Ulewanie u noworodka – co warto wiedzieć?

Ulewanie pokarmu u niemowląt to dość częsty problem na tym etapie rozwojowym. Jest to bierne, niezależne od woli cofanie się treści żołądkowej do jamy ustnej dziecka. Dzieje się to podczas karmienia lub chwilę po nim.

Jeżeli ulewanie nie zdarza się podczas snu, trwa krótko i nie powoduje częstych schorzeń układu oddechowego, to jest fizjologicznym odruchem dziecka i nie stanowi zagrożenia dla jego zdrowia.

Zjawisko ulewania pokarmu u niemowląt jest spowodowane tym, że ich układ pokarmowy jest w trakcie rozwoju. Kształtowanie się układu pokarmowego może trwać nawet do 15. miesiąca życia. Do tego momentu epizody ulewania traktuje się jako fizjologiczne zjawisko.

Mechanizm antyrefluksowy, który zapobiega cofaniu się treści żołądkowej, jest związany z różnicami w ciśnieniu w przewodzie pokarmowym. U starszych dzieci ciśnienie przy dolnym zwieraczu żołądka wynosi około 10-30 mmHg, a u rozwijających się niemowląt – tylko 5-7 mmHg. Wynika z tego, że u młodszych dzieci łatwo o cofnięcie pokarmu do buzi.

Inną przyczyną ulewania jest choroba refluksowa przełyku. Różnice między ulewaniem a refluksem u niemowląt nie są znaczące, co utrudnia prawidłową diagnozę. Chorobę refluksową rozpoznaje się w momencie, gdy poza cofaniem się treści żołądkowej u dziecka występują również niedokrwistość, niedożywienie i zapalenie przełyku. W konsekwencji refluks może wywołać spastyczne zapalenie oskrzeli i inne poważne schorzenia układu oddechowego.

Szczególną przyczyną ulewania u dzieci jest alergia na krowie mleko. Wówczas poza ulewaniem dziecko może często mieć kolkę, być płaczliwe i drażliwe.

Ulewanie pokarmu najczęściej zdarza się w okolicy 4. miesiąca życia, wówczas dotyczy nawet 67% niemowląt. Po 7. miesiącu życia częstość występowania tego zjawiska znacznie maleje. Pomiędzy 10. a 13. miesiącem życia ulewanie występuje już tylko u około 5% dzieci.

Aby zapobiec zjawisku ulewania się pokarmu u niemowląt, można samodzielnie podjąć proste kroki, które zmniejszają częstość jego występowania.

Pierwszym sposobem, który warto wypróbować, jest zagęszczanie pokarmu dziecka. Dostępne są różne preparaty na bazie skrobi lub mączki chleba świętojańskiego, które poprzez zwiększenie gęstości utrudniają jego cofanie się. Jeśli dziecko jest karmione mlekiem modyfikowanym, to można wybrać wariant AR, który jest już wzbogacony o zagęstniki.

Kolejnym krokiem w zapobieganiu ulewania u dziecka jest unikanie kładzenia go od razu po posiłku. Pozostawiając niemowlę w pozycji pionowej grawitacja ułatwia pozostanie pokarmu w brzuszku.

Jeżeli podczas stosowania się do tych zasad ulewanie dalej występuje, to warto rozważyć suplementację probiotyków u dziecka. Liczne badania potwierdzają, że regularna probiotykoterapia może zmniejszyć ryzyko cofnięcia się treści pokarmowej. Szczep bakteryjny, który znajdzie w tym przypadku zastosowanie to Lactobacillus reuteri.
 

Techniki karmienia przy ulewaniu noworodka odgrywają znaczącą rolę w zapobieganiu temu zjawisku.

Oto kilka zasad, które zmniejszają ryzyko ulewania:

• podczas karmienia trzymaj dziecko w pozycji pionowej z główką nieco podniesioną,
• dziecko powinno być karmione w spokojnej atmosferze, ponieważ stres związany z hałasem i zamieszaniem może sprzyjać ulewaniu,
• upewnij się, że dziecko jest dobrze przyssane do piersi lub butelki, ponieważ połykanie powietrza może zwiększyć ryzyko cofnięcia się treści pokarmowej po posiłku,
• nie karm na siłę – jeśli dziecko daje sygnały o sytości, to dalsze karmienie może spowodować przejedzenie i późniejsze ulewanie.

Tak jak zostało to wcześniej wspomniane, ulewanie jest fizjologicznym zjawiskiem u niemowląt. Jednak może być także objawem choroby refluksowej i powodować poważne komplikacje zdrowotne.

Chorobowe podłoże ulewania charakteryzują takie objawy, jak:
   • zapalenie przełyku, 
   • bezdech, 
   • sinica,
   • nawracające infekcje ucha środkowego i/lub krtani,
   • krwiste wymioty i stolce,
   • zahamowanie rozwoju i wzrostu,
   • anemia,
   • apatia.

Te objawy alarmowe powinny być skonsultowane z lekarzem pediatrą. Jeśli zdiagnozowana zostanie choroba refluksowa, wówczas lekarz może zalecić stosowanie leków zmniejszających kwaśność soku żołądkowego, takich jak omeprazol. Te leki podaje się wyłącznie pod opieką lekarza, nigdy na własną rękę.
 

Bibliografia:
Roemer-Ślimak, R., Ligucka, M., & Mastalerz-Migas, A. Wcześniak w POZ–postępowanie profilaktyczno-lecznicze i zalecenia dotyczące realizacji programu szczepień ochronnych. Lekarz POZ, 2(2), 145-150.
Łoś-Rycharska, E., & Czerwionka-Szaflarska, M. (2012). Ulewanie u niemowląt. Pediatria Polska, 87(4), 404-409.
Dziechciarz, P., Ulewanie u dzieci https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/lista/61940,ulewanie-u-dzieci [data cytowania 6.02.2024]

Materiały publikowane w aplikacji ApteGo mają charakter wyłącznie informacyjny i edukacyjny. W żadnym wypadku nie zastępują konsultacji z lekarzem, farmaceutą lub inną osobą wykonującą zawód medyczny. Przed podjęciem decyzji mogącej mieć wpływ na Twoje zdrowie, skonsultuj ją z profesjonalistą medycznym, który uwzględni Twoją indywidualną sytuację zdrowotną.

redaktor: mgr farm. Angelika Czarnecka