Aromaterapia, czyli jak zapachy wpływają na nasze zdrowie

Nazwa olejek eteryczny pochodzi z łacińskiego terminu „oleum aetherium”. Olejki eteryczne to powszechnie występujące w świecie roślin substancje lotne. Są niezwykle zróżnicowane pod względem składu, często zawierając dziesiątki, a nawet setki różnych substancji chemicznych. Charakteryzują się przyjemnym aromatem. Pozyskuje się je z suszonych lub świeżych roślin, zazwyczaj poprzez destylację parą wodną lub ekstrakcję odpowiednim rozpuszczalnikiem materiału roślinnego. Warto zaznaczyć, że drzewa iglaste oraz rośliny z rodzin mirowatych, baldaszkowatych i rutowatych są szczególnie bogate w te substancje. Olejki eteryczne znajdują szerokie zastosowanie w kosmetologii, dzięki swojej aktywności farmakologicznej oraz charakterystycznemu aromatowi. Znajdują również zastosowanie w lecznictwie jako substancje o działaniu przeciwbakteryjnym, antyoksydacyjnym oraz przeciwzapalnym. Mogą być stosowane miejscowo lub ogólnoustrojowo, wykazują różnorodne działania, takie jak rozgrzewające, uspokajające, dezynfekujące, moczopędne oraz wspomagające pracę układu pokarmowego. Warto podkreślić, że olejki eteryczne, jako mieszanki związków zapachowych, podlegają określonym normom regulującym ich właściwości fizykochemiczne oraz jakość. Wytyczne Międzynarodowego Stowarzyszenia Substancji Zapachowych (IFRA) odgrywają kluczową rolę w zapewnieniu bezpieczeństwa stosowania tych substancji.

   •  Olejek herbaciany wykazuje właściwości przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze, odświeżające i oczyszczające, dlatego jest często wykorzystywany jako składnik preparatów kosmetycznych do pielęgnacji jamy ustnej oraz twarzy. Preparaty zawierające ten olejek są polecane w przypadku trądziku, łupieżu, stanów zapalnych skóry związanych z nadmiernym wydzielaniem sebum oraz suchości skóry.
   •  Olejek cytrynowy znajduje zastosowanie jako środek o działaniu uspokajającym, tonizującym oraz poprawiającym koncentrację. Pomaga w łagodzeniu napięcia nerwowego. Dodatkowo posiada właściwości przeciwzapalne. Warto jednak pamiętać, że ze względu na jego potencjał fotouczulający, nie należy stosować go bezpośrednio na skórę podczas ekspozycji na słońce. Olejek cytrynowy wykazuje także właściwości przeciwdrobnoustrojowe.
   •  Olejek różany wykazuje działanie antyoksydacyjne, tonizujące oraz silne właściwości przeciwbakteryjne i przeciwwirusowe. W aromaterapii wykorzystuje się go w leczeniu nerwic, stanów lękowych oraz bezsenności.
   •  Olejek lawendowy znajduje zastosowanie w aromaterapii, gdzie jest używany w kąpielach pielęgnacyjnych i relaksacyjnych, przyspieszając proces gojenia się skóry. Dzięki swoim właściwościom antyseptycznym olejek lawendowy jest również skuteczny w leczeniu różnych rodzajów grzybic i trądziku.
   •  Olejek eukaliptusowy wykazuje działanie antyseptyczne, wykrztuśne i rozkurczowe na drogi oddechowe. Jest stosowany w leczeniu przeziębienia i grypy.
   •  Olejek miętowy zawiera mentol, który działa przeciwbólowo i znieczulająco. Może być stosowany także doustnie w przypadku zaburzeń gastrycznych, ponieważ zwiększa wydzielanie soków trawiennych.
   •  Olejek goździkowy charakteryzuje się właściwościami antyseptycznymi, dezynfekującymi oraz rozkurczowymi. Jest aktywnie wykorzystywany w wielu kosmetykach, zwłaszcza do płukania jamy ustnej, łagodzenia objawów przeziębienia oraz problemów trawiennych. Posiada również silne właściwości przeciwutleniające.
   •  Olejek bergamotowy wykazuje działanie przeciwzapalne i przeciwdrobnoustrojowe. Stosowany jest w leczeniu stanów zapalnych skóry, wrzodów, łuszczycy, czyraków, trądziku. Może również pomóc w łagodzeniu napięcia nerwowego.

Aromaterapia jest częścią medycyny tradycyjnej, której korzenie sięgają Chin. W terapii tej wykorzystuje się olejki eteryczne. Według Polskiego Towarzystwa Aromaterapeutycznego (PTA), olejki eteryczne używane w aromaterapii są wprowadzane do organizmu na różne sposoby. Można je wdychać poprzez inhalacje, wąchanie lub stosować na skórę w postaci kosmetyków, a także podczas masaży i kąpieli. Należy jednak pamiętać, że w aromaterapii nigdy nie zaleca się podawania olejków doustnie ani stosowania ich nierozcieńczonych w domowych warunkach, ze względu na ryzyko poważnych działań niepożądanych na skórze w miejscu aplikacji.

Inhalacje

Inhalacja to proces, który umożliwia dostarczenie olejków eterycznych do organizmu poprzez drogi oddechowe. Jest to skuteczna metoda zwalczania objawów związanych z przeziębieniem, takich jak kaszel, katar, ból gardła oraz zapalenie zatok. Podczas inhalacji para, którą wdychamy, rozrzedza zalegającą wydzielinę, nawilża nasze drogi oddechowe oraz odblokowuje zatoki. Warto jednak pamiętać, że inhalacje parowe nie są odpowiednie dla pacjentów cierpiących na astmę. Co więcej, zabiegu tego nie powinny także stosować osoby z niektórymi schorzeniami skórnymi, które są podatne na rozszerzanie i uszkadzanie naczynek krwionośnych.

Kominek aromaterapeutyczny

Kominek aromaterapeutyczny to proste urządzenie, które pomaga nam cieszyć się zapachem olejków eterycznych w domu. Składa się on z małego naczynia, gdzie umieszczamy wodę z kilkoma kroplami olejku, oraz świeczki, która go podgrzewa. Ciepło od świeczki sprawia, że woda z olejkiem paruje i nasyca powietrze. Taka forma aromaterapii jest delikatna i możemy korzystać z niej przez dowolny czas.

Kąpiele aromaterapeutyczne

Aby przygotować kąpiel aromaterapeutyczną, należy dodać od 10 do 15 kropli olejku eterycznego i emulgatora do wanny z wodą o maksymalnej temperaturze 38°C. Zalecany czas trwania takiego zabiegu wynosi 10-15 minut, a wybór olejku powinien być oparty na pożądanych efektach, takich jak relaksacja, uspokojenie czy rozgrzewanie. Aromatyczne kąpiele znajdują zastosowanie w terapii uzdrowiskowej, są stosowane między innymi w przypadku chorób skóry, jeśli nie występują otwarte rany, w dolegliwościach związanych z układem nerwowym, problemach z sercem oraz jako wsparcie w przypadku chorób związanych z nadmiernym napięciem mięśniowym.

Masaż aromaterapeutyczny

Masaż aromaterapeutyczny to odmiana masażu klasycznego, w którym wykorzystuje się olejki eteryczne. Efekty masażu mogą być zróżnicowane i są silnie związane z typem użytego olejku eterycznego – obejmują działanie antycellulitowe, wyszczuplające, ujędrniające, relaksujące czy też przeciwdziałające starzeniu się skóry. Zabieg wykonywany jest za pomocą specjalnie przygotowanego preparatu, który zawiera olej bazowy, czyli nośnik, oraz starannie dobraną mieszankę olejków eterycznych. Często taki zestaw okazuje się bardziej efektywny niż stosowanie pojedynczego olejku.
 

Bibliografia:
Walasek-Janusz, M., Zalewska, E. D., Zawiślak, G., & Gruszecki, R. (2021). Zastosowanie olejków eterycznych w kosmetologii. Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie.
Kucharska, M., Szymańska, J. A., Wesołowski, W., Bruchajzer, E., & Frydrych, B. (2018). Porównanie składu chemicznego wybranych olejków eterycznych stosowanych w chorobach układu oddechowego. Medycyna Pracy, 69(2).
Marwicka, J., Niemyska, K., & Podraza, S. (2015). Terapeutyczne właściwości aromaterapii. Kosmetologia Estetyczna, 4(6), 525-531.

Materiały publikowane w aplikacji ApteGo mają charakter wyłącznie informacyjny i edukacyjny. W żadnym wypadku nie zastępują konsultacji z lekarzem, farmaceutą lub inną osobą wykonującą zawód medyczny. Przed podjęciem decyzji mogącej mieć wpływ na Twoje zdrowie, skonsultuj ją z profesjonalistą medycznym, który uwzględni Twoją indywidualną sytuację zdrowotną.