Wiosenne wzmocnienie dla sportowców, czyli co znajdziesz na aptecznych półkach

Utrzymanie odpowiedniego nawodnienia stanowi klucz do dobrych wyników w sportach. Dlatego należy pamiętać o spożywaniu płynów podczas aktywności fizycznych.

Wraz z wodą organizm traci także ważne elektrolity, takie jak potas, sód czy magnez. Dlatego wybierając napój podczas planowania aktywności fizycznej, warto sięgać po te wzbogacone w minerały. Są to tzw. elektrolity. Preparaty elektrolitowe zawierają również glukozę, dlatego osoby z cukrzycą powinny sięgać po warianty przeznaczone dla diabetyków.

Na aptecznych półkach znajdziemy szereg elektrolitów dostępnych jako tabletki musujące, saszetki lub gotowe roztwory. Silnie nawadniające preparaty elektrolitowe mają podaną osmolarność. Jest to parametr, który określa ilość rozpuszczonych jonów w roztworze. Elektrolity powinny być hipoosmolarne, aby dobrze nawadniały organizm.

W aptekach dostępne są różne preparaty witaminowe przeznaczone dla różnych grup pacjentów, także dla sportowców. Zawierają one kompleks witamin i minerałów lub inne substancje aktywne, które zostały przedstawione w dalszej części tekstu.

Niedobory witaminowe mogą powodować wydłużenie czasu rekonwalescencji i spadek wydolności fizycznej. Sportowcom szczególnie polecane są witaminy o działaniu antyoksydacyjnym, czyli m.in. witamina A, E oraz koenzym Q10. Zmniejszają one stres oksydacyjny, który może pojawić się w tkankach podczas uprawiania sportu i przyspieszają regenerację organizmu.

Często rekomendowanym roślinnym środkiem pobudzającym jest żeń-szeń, który działa przez stymulację organizmu oraz poprawę koordynacji i sprawności psychomotorycznej. Suplementacja żeń-szeniem jest szczególnie korzystna dla osób uprawiających sporty wymagające szybkich reakcji, takie jak gry zespołowe, czy dla tych, którzy potrzebują ogólnego wzmocnienia organizmu.

Dla osób, które potrzebują zastrzyku energii, dobrze sprawdzą się multiwitaminy wzbogacone o kofeinę. Ich spożycie przed wysiłkiem fizycznym doda wigoru i poprawi wyniki sportowe.

Kolejnym, często stosowanym przez sportowców suplementem, jest L-karnityna. Jej mechanizm działania polega na zwiększeniu wydzielania energii przez komórki, co poprawia funkcje organizmu. Znajduje się także w preparatach na odchudzanie ze względu na wpływ na tkankę tłuszczową.

Ashwaghanda to adaptogen, po który także często sięgają sportowcy. Redukuje poziom kortyzolu, czyli hormonu stresu, sprzyja przyrostowi mięśni i zmniejsza ich uszkodzenia związane z aktywnością fizyczną. 

Skurcze mięśni to problem zdrowotny często dotykający sportowców. Mogą wystąpić zarówno podczas aktywności fizycznej, np. przy niewystarczającym rozciągnięciu i rozgrzewce mięśni, jak i po dużym wysiłku.

Napiętą kończynę można masować, okładać zimnymi kompresami lub delikatnie rozciągać, aby skurcz zanikł. Może to potrwać od kilku sekund aż do paru minut.

Aby zapobiegać skurczom, można stosować preparaty zawierające:

• Magnez z potasem – to połączenie minerałów często występuje ze sobą w preparatach na skurcze. Mogą zapobiegać skurczom, jednak wyniki badań nie zawsze potwierdzają ich skuteczność. Nie zaleca się ich stosowania u osób stosujących niektóre leki na nadciśnienie, m.in. lizynopryl, ramipryl, spironolakton i telmisartan, ponieważ równoczesne ich stosowanie może doprowadzić do niebezpiecznej hiperkaliemii.
   
• Magnez – preparaty zawierające wyłącznie magnez również mogą się sprawdzić w profilaktyce skurczów i ogólnym wzmocnieniu organizmu. Zaleca się stosowanie magnezu dostępnego w postaci dobrze przyswajalnych soli, np. cytrynianu lub mleczanu. Preparaty magnezu mogą być także stosowane u ciężarnych, które chcą pozostać aktywne w ciąży.
   
• Witaminy z grupy B – coraz więcej badań przemawia za skutecznością kompleksu witamin B, głównie witamin B2, B6 i B12, w regulacji neuroprzekaźnictwa i ograniczaniu kurczów mięśni.

Sportowcy są grupą, która często narzeka na bóle stawowe. Jest to związane z długotrwałą eksploatacją i obciążeniem stawów podczas aktywności fizycznej. U takich osób często zaleca się suplementację kolagenu, czyli naturalnego składnika mazi stawowej. Dostępne są preparaty zawierające hydrolizowany kolagen w postaci kapsułek lub saszetek zawierających proszek do rozpuszczenia w wodzie. Taką kurację powinno się prowadzić przez co najmniej 3 miesiące. Suplementacja kolagenem u sportowców może zmniejszyć ból stawów odczuwany po wysiłku, co zostało potwierdzone w badaniach.

Inne często polecane substancje wspierające zdrowie stawów to chondroityna i glukozamina. Zastosowanie glukozaminy i chondroityny zmniejsza obrzęk, daje ulgę od dolegliwości bólowych i poprawia sprawność.

Bibliografia:
Maughan, R. J. (2004). Zapotrzebowanie na wodę i elektrolity: efekt wysiłku fizycznego i warunków otoczenia. Sport Wyczynowy, (3-4), 44-51.
World Health Organization. (2006). Oral rehydration salts: Production of the new ORS (No. WHO/FCH/CAH/06.1). World Health Organization.
Frączek, B., Gacek, M., & Grzelak, A. (2012). Żywieniowe wspomaganie zdolności wysiłkowych w grupie sportowców wyczynowych. Probl Hig Epidemiol, 93(4), 817-823.
Wankhede, S., Langade, D., Joshi, K., Sinha, S. R., & Bhattacharyya, S. (2015). Examining the effect of Withania somnifera supplementation on muscle strength and recovery: a randomized controlled trial. Journal of the International Society of Sports Nutrition, 12, 1-11.
Kaziród, K., Hunek, A., Zapała, M., Wiśniewska-Skomra, J., Chmielarz, K., Tylutka, K., & Hapon, A. (2023). Suplementacja kolagenem–czy przynosi realne korzyści. Quality in Sport, 13(1), 88-107.
Clark K, Sebastianelli W, Flechsenhar K et al. 24-Week study on the use of collagen hydrolysate as a dietary supplement in athletes with activity-related joint pain. Curr Med Res Opin. 2008;24(5):1485-1496.
Tłustochowicz, W., & Tłustochowicz, M. (2021). 4 przypadki kliniczne chorych, u których warto rozważyć zastosowanie połączenia chondroityny z glukozaminą. Medycyna i Życie, 8(1-4), 42-52.
 

Materiały publikowane w aplikacji ApteGo mają charakter wyłącznie informacyjny i edukacyjny. W żadnym wypadku nie zastępują konsultacji z lekarzem, farmaceutą lub inną osobą wykonującą zawód medyczny. Przed podjęciem decyzji mogącej mieć wpływ na Twoje zdrowie, skonsultuj ją z profesjonalistą medycznym, który uwzględni Twoją indywidualną sytuację zdrowotną.

redaktor: mgr farm. Angelika Czarnecka