Babeszjoza – objawy, profilaktyka i leczenie

Babeszjoza jest chorobą pasożytniczą powodowaną przez pierwotniaki z rodzaju Babesia. Organizmy te tworzą rozległą grupę pasożytów wewnątrzkrwinkowych, skupiającą ponad 100 różnych gatunków. Kleszcze są jedynym źródłem przenoszenia pasożytów odpowiedzialnych za występowanie babeszjozy. Choroba atakuje przede wszystkim psy, a u ludzi występuje rzadko i dotyka głównie osoby, które były narażone na zakażenie w krajach tropikalnych. Zwiększone ryzyko zakażenia babeszjozą jest ściśle powiązane z sezonowym wzrostem aktywności kleszczy. Ważne jest jednak uświadomienie, że drogi przenoszenia tej choroby są zróżnicowane. Oprócz bezpośredniego ukąszenia przez kleszcza, babeszjoza może być przekazywana również poprzez transfuzję zakażonej krwi, transplantację narządów od zainfekowanego dawcy, a także przez zakażenie, z matki na dziecko podczas ciąży.

Charakterystyczne symptomy łagodnej formy babeszjozy to:
   • bóle kostno-stawowe;
   • uczucie zmęczenia;
   • podwyższona temperatura ciała (powyżej 38°C);
   • dreszcze;
   • zlewne poty.

Rzadziej spotykane objawy obejmują:
   • ból głowy;
   • sztywność karku;
   • chrypkę;
   • suchy kaszel;
   • płytki, przyspieszony oddech;
   • biegunkę;
   • nudności i wymioty;
   • ciemne zabarwienie moczu;
   • hemoglobinurię.

Ciężka postać babeszjozy może prowadzić do zgonu, a jej leczenie często wymaga pobytu na oddziale intensywnej terapii. W tej fazie choroby mogą wystąpić poważne komplikacje, w tym ostra zastoinowa niewydolność krążenia, zawał serca, niewydolność funkcji nerek i wątroby, żółtaczka, ciężka anemia, a także pęknięcie śledziony.

Babeszjoza stanowi szczególne zagrożenie dla osób w podeszłym wieku, pacjentów z obniżoną odpornością, oraz dla tych, którzy przeszli zabieg usunięcia śledziony.

Aby zminimalizować ryzyko zakażenia babeszjozą, niezbędna jest efektywna profilaktyka przeciwkleszczowa. Biorąc pod uwagę, że kleszcze są głównym wektorem tej choroby, kluczowe jest unikanie terenów, które są uznawane za wysokiego ryzyka – szczególnie lasów liściastych oraz obszarów przyległych, gdzie aktywność kleszczy jest największa. Gdy obecność w takich rejonach jest nieunikniona, istotne jest stosowanie repelentów, noszenie odpowiednio zabezpieczającej odzieży oraz regularne kontrolowanie ciała, aby szybko wykryć i usunąć ewentualne kleszcze. Ponadto profilaktyka obejmuje również działania, takie jak systematyczne koszenie traw i stosowanie repelentów na terenach, gdzie kleszcze są często spotykane.

Z kolei profilaktyka babeszjozy potransfuzyjnej jest bardziej skomplikowana. Obecne badania sugerują, że przeprowadzenie testów immunofluorescencyjnych oraz real-time PCR u dawców krwi z obszarów endemicznych może efektywnie zmniejszyć ryzyko przeniesienia babeszjozy drogą transfuzji krwi, co ma szczególne znaczenie dla noworodków oraz dzieci zmagających się z talasemią lub anemią sierpowatokrwinkową.

W leczeniu babeszjozy stosuje się określone antybiotyki w skojarzeniu z lekami przeciwpierwotniakowymi. Standardowa długość leczenia oscyluje w przedziale od 7 do 10 dni. U pacjentów z osłabionym systemem odpornościowym, u których istnieje zwiększone ryzyko powrotu infekcji, zaleca się przedłużenie terapii przeciwpierwotniakowej do minimum 6 tygodni. W rozległej inwazji pierwotniaka we krwi procedurą ratującą życie jest transfuzja krwi. Warto wspomnieć, że w przypadku ciężkich form babeszjozy konieczne jest intensywne leczenie, skoncentrowane na podtrzymaniu funkcji życiowych kluczowych organów, takich jak płuca, wątroba i nerki, co stanowi integralną część procesu leczenia.

Bibliografia:
Cisak, E., Chmielewska-Badora, J., Zwoliński, J., & Dudkiewicz, J. (2008). Choroby przenoszone przez kleszcze: Cz II. Ludzka anaplazmoza granulocytarna, babeszjoza, bartonelozy, tularemia, gorączka Q, toksoplazmoza. Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 14(3).
Brochocka, A., Kasprzak, J., Barczak, T., Bennewicz, J., Błażejewicz-Zawadzińska, M., & Klimberg, A. (2018). Zagrożenia związane z pasożytniczym oddziaływaniem kleszczy jako wektora patogenów. Hygeia Public Health, 53(2), 132-139.
Szymczak, J., Syta, A., Tołkacz, K., Bednarska, M., & Doligalska, M. J. (2017). Babeszjoza—nowe wyzwanie w transfuzjologii?. Journal of Transfusion Medicine, 10(3), 90-98.
Gajda, P., Rustecka, A., & Kalicki, B. (2015). Babeszjoza człowieka–mało znana choroba odkleszczowa. Pediatria i Medycyna Rodzinna, 11(1), 75-82.
https://www.mp.pl/pacjent/choroby-zakazne/choroby/zarazenia-pasozytnicze/160789,babeszjoza [dostęp: 30.01.2024]

Materiały publikowane w aplikacji ApteGo mają charakter wyłącznie informacyjny i edukacyjny. W żadnym wypadku nie zastępują konsultacji z lekarzem, farmaceutą lub inną osobą wykonującą zawód medyczny. Przed podjęciem decyzji mogącej mieć wpływ na Twoje zdrowie, skonsultuj ją z profesjonalistą medycznym, który uwzględni Twoją indywidualną sytuację zdrowotną.