Kontuzje zimą – jak leczyć urazy?

Zimą zwiększa się ryzyko kontuzji spowodowanych upadkiem na śliskiej nawierzchni. W wyniku takich urazów dochodzi do stłuczeń, zwichnięć i skręceń oraz rzadziej – złamań. Szczególnie narażone na tego typu obrażenia są osoby uprawiające sporty zimowe.

Jednym z najpopularniejszych sportów zimowych jest jazda na nartach, którą uprawia ponad 4 mln Polaków. Jest to przyjemny sport, który jednak niesie ze sobą ryzyko. Dochodzi do około 3 tys. wypadków narciarskich podczas sezonu. Najbardziej typowe są urazy stawu kolanowego oraz stłuczenia i złamania w obrębie nóg. Wypadkom ulegają najczęściej młodzież i młodzi dorośli poniżej 30. roku życia.

Inną specyficzną grupą zimowych sportowców są snowboardziści. Wśród nich najczęściej dochodzi do kontuzji barków i nadgarstków.

Kolejnym niebezpieczeństwem zimą są śliskie nawierzchnie. Szczególnie należy dbać o swoje bezpieczeństwo podczas łyżwiarstwa na zamrożonych jeziorach, ponieważ może dojść do załamania tafli lodu i podtopienia w lodowatej wodzie. 

Tak jak przy innych urazach, pierwsza pomoc przy kontuzjach na lodzie jest niezwykle istotna. Pozwala na szybką reakcję medyków, skuteczniejsze leczenie i powrót do zdrowia.

Po upadku na śliskiej powierzchni należy ocenić sytuację. Jeśli uraz nie powoduje dotkliwego bólu, mogło dojść tylko do łagodnego uszkodzenia tkanek. Zazwyczaj objawia się to stłuczeniem i wystąpieniem bolesnych siniaków.

W takiej sytuacji można zastosować żel z arniką, która wykazuje działanie przeciwzakrzepowe, przeciwzapalne i przeciwbólowe. Innymi preparatami, które pomogą przy stłuczeniach, są żele z octanowinianem glinu, z wyciągiem z kasztanowca i trokserutyną oraz heparyną. Leczenie siniaków i opuchlizny w domowych warunkach najlepiej rozpocząć chłodnymi okładami.

Jeśli po upadku odczuwa się ból w obrębie stawu, można wykorzystać maści i żele zawierające substancje przeciwbólowe i przeciwzapalne, takie jak ibuprofen, diklofenak czy naproksen. Jeżeli jednak dolegliwości bólowe trwają kilka dni od urazu, a stosowanie maści nie daje ulgi, to warto skonsultować się z lekarzem, aby wykluczyć możliwość poważniejszego urazu.

W przypadku odczuwania ograniczenia ruchomości i silnego, ostrego bólu po upadku, należy niezwłocznie skontaktować się z pogotowiem lub udać się na szpitalny oddział ratunkowy. Może to być sygnał zwichnięcia lub złamania kończyny, które wymagają konsultacji lekarskiej. 

Aby uniknąć urazów na stoku narciarskim lub lodowisku, istotne jest przestrzeganie pewnych zasad ostrożności oraz stosowanie się do zaleceń bezpieczeństwa.

Najważniejsze zasady profilaktyki zimowych urazów:

• Odpowiedni ubiór i sprzęt – odpowiedni strój na ferie zimowe składa się z kilku warstw: bielizny termoochronnej, ubioru z naturalnych materiałów typu bawełna oraz wiatro- i wodoodpornego okrycia wierzchniego. Aby zapobiec wychłodzeniu i odmrożeniom zimą, zawsze należy nosić czapkę na głowie i rękawiczki na dłoniach. Kask w narciarstwie i snowboardzie to podstawowy element sprzętu ochronnego, którego nie powinno się w żadnym wypadku zdejmować podczas aktywności.
• Technika uprawiania sportu – przygotowanie fizyczne i techniczne przed sezonem zimowym powinno być obowiązkowe. Jazda na nartach i snowboardzie jest wymagającym sportem dla organizmu. Dlatego przez cały rok powinno się dbać o budowanie wytrzymałości fizycznej oraz o utrzymanie prawidłowej postawy ciała. Przed pierwszym zjazdem warto przypomnieć sobie podstawowe techniki jazdy, skręcania i hamowania, aby zadbać o swoje bezpieczeństwo.
• Unikanie ryzyka – uprawianie niebezpiecznego sportu, jakim jest łyżwiarstwo, narciarstwo czy jazda na snowboardzie, wymaga postawy pełnej uważności i ostrożności. Świadomość otoczenia i przewidywanie ruchów to kluczowe elementy bezpieczeństwa. Nie powinno się wybierać wymagających tras, będąc zmęczonym lub niewyspanym, aby uniknąć wypadku. Nie wolno uprawiać tych sportów pod wpływem alkoholu.
• Rozgrzewka – jest to obowiązkowy element każdej aktywności fizycznej, który zmniejsza ryzyko pojawienia się urazów. Kilka prostych ćwiczeń gimnastycznych i odpowiednie rozciąganie uelastycznia ścięgna, więzadła i stawy, co chroni je przed uszkodzeniem. Rozgrzanie mięśni jest kluczowym elementem zdrowej aktywności fizycznej.
• Kompleksowa dieta – zdrowa i dobrze zbilansowana dieta jest niezwykle istotnym elementem uprawiania sportu. Zapewnia wysoką wydolność organizmu i pozwala na zdrową aktywność fizyczną.

Chcąc wesprzeć prawidłowe funkcje kości i stawów przed sezonem zimowym, można rozważyć dodatkową suplementację kolagenem, najlepiej w połączeniu z witaminą C, który jest naturalnym składnikiem ścięgien, więzadeł i kości. Skuteczna może się okazać suplementacja siarczanem glukozaminy lub chondroityny, które są budulcem chrząstki stawowej. Ponadto regularne stosowanie kwasów omega-3 (EPA, DHA) może wykazywać działanie przeciwzapalne, także w obrębie stawów.

Bibliografia:
Sideris, E., Borkowski, R., Marasek, A., Marasek, A., Puczyłowski, T., Siadkowski, A., ... & Cybula, I. (2019). Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka 2019, nr 2 (XXXV): Bezpieczeństwo i ryzyko w sporcie i turystyce.
Rusek, W., Pop, T., Jarochowicz, S., Cieplińska, E., & Glista, J. (2010). Najczęstsze urazy kończyn górnych i dolnych u dzieci i młodzieży. Prz Med Uniw Rzesz Inst Leków, 4, 427-34.
https://multimed.pl/baza-wiedzy/rehabilitacja/sporty-zimowe-jak-uniknac-kontuzji/ [data cytowania 12.11.2023r.]
Wiśniowska, K., & Przerada, H. Skuteczna suplementacja. Jak wybrać dobry suplement diety?

Materiały publikowane w aplikacji ApteGo mają charakter wyłącznie informacyjny i edukacyjny. W żadnym wypadku nie zastępują konsultacji z lekarzem, farmaceutą lub inną osobą wykonującą zawód medyczny. Przed podjęciem decyzji mogącej mieć wpływ na Twoje zdrowie, skonsultuj ją z profesjonalistą medycznym, który uwzględni Twoją indywidualną sytuację zdrowotną.

redaktor: mgr farm. Angelika Czarnecka