Jak wzmocnić odporność dziecka na jesienno-zimowe infekcje — skuteczne strategie

Układ odpornościowy dziecka rozwija się wraz z wiekiem. Noworodek posiada naturalne bariery ochronne przed mikroorganizmami, takie jak skóra, kwaśne środowisko żołądka czy substancje przeciwbakteryjne w ślinie. Te elementy stanowią część tzw. odporności wrodzonej.

Jednak istnieje także odporność nabyta, która gwarantuje ochronę przed konkretnymi patogenami. Tak jak sugeruje jej nazwa, nabywa się ją podczas życia. Dzieci wytwarzają jej elementy, zwane przeciwciałami, po kontakcie z patogenem lub wraz z mlekiem mamy, jeśli są karmione piersią. Aby chronić dziecko przed poważnymi chorobami, przeprowadza się liczne szczepienia obowiązkowe do ukończenia 18. roku życia.

Pierwszy pobyt dziecka w przedszkolu lub szkole stanowi wyzwanie dla jego jeszcze nie w pełni rozwiniętego układu odpornościowego. Infekcje u przedszkolaków przenoszą się niezwykle łatwo, ponieważ dzieci nie potrafią jeszcze świadomie dbać o higienę. Mają tendencję do wkładania rąk do buzi, nie posiadają nawyku częstego mycia rąk czy kichania w chusteczkę. Dlatego istotnym elementem codzienności każdego rodzica jest dbanie o odporność swojego dziecka.

Pierwszym elementem dbania o odporność dziecka powinno być zwrócenie uwagi na prowadzony styl życia. Podstawą dobrze funkcjonującego układu odpornościowego jest zdrowy i silny organizm. Dlatego kluczowe jest zapewnienie dziecku zdrowych i odpowiednio zbilansowanych posiłków bogatych w warzywa i owoce, dbanie o to, by wypijało co najmniej 1,5 litra płynów dziennie oraz zachęcanie do regularnej aktywności fizycznej. Nieraz pomocne jest hartowanie organizmu dziecka poprzez częste spacery w chłodniejsze dni.

Innym ważnym czynnikiem dbania o zdrowie organizmu jest sen. Ważne, aby dziecko kładło się spać odpowiednio wcześnie i unikało ekspozycji na niebieskie światło ekranów na 2 godziny przed spaniem.

Od najmłodszych lat powinniśmy kształtować w dziecku nawyk regularnego mycia rąk i dbałości o higienę. Może to zapobiec przenoszeniu mikroorganizmów i zmniejszyć częstość zachorowań.

Innym czynnikiem sprzyjającym infekcjom jest suche powietrze. Dlatego warto zainwestować w nawilżacz, który ograniczy wysuszenie śluzówki dróg oddechowych i zmniejszy ryzyko infekcji.

Wzmocnienie odporności u dzieci jest szczególnie istotne w rozpoczętym sezonie infekcyjnym. Dlatego warto wybrać odpowiednie preparaty na wzmocnienie odporności u dziecka.

   • Tran, czyli olej z wątroby dorsza, jest znakomitym źródłem kwasów omega-3 (EPA i DHA) działających immunomodulująco i przeciwzapalnie. Pojawia się coraz więcej zaleceń dotyczących suplementacji tychże, ze względu na ich niewystarczającą podaż z pożywieniem. 
   • Witamina D stanowi podstawę jesiennej suplementacji. Wykazano, że jej niskie stężenie we krwi pępowinowej wiąże się ze zwiększonym ryzykiem infekcji układu oddechowego u niemowląt. Dlatego warto suplementować ją w odpowiedniej dla dziecka dawce nawet przez cały rok.
   • Witamina C stosowana regularnie w dawce 200 mg dziennie może redukować czas przeziębień. Tabletki zawierające 100 mg tej witaminy mogą być stosowane u dzieci od 6. roku życia, a krople – już od 28. dnia życia (jednak u dzieci poniżej 3. roku życia warto skonsultować taką suplementację z lekarzem).
   • Selen i cynk to minerały, które w organizmie odpowiadają za prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego. Często są obecne w złożonych preparatach wspomagających odporność.
   • Pranobeks inozyny (izoprynozyna) to popularna substancja stosowana w infekcjach wirusowych. Jednak jej skuteczność w leczeniu przeziębienia jest wątpliwa. Znajduje jednak wskazanie w nawracających infekcjach układu oddechowego. Substancję można podawać dzieciom od 1. roku życia przez okres od 5 do 14 dni.
   • Colostrum, czyli siara bydlęca, to naturalne pierwsze mleko ssaków, które zawiera największe stężenie przeciwciał i innych komórek układu odpornościowego.
   • Probiotyki wykazują działanie wspierające odporność organizmu. Liczne badania potwierdzają skuteczność wybranych szczepów w zmniejszaniu zachorowalności na infekcje dróg oddechowych (Lactobacillus rhamnosus, L. casei, L. paracasei i Bifidobacterium spp.).

    • Jeżówka purpurowa to surowiec roślinny, który ma najwięcej dowodów naukowych na wzmacnianie odporności. Można go stosować u dzieci od 12. roku życia, a najlepsze efekty osiąga się po 3-4 tygodniach kuracji.
   • Pelargonia afrykańska jest często stosowanym składnikiem preparatów wzmacniających odporność u dzieci. Można ją stosować już od 6. roku życia. Poza działaniem profilaktycznym pelargonia łagodzi także objawy infekcji górnych dróg oddechowych.
   • Aloes drzewiasty także skutecznie wspiera odporność u dzieci. Preparaty, które go zawierają, mogą być stosowane już od 3. roku życia. Stosuje się je przez 10-20 dni, następnie po miesiącu przerwy należy powtórzyć kurację.

Szczepienia u dzieci są niezwykle istotne. Nabywają one wówczas niezbędnych przeciwciał skierowanych przeciwko mikroorganizmom wywołującym choroby. Dodatkowo każde szczepienie mobilizuje układ odpornościowy do działania, co zwiększa reakcję na inne choroby.

Szczepionka przeciw grypie jest szczególnie ważna i zalecana już od 6. miesiąca życia. Dzieci są w dużym stopniu narażone na zachorowanie na grypę i jej poważne powikłania.  Do 9. roku życia zaleca się podanie dziecku dwóch dawek tej szczepionki, aby zapewnić mu pełną odporność.

Bibliografia:
   1. Tuszyński, P. K. (2020) Leki pierwszego wyboru.
   2. Gen, R. X. R. Rola i znaczenie witaminy D u dzieci.
   3. Siudem, P. (2022). Wybrane zioła w prewencji i wspomaganiu leczenia wirusowych infekcji dróg oddechowych. Lek w Polsce, 375(07-08), 13-20.
   4. Jamer, T. (2020). Wpływ modyfikacji mikrobiomu na układ odpornościowy dziecka–przegląd wybranych substancji i obserwacje własne polskich pacjentów. Medycyna i Życie, 7(3-4), 33-47.
   5. Doniec, Z. (2023). Pranobeks inozyny–znany lek o nowych wskazaniach w nawracających infekcjach układu oddechowego. Lekarz POZ, 9(1).
 

Materiały publikowane w aplikacji ApteGo mają charakter wyłącznie informacyjny i edukacyjny. W żadnym wypadku nie zastępują konsultacji z lekarzem, farmaceutą lub inną osobą wykonującą zawód medyczny. Przed podjęciem decyzji mogącej mieć wpływ na Twoje zdrowie, skonsultuj ją z profesjonalistą medycznym, który uwzględni Twoją indywidualną sytuację zdrowotną.

redaktor: mgr farm. Angelika Czarnecka