie stężenie immunoglobulin klasy IgA jest poniżej poziomu wykrywalności (< 5 µg/ml), jednak w preparacie mogą wystąpić śladowe ilości IgA. Immunoglobulina Anty-D była stosowana z zadowalającym efektem w leczeniu choroby z niedoborem IgA; jednakże u osób z niedoborem IgA może dojść do powstania przeciwciał przeciwko immunoglobulinie A (IgA), co może spowodować powstanie objawów anafilaksji po zastosowaniu u nich innych preparatów krwi zawierających IgA. W takich przypadkach lekarz powinien rozważyć korzyść z zastosowania immunoglobuliny anty-D ze względu na potencjalne ryzyko wystąpienia reakcji nadwrażliwości. Pacjenci po przetoczeniu krwi niezgodnej grupowo, którym podaje się bardzo duże dawki immunoglobuliny anty-D, powinni być monitorowani w warunkach klinicznych oraz powinni być przebadani pod względem parametrów biologicznych, z powodu ryzyka wystąpienia reakcji hemolitycznej. Odnotowano, że podanie domięśniowe preparatu pacjentom z indeksem masy ciała (BMI) ≥ 30 wiązało się ze wzrostem ryzyka braku skuteczności. W związku z tym u pacjentów z BMI ≥ 30 powinno zostać rozważone podawanie dożylne. Pomimo stosowania standardowych metod zapobiegania zakażeniom związanym z użyciem produktów przygotowanych na bazie krwi lub osocza ludzkiego, nie wyklucza się całkowitej możliwości przeniesienia chorób zakaźnych (w tym nieznanych wirusów i innych patogenów). Zastosowane procedury są uznawane za skuteczne wobec wirusów otoczkowych takich jak wirus niedoboru odporności (HIV), wirus zapalenia wątroby typu B (HBV) i wirus zapalenia wątroby typu C (HCV). Mogą mieć one ograniczoną skuteczność wobec wirusów bezotoczkowych takich jak wirus zapalenia wątroby typu A (HAV) i parwowirus B19. Doświadczenie kliniczne wskazuje, że za pośrednictwem preparatów leczniczych zawierających immunoglobuliny nie dochodzi do przenoszenia wirusa zapalenia wątroby typu A lub parwowirusa B19. Przypuszcza się również, że do bezpieczeństwa tych preparatów leczniczych przyczynia się obecność przeciwciał w nich zawartych. Preparat zawiera do 11,5 mg (0,5 mmol) sodu na ampułkostrzykawkę. Powinno się brać to pod uwagę u pacjentów na kontrolowanej diecie sodowej. Lek zawiera mniej niż 1 mmol (23 mg) sodu na ampułkostrzykawkę, co znaczy, że uznaje się za „wolny od sodu”.
Działania niepożądane
4. MOŻLIWE DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE Jak każdy lek, ten lek może powodować działania niepożądane, chociaż nie u każdego one wystąpią. Działania niepożądane mogą wystąpić nawet jeżeli pacjent wcześniej przyjmował immunoglobuliny i dobrze je tolerował.
Reakcje alergiczne (reakcje nadwrażliwości) które były obserwowane rzadko (dotyczy od 1 do 10 osób leczonych na 10 000) Wczesne objawy mogą pojawić się jako małe, swędzące pęcherzyki na skórze (pokrzywka) lub na całej powierzchni ciała (uogólniona wysypka). Mogą one rozwinąć się do ciężkiej nadwrażliwości / reakcji anafilaktycznej takiej, jak nagły spadek ciśnienia krwi lub wstrząs (np. można odczuwać poprawę nastroju, zawroty głowy, omdlenia w pozycji stojącej, zimne stopy lub dłonie, odczucie nienormalnego rytmu serca, ból w klatce piersiowej, ucisk w klatce piersiowej, świszczący oddech lub podwójne widzenie) nawet jeżeli pacjent nie wykazywał nadwrażliwości podczas wcześniejszych podań.
Jeżeli wystąpią takie objawy podczas stosowania leku Rhophylac należy o tym natychmiast powiadomić lekarza lub personel medyczny. Zdecydują oni o zaprzestaniu podawania i rozpoczęciu odpowiedniego leczenia.
W przypadku podania domięśniowego tego leku może wystąpić ból i tkliwość uciskowa w miejscu wstrzyknięcia.
Następujące objawy niepożądane pojawiały się niezbyt często (dotyczy od 1 do 10 osób leczonych na 1000): - gorączka i dreszcze (drżenie), - złe samopoczucie (rozbicie), - ból głowy, - reakcje skórne, zaczerwienienie skóry (rumień), swędzenie (świąd).
Następujące objawy niepożądane pojawiały się rzadko (dotyczy od 1 do 10 osób leczonych na 10 000): - reakcje alergiczne, wstrząs anafilaktyczny, - nudności i/lub wymioty, - obniżenie ciśnienia krwi (hipotensja), - przyśpieszenie czynności serca lub tętna (tachykardia), - ból stawu (artralgia), - trudności w oddychaniu (duszność) - reakcje w miejscu wstrzyknięcia
Zgłaszanie działań niepożądanych Jeśli wystąpią jakiekolwiek objawy niepożądane, w tym wszelkie objawy niepożądane niewymienione w ulotce, należy powiedzieć o tym lekarzowi lub pielęgniarce . Działania niepożądane można zgłaszać bezpośrednio do Departamentu Monitorowania Niepożądanych Działań Produktów Leczniczych Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych Al. Jerozolimskie 181C 02-222 Warszawa Tel.: + 48 22 49 21 301 Faks: + 48 22 49 21 309 Strona internetowa: https://smz.ezdrowie.gov.pl Działania niepożądane można zgłaszać również podmiotowi odpowiedzialnemu. Dzięki zgłaszaniu działań niepożądanych można będzie zgromadzić więcej informacji na temat bezpieczeństwa stosowania leku.
Interakcje
Czynne uodpornienie z użyciem szczepionek zawierających żywe wirusy (np. odra, świnka, różyczka, ospa wietrzna) powinno być odłożone na 3 miesiące po zastosowaniu immunoglobuliny anty-D (ryzyko osłabienia skuteczności szczepionek). Jeżeli istnieje konieczność podania immunoglobuliny anty-D w okresie 2-4 tyg. po szczepieniu szczepionką zawierającą żywe wirusy, skuteczność takiego szczepienia może być zmniejszona. Ze względu na brak badań dotyczących zgodności, preparatu leczniczego nie wolno mieszać z innymi lekami.
Podmiot odpowiedzialny
CSL Behring Sp z o.o. ul. A. Branickiego 17 02-972 Warszawa www.cslbehring.pl
Kleszcze to rząd pajęczaków, które są szeroko rozpowszechnione na całym świecie. Do tej pory udało się rozpoznać aż 900 gatunków tych krwiopijnych pasożytów. Pajęczaki upodobały sobie miejsca ciepłe, wilgotne, porośnięte paprociami i wysoką trawą. Kleszcze występują przede wszystkim w lasach i na ich obrzeżach, na łąkach, polach uprawnych, pastwiskach, nad brzegami rzek i jezior, a także w parkach i ogrodach. W naszym kraju najczęściej możemy spotkać kleszcza pospolitego (Ixodes ricinus) oraz kleszcza łąkowego (Dermacentor reticulatus).