Planowanie ciąży – o co zadbać i co warto suplementować?

mgr farm. Natalia Nierychło

Opublikowano: 16.01.2025

Planowanie ciąży to kluczowy etap w życiu każdej pary, który wymaga odpowiedniego przygotowania – zarówno fizycznego, jak i psychicznego. Obejmuje zmianę stylu życia, odstawienie używek oraz wprowadzenie suplementacji, aby stworzyć nowe życie. Niniejszy artykuł omawia wszystkie kroki, które warto podjąć podczas starania się o dziecko.

Image of ciaza_test_ciazowy_planowanie_ciazy.jpg

Planowanie rodziny – jakie kroki powinna podjąć kobieta?

Przygotowanie do zajścia w ciążę, to złożony proces obejmujący kilka etapów: 

Kontrola u ginekologa

Wybór ginekologa, który będzie prowadził ciążę, nie należy do najłatwiejszych. Odpowiedni lekarz to ten, do którego pacjentka ma duże zaufanie. Zbudowanie odpowiedniej relacji na tej linii zmniejsza stres związany z wizytami prenatalnymi i porodem.

Warto udać się do niego przed rozpoczęciem starania się o dziecko, aby lekarz ocenił stan narządów rodnych, wykluczył choroby oraz gdy istnieje taka potrzeba – omówił sposób odstawienia antykoncepcji. Taka wizyta może znacznie ułatwić proces zajścia w ciążę. 

Kontrola stomatologiczna

Udowodniono, że podczas ciąży zwiększa się ryzyko wystąpienia próchnicy i chorób przyzębia. Jest to związane z częstszym spożywaniem pokarmów oraz z występowaniem nudności u ciężarnych. Nieleczone zmiany w przyzębiu mogą powodować zakażenia miejscowe, a następnie ogólne. W niektórych przypadkach może to doprowadzić nawet do poronienia i przedwczesnego porodu. 

Aktywność fizyczna, zdrowa dieta i kontrola masy ciała

Zdrowy styl życia obejmujący odpowiednią aktywność fizyczną i zdrową dietę ma istotny wpływ na skuteczność starań o dziecko oraz przebieg ciąży. Jest to w szczególności ważne, jeśli kobieta planująca zajść w ciążę ma nadwagę lub otyłość. Nadmierna masa ciała zmniejsza płodność wpływając na owulację oraz zwiększa ryzyko wystąpienia cukrzycy u kobiety ciężarnej, co może doprowadzić do powikłań ciąży. 

Ponadto, utrzymanie odpowiedniej kondycji, ćwiczenia wzmacniające mięśnie oraz relaksacyjne ułatwiają kobiecie przejście przez ciążę oraz pomogą podczas porodu. 

Zakończenie nałogów (alkohol, palenie tytoniu, kofeina)

Wszelkie używki, takie jak alkohol, tytoń, czy duże ilości kofeiny, należy odstawić już w okresie planowania rodziny. Ich stosowanie zaburza naturalne cykle organizmu, może doprowadzić do zmniejszenia płodności oraz utrudniać przebieg późniejszej ciąży. 
 

Szczepienia ochronne

Niektóre choroby zakaźne, np. grypa, różyczka, świnka, odra czy WZW typu B, mogą zaburzyć tok ciąży oraz doprowadzić do poronień i przedwczesnych urodzeń. Dlatego niezwykle cennym jest zaszczepienie się na te choroby, ponieważ poza ochroną przyszłej mamy, także dziecko po urodzeniu otrzyma na nie odporność. 

Co suplementować podczas planowania zajścia w ciążę?

Właściwa suplementacja w okresie przed ciążą znacząco wpływa na jej przebieg i zdrowie dziecka. Warto więc stosować wybrane składniki aktywne, które zwiększają szanse na zdrowa ciążę. 

Kwas foliowy

Kwas foliowy (witamina B9) to najważniejszy składnik suplementacji zarówno kobiet ciężarnych, jak i planujących ciążę. Organizm człowieka nie wytwarza odpowiednich ilości tej witaminy, musi być więc dostarczana z pożywieniem lub jako suplementacja. Kwas foliowy odgrywa kluczową w rozwoju układu nerwowego płodu. Jego niedobór prowadzi do wady cewy nerwowej, która może doprowadzić nawet do poronienia.

Kwas foliowy w organizmie przechodzi szereg reakcji, aby uzyskać aktywny metabolicznie metylofolian (5-MTHF). Od niedawna zalecenia odnośnie suplementacji nie obejmują kwasu foliowego, tylko właśnie jego aktywny metabolit.

Obecnie zaleca się stosowanie dawki 0,4 mg aktywnego metylofolianu w połączeniu z 0,4 mg kwasu foliowego na okres około 8-12 tygodni przed zapłodnieniem. Taka suplementacja znacząco zmniejsza ryzyko wad neurologicznych u dziecka. 

Witaminy B6 i B12

Witaminy B6 i B12 w połączeniu z kwasem foliowym warunkują prawidłowy rozwój cewy nerwowej płodu. Dlatego w preparatach złożonych często mu towarzyszą. Warto również dodać, że płód nie wytwarza witaminy B12 i korzysta wyłącznie z zasobów matki. 

Żelazo

Suplementy dla ciężarnych często zawierają żelazo, ze względu na fakt, iż dieta nie zawsze pokrywa dzienne zapotrzebowanie na ten składnik. Jednak, aby je wdrożyć warto skonsultować się z lekarzem w celu oceny zasadności jego stosowania. Suplementację żelazem zaleca się, gdy zdiagnozowano niedobór żelaza lub ferrytyny w krwi. 
 

Jod

Jod jest minerałem, który ma znaczący wpływ na rozwój metaboliczny płodu, w szczególności jeśli chodzi o tarczycę i jej hormony. Niedobór tego składnika może przyczynić się do wystąpienia kretynizmu u dziecka. 

Suplementacja u mężczyzny przed staraniem się o ciążę – czy ma sens?

Przed planowaniem rodziny także mężczyzna powinien zadbać o swój dobrostan, unikać używek, a także prowadzić odpowiednią dietę i ewentualną suplementację. U przyszłych tatusiów niezwykle ważna jest suplementacja silnych antyutleniaczy, ponieważ najczęstszą przyczyną zaburzeń funkcje plemników jest stres oksydacyjny.

Wówczas zaleca się suplementację: witaminy E, witaminy C, kwasu foliowego, L-karnityny, koenzymu Q10 oraz kwasami omega-3. Liczne badania wykazały skuteczność tych składników we wspieraniu męskiej płodności. 

Bibliografia:

  • Raczyński, P., Kubik, P., & Niemiec, T. (2006). Zalecenia dotyczące suplementacji diety u kobiet podczas planowania ciąży, w ciąży iw czasie karmienia piersią. Ginekol. Prakt, 4, 2-7.
  • Seremak-Mrozikiewicz A., Bomba-Okoń D., Drews K., Kaczmarek P., Wielgoś M., Sierowszewski P. (2024) Stanowisko Ekspertów Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników w zakresie suplementacji aktywnych folianów, choliny i witamin B6 i B12 w okresie przedkoncepcyjnym, ciąży i połogu. Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników.
  • Maksym, A., Rabijewski, M., Czerwonogrodzka-Senczyna, A., & Maksym, R. (2018). Możliwość postępowania dietetycznego w niepłodności. Kwartalnik Naukowy Fides et Ratio, 35(3), 102-138.
  • Wiktorowicz, K., Okręglicka, K. M., & Nitsch-Osuch, A. (2019). Wpływ sposobu żywienia na płodność mężczyzn. In Forum Medycyny Rodzinnej (Vol. 13, No. 3, pp. 125-132).
  • https://www.mp.pl/pacjent/ciaza/poczecie/61877,przygotowanie-do-ciazy  

Przeczytaj również