Jeżówka purpurowa – właściwości lecznicze i zastosowanie

Jeżówka, znana również jako rotacznica lub czesłot, jest rośliną pochodzącą z Ameryki Północnej i należy do rodziny astrowatych (Asteraceae). Wśród różnych gatunków jeżówki w Polsce najbardziej popularna jest jeżówka purpurowa (Echinacea purpurea). Hoduje się ją zarówno dla jej pięknych, ozdobnych kwiatów, jak i cennych właściwości leczniczych.

W medycynie tradycyjnej wykorzystywane są głównie trzy gatunki tej rośliny: purpurowa, wąskolistna oraz blada. Jeżówki są cenione za swoje zdolności do wspomagania organizmu w profilaktyce i leczeniu przeziębienia. Co więcej, już starożytni Indianie z Ameryki Północnej stosowali jeżówkę w leczeniu oparzeń, ukąszeń owadów i węży, co podkreśla jej wszechstronne właściwości prozdrowotne.

Składniki aktywne jeżówki to m.in. pochodne kwasu kawowego (kwas kawoilowinowy i cykoriowy), flawonoidy (pochodne kwercetyny i kemferolu), polisacharydy oraz alkiloamidy. 

Jeżówka purpurowa to roślina, której korzyści zdrowotne są doceniane od wieków. Zawarty w niej kwas kawowy, należący do grupy kwasów fenolowych, wykazuje silne właściwości antyoksydacyjne, które chronią nasze komórki przed szkodliwym działaniem wolnych rodników.  Jeżówka wzmacnia naturalną odporność organizmu. Jej ekstrakty działają przeciwwirusowo, bakteriobójczo i grzybobójczo, a także przeciwbólowo i przeciwzapalnie. Soki z jeżówki stymulują przemianę materii i pobudzają wydzielanie soku żołądkowego. Zawarte w jeżówce flawonoidy i glikozydy fenolowe hamują wydzielanie substancji nasilających stany zapalne, takich jak histamina czy prostaglandyny.

Jednym z interesujących aspektów działania jeżówki jest jej zdolność do hamowania aktywności enzymu hialuronidazy, co chroni połączenia międzykomórkowe i błony komórkowe. Działa to na korzyść zdrowia naszej skóry, stymulując regenerację komórek i produkcję kolagenu. Co więcej, jeżówka pobudza fagocytozę – proces „pożerania” patogenów przez komórki układu odpornościowego – co chroni nasz organizm przed drobnoustrojami chorobotwórczymi.

Produkty na bazie jeżówki są dostępne w aptekach w formie herbat, kapsułek, tabletek, płynnych ekstraktów, syropów oraz suszonych ziół. W przypadku wystąpienia infekcji zaleca się stosowanie tych preparatów przez okres około 10 dni, co może przyczynić się do skrócenia czasu trwania choroby i złagodzenia jej objawów.

Preparaty z jeżówki są często stosowane jako wsparcie w leczeniu infekcji górnych dróg oddechowych, w tym zapalenia gardła, migdałków oraz zatok. Co więcej, ze względu na ich właściwości wspomagające odporność są polecane dla osób o zwiększonej podatności na infekcje oraz w stanach osłabienia organizmu.

Na koniec warto wspomnieć, że leki na bazie ziela jeżówki purpurowej należy stosować wyłącznie u osób dorosłych i młodzieży powyżej 12. roku życia.

Preparaty zawierające jeżówkę purpurową są przeciwwskazane u osób z nadwrażliwością na jeżówkę lub inne rośliny z rodziny Asteraceae. Zastosowanie tych leków może prowadzić do reakcji alergicznych, które objawiają się m.in. wysypką. Istnieją również raporty o ciężkich reakcjach alergicznych podczas stosowania jeżówki, takich jak zespół Stevensa-Johnsona, astma czy wstrząs anafilaktyczny. Osoby z predyspozycjami do reakcji alergicznych powinny być szczególnie ostrożne. Niestety dokładna częstość występowania takich reakcji jest obecnie nieustalona.

Bibliografia:
Liczner, G., Wiciński, M., & Malinowski, B. (2023). Objawowe leczenie infekcji górnych dróg oddechowych. Lek w Polsce, 382(03), 40-44.
Różański, H. (2021). Naturalne metody podnoszenia odporności na infekcje. Herbalism, 7(1), 153-174.
Wałejko, A. (2015). Porównanie zawartości polifenoli w surowcach wybranych gatunków roślin o kwiatach jadalnych. Ocena stanu fizjologicznego pałeczek Propionibacterium w aspekcie funkcjonalności (s. 127).
Chlebda-Sieragowska, E., Skrzypiec-Spring, M., & Szeląg, A. (2012). Rola preparatów ziołowych w profilaktyce infekcji u sportowców. Strzelectwo sportowe, 9, 35-39.
https://www.ema.europa.eu/en/documents/herbal-summary/purple-coneflower-herb-summary-public_pl.pdf [dostęp: 27.10.2023]

Materiały publikowane w aplikacji ApteGo mają charakter wyłącznie informacyjny i edukacyjny. W żadnym wypadku nie zastępują konsultacji z lekarzem, farmaceutą lub inną osobą wykonującą zawód medyczny. Przed podjęciem decyzji mogącej mieć wpływ na Twoje zdrowie, skonsultuj ją z profesjonalistą medycznym, który uwzględni Twoją indywidualną sytuację zdrowotną.