Jak skutecznie przeciwdziałać rozstępom podczas i po zakończeniu ciąży?

Rozstępy to trwały defekt skórny, który powstaje w wyniku zbyt intensywnego rozciągania się skóry. Najczęściej pojawiają się pomiędzy 6. a 7. miesiącem ciąży. W skórze dochodzi do przerwania ciągłości włókien elastynowych i kolagenowych, które nadają skórze elastyczności i jędrności. Dodatkowo podczas ciąży w organizmie kobiety ciężarnej dochodzi do wielu zmian hormonalnych (wzrost stężenia estrogenów oraz kortyzolu), które utrudniają regenerację skóry. Dochodzi do tworzenia się wrzecionowatych i ścieńczałych zmian na skórze, czyli właśnie rozstępów.

Zmiany pojawiają się głównie na brzuchu, ale także na piersiach oraz biodrach. Powstawaniu rozstępów sprzyjają predyspozycje genetyczne oraz niektóre choroby (np. zespół Cushinga, nadczynność tarczycy).

Wyróżniamy 2 fazy powstawania rozstępów:

•  I faza (zapalna) — powstające zmiany są czerwone, różowe lub fioletowe, a skóra jest cieńsza i delikatnie pomarszczona. Mogą się pojawić obrzęk, stan zapalny oraz świąd. To stadium trwa od 12 do 24 miesięcy. Jest to faza, podczas której rozstępy są najbardziej podatne na działanie kosmetyków, więc zabiegi je usuwające będą najskuteczniejsze.
•  II faza (zanikowa) — czerwone rozstępy stają się białe tworząc tzw. bliznę zanikową. Wówczas usunięcie rozstępów jest trudniejsze i wymaga bardziej inwazyjnych zabiegów.

Zapobieganie rozstępom w ciąży powinno się zacząć stosunkowo wcześnie, czyli około 2-3 miesiąca ciąży, zanim zaczną pojawiać się zmiany. Zaleca się stosowanie silnie nawilżających kosmetyków zawierających emolienty, które natłuszczają skórę.

Wybierając preparat do stosowania na skórę ciężarnej, należy zwrócić szczególną uwagę na jego skład. Wybieraj te, które są przeznaczone dla kobiet w ciąży, przebadane dermatologicznie, najlepiej gdy ich bezpieczeństwo stosowania zostało potwierdzone badaniami. Ponadto krem nie powinien zawierać substancji, które mogą działać szkodliwie na płód.

Składnikami, które wspomogą regenerację skóry ciężarnej i zmniejszą ryzyko pojawienia się rozstępów, są masło shea, witamina C i E oraz alantoina. Oleje do pielęgnacji skóry w ciąży to przykładowo: olej z awokado, wiesiołka, nagietka, marakui, lawendy czy rozmarynu. Ich zastosowanie dogłębnie nawilży skórę, zwiększając jej podatność na rozciąganie.

Niektórzy polecają masaż miejsc powstawania rozstępów (bioder, ud) szorstką rękawicą lub szczotką. Jednak nie powinno się tego wykonywać na brzuchu, ponieważ taki masaż mógłby pobudzić aktywność skurczową mięśni macicy.

Dieta także może wspomóc zapobieganie rozstępom. Warto dbać o prawidłową podaż białka, witamin (głównie A, B5, C, E i PP) oraz wzbogacić ją o wielonienasycone kwasy tłuszczowe, obecne m.in. w rybach morskich i oliwie z oliwek. Zaleca się także picie przynajmniej 2 litrów dziennie wody, aby uniknąć odwodnienia organizmu, a co za tym idzie — przesuszenia skóry. Łagodna aktywność fizyczna (lekkie ćwiczenia, dozwolone dla ciężarnych, spacery) poprawią ukrwienie i prawidłowe odżywienie skóry, co zmniejszy szansę na pojawienie się rozstępów.

Niestety walka z powstałymi rozstępami jest znacznie trudniejsza od zapobiegania im. Działanie należy rozpocząć już w momencie pojawienia się czerwonych rozstępów, będących w pierwszej fazie rozwoju. Zaleca się stosowanie peelingów lub zabiegi kosmetyczne, z którymi jednak należy zaczekać do zakończenia ciąży oraz karmienia piersią.

Zabiegi medycyny estetycznej, które polecane są w obecności rozstępów, to:
• zabiegi laserowe (laseroterapia frakcyjna z laserami ablacyjnymi i nieablacyjnymi, intesywnie pulsujące źródło światła, laser barwnikowy),
• mezoterapia igłowa,
• zabiegi złuszczające (peelingi chemiczne kwasami AHA — stosowanie retinoidów jest przeciwwskazane w ciąży, mikrodermabrazja).

Warto powierzyć dobór zabiegu kosmetologowi, który dopasuje metodę do konkretnego przypadku. Najlepsze wyniki terapii uzyskuje się poprzez stosowanie zabiegów łączonych (np. mikrodermabrazji z zabiegiem kwasowym).

Niektóre wyciągi roślinne mogą łagodnie zmniejszyć istniejące rozstępy. 
Oto kilka przykładów:
• wyciąg z wąkroty azjatyckiej stymuluje regenerację komórek skóry, zwiększa syntezę kolagenu oraz działa przeciwzapalnie,
• dziurawiec zwyczajny uszczelnia naczynia krwionośne i wspiera odnowę skóry,
• przywrotnik pospolity działa ochronnie na komórki tkanki łącznej i zapobiega dalszym uszkodzeniom włókien elastycznych,
• skrzyp polny poprawia elastyczność i sprężystość skóry,
• olej z wiesiołka ma właściwości nawilżające i odżywcze.

Choć rozstępy są powszechnym zjawiskiem w ciąży, istnieje wiele sposobów zapobiegania i leczenia, które mogą pomóc przyszłym matkom zachować zdrową skórę i poczucie pewności siebie. Kondycja skóry w ciąży jest niezwykle specyficzna, wymaga szczególnej uwagi oraz stosowania wybranych składników. Dlatego warto o nią zadbać, już od pierwszych tygodni ciąży.

Bibliografia:
   1. Skorupińska, Agata, and Natalia Sekuła. "Zmiany zachodzące w organizmie kobiety w ciąży." Kosmetologia estetyczna 3.6 (2017): 283-286.
   2. Kasprzak, Joanna, and Magdalena Jamróg. "Zabiegi pielęgnacyjne i pielęgnacja skóry kobiety ciężarnej." EJMT 3 (2014): 4.
   3. Jastrzębska-Więsek, Magdalena, et al. "Współczesne możliwości terapii rozstępów." Farmacja Polska 74.7 (2018).
   4. Waleśkiewicz-Ogórek, Karolina. "Pielęgnacja skóry w ciąży."

Materiały publikowane w aplikacji ApteGo mają charakter wyłącznie informacyjny i edukacyjny. W żadnym wypadku nie zastępują konsultacji z lekarzem, farmaceutą lub inną osobą wykonującą zawód medyczny. Przed podjęciem decyzji mogącej mieć wpływ na Twoje zdrowie, skonsultuj ją z profesjonalistą medycznym, który uwzględni Twoją indywidualną sytuację zdrowotną.

redaktor: mgr farm. Angelika Czarnecka